Trước những tranh luận về sách giáo khoa, Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho rằng, sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 có những sai sót phải rút kinh nghiệm song không nên "đẩy sự việc lên mức độ khiến người dân mất niềm tin về Bộ GD-ĐT".
Vào ngày 4/11, tại kỳ họp thứ 10, nhiều đại biểu Quốc hội đã có những tranh luận về việc nên dừng hay tiếp tục vừa sử dụng vừa sửa những sách giáo khoa (SGK) có lỗi, có "sạn" như SGK Tiếng Việt lớp 1 trong bộ Cánh diều.
'Nếu chấp nhận thì đó là một thái độ thỏa hiệp rất nguy hại'
Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) nhận định không chỉ một bộ mà cả năm bộ sách đều dính các lỗi cơ bản về nguyên tắc biên soạn, bản quyền, ngữ liệu. Lỗi trong SGK không chỉ có sai hoặc đúng, mà nội dung chưa phù hợp. Điều này cho thấy quy trình thẩm định, phát hành sách còn lỏng lẻo, dễ dãi, vội vàng.
Theo bà Hiền, giá trị một bộ SGK khác hoàn toàn một sản phẩm hàng hóa thông thường.
“Nếu chấp nhận các bộ sách như một lốp xe đầy những mảnh chắp vá để tiếp tục vận hành, thì đó là một thái độ thỏa hiệp rất nguy hại, là sự xem nhẹ giá trị nhân văn, sự trong sáng của tiếng Việt rất cần được truyền dạy một cách thấu hiểu, cẩn trọng, tận tâm và tận tụy đối với từng đứa trẻ vừa bước qua tuổi mầm non”, bà Hiền nói.
Bà Hiền cho rằng không phải tự nhiên mà phần lớn dư luận bức xúc và giận dữ khi nhắc về các bộ SGK lớp 1. Bởi theo bà, khâu biên soạn SGK thì theo kiểu cuốn chiếu từng giai đoạn, chỗ nọ phá vỡ chỗ kia; làm sách cho trẻ nhưng lại mang ý chí và tham vọng đạt được của người lớn nhiều toan tính; một quy trình, thẩm định, phát hành sách lỏng lẻo, dễ dãi, vội vàng đến khó tin; cách đùn đẩy trách nhiệm như một trận đấu bóng không có trọng tài điều khiển khi xảy ra sự cố cũng thật là khó hiểu…
-
- ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền. (Ảnh: gov.vn)
Bà Hiền đặt ra hàng loạt câu hỏi:
- Học tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ, mà bài học đầu đời đã khiến các con rất sợ học thì có khác gì một sự ngược đãi với tâm hồn trẻ thơ không?
- Có Hội đồng thẩm định sách giáo khoa cấp quốc gia nào mà thẩm quyền còn thua giáo viên? Chẳng có ở đâu lại cho phép giáo viên thay ngữ liệu khác phù hợp hơn so với sách giáo khoa.
- Một đội ngũ có trình độ, có bề dày nghiên cứu khoa học, học hàm học vị được nhà nước đào tạo bài bản, mà biên soạn sách còn sai lên sai xuống, Hội đồng thẩm định yêu cầu thay vẫn bảo vệ đến cùng, thì với trình độ bằng cấp thấp hơn, giáo viên nào tự tin nói rằng tôi sẽ dùng ngữ liệu đúng hơn các giáo sư, tiến sĩ?
- Sách giáo khoa là nền tảng xây dựng tri thức, có nơi nào lại xem sách là tài liệu thể hiện chương trình giáo dục như ở ta không?
"Các cơ quan liên quan mạnh dạn nhìn thẳng sự thật, có thể cân nhắc dừng sử dụng những bộ SGK có chất lượng thấp. Thậm chí lùi thời gian lại để hoàn thiện chặt chẽ hơn về mọi mặt" - bà Hiền nói. Đại biểu Phú Yên kiến nghị cần phải xử lý thật nghiêm minh trách nhiệm ở từng khâu, từng cấp, từng bộ phận, xem xét, bổ sung, thay đổi, điều chỉnh Hội đồng thẩm định SGK, không thể dừng lại ở việc rút kinh nghiệm.
Nên dừng hay tiếp tục vừa dùng vừa sửa?
Phiên thảo luận chứng kiến phần tranh luận của đại biểu Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định) và đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) về quan điểm xử lý.
Theo ĐB Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định), sau một thời gian giảng dạy, dư luận đã phản ánh về những “hạt sạn” trong một số SGK như thiếu trong sáng về ngôn ngữ, chưa logic, chưa khai thác kho tàng ngôn ngữ Việt Nam, dẫn tới giáo viên phải vừa dạy và vừa điều chỉnh. Điều đáng nói là những tồn tại này chỉ đến khi chính thức đi vào sử dụng mới bộc lộ và không được phát hiện sớm hơn từ quá trình biên soạn, thẩm định, phê duyệt để ban hành.
-
- ĐBQH Đặng Thị Phương Thảo. (Ảnh: gov.vn)
Theo bà Thảo, SGK đã sai bắt buộc phải sửa, không thể để một thế hệ học sinh trẻ phải học SGK sai sót. Do đó, bà kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GD-ĐT tạm dừng sử dụng các bộ SGK lớp 1 đang lưu hành trên thị trường. Bà đề nghị cần rà soát, làm rõ những sai sót trong tất cả các cuốn sách giáo khoa mới; có phương án chỉnh sửa cụ thể; xác định rõ trách nhiệm của nhóm biên soạn, nhà xuất bản, hội đồng thẩm định…
"Đối với từng môn học, cần thành lập một hội đồng thẩm định cấp quốc gia với tất cả các thành viên mới hoàn toàn để thẩm định lại khách quan, minh bạch từng bài học, từng nội dung. Chỉ khi nào thật sự kỹ lưỡng, chính xác mới đưa SGK vào sử dụng nhằm tạo sự yên tâm cho toàn xã hội" - đại biểu Phương Thảo nói.
-
- ĐBQH Bùi Văn Phương. (Ảnh: gov.vn)
Trong khi đó, đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) lại cho rằng sách Tiếng Việt lớp 1 có lỗi, có "sạn" nhưng việc đó không đến mức độ nghiêm trọng như một số ý kiến phát biểu.
“Sai sót là vấn đề khó tránh khỏi khi một chương trình mới bắt đầu. Tôi nói SGK có một số thiếu sót đó chỉ là ở dạng một số ngữ liệu phục vụ cho học âm, học vần, bài đọc của các cháu là chưa thật phù hợp, không phải sai sót tới mức nghiêm trọng và cũng không phải sai sót đến mức phải chuyển cơ quan điều tra hoặc hình sự hóa”, ông Phương nói và cho rằng “có gì đó hơi quá mức”.
Cũng phát biểu tranh luận, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho rằng, rất nhiều người có ý thức góp ý song cũng có nhiều đối tượng đẩy sự việc nặng nề thêm và phủ nhận thành tích của Bộ GD-ĐT.
“Đây là những điểm cần lưu ý, rút kinh nghiệm, đừng đẩy sự việc lên mức độ khiến người dân mất niềm tin về Bộ GD-ĐT, rồi đề nghị trì hoãn theo tôi đó là điều không cần thiết”, ông Phương nói.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, ông cũng thừa nhận cuốn Tiếng Việt 1 của nhóm Cánh diều đã được Bộ GD-ĐT thẩm định và phê duyệt có lỗi, có sai sót, có "sạn", cần phải được tiếp thu một cách rất cầu thị, khoa học. Theo ông, dù có một bộ sách hay nhiều bộ sách, chất lượng vẫn phải tốt, ít nhất là bằng hoặc tốt hơn trước đây. Trách nhiệm đó thuộc về Bộ GD-ĐT, nhưng bộ sẽ không thể nào hoàn thành nếu không có sự đóng góp đông đảo của đội ngũ giáo viên, các nhà khoa học giáo dục, đặc biệt là toàn thể nhân dân.
