Croesus cũng nhờ vào đức tin của mình mà tránh được tai họa. Croesus đã hiểu lời tiên tri và thế nào là hạnh phúc thực sự. Khi đưa ra lời khuyên cho Cyrus, ông giống như một nhà thông thái. Cyrus đại đế đã giữ ông lại bên mình như một quân sư
Ở phía tây Tiểu Á cổ đại có vương quốc Lydia, sau khi Croesus (595-546 TCN) lên ngôi, vương quốc bước vào thời kỳ hoàng kim. Khi ông còn tại thế đã chiếm được nhiều dân tộc ở phía tây sông Harus. Croesus đã đạt được những thành tựu to lớn, và thủ đô Sardis trở thành một thành phố cực kỳ thịnh vượng. Croesus giàu nhất thế giới và được mệnh danh là vị vua giàu nhất Hy Lạp cổ đại. Nhờ sự ủng hộ việc xây dựng Đền Artemis (tiếng Hy Lạp: Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο) được ca ngợi là một trong tám kỳ quan của thế giới.
Nhiều nhà hiền triết đã đến thăm thành phố thịnh vượng này, bao gồm cả Solon (khoảng 638 TCN-559 TCN). Solon, một trong bảy nhà hiền triết của Hy Lạp cổ đại, đã đưa ra một bộ luật ở Athens. Họ rời Athens để khám phá thêm thế giới bên ngoài bằng việc đi du lịch mười năm. Trong thời gian này, cũng đến thăm Sardis, một nơi giàu mạnh và hưng thịnh.
-
- Solon. (Phạm vi công cộng)
Vua Croesus đã tiếp đón Solon như một vị khách quý và dẫn ông vào cung điện. Khoảng ba bốn ngày sau, nhà vua cùng Solon đi thăm kho báu quốc gia. Vào thời đó, tất cả những báu vật to lớn và vô giá đều được cất giữ ở đó.
Croesus biết rằng Solon là một người thông thái hiểu biết sâu rộng. Trong khi Solon cẩn thận chiêm ngưỡng các bảo vật, Croesus đã hỏi: "Người như thế nào mới là người hạnh phúc nhất?"
Ông hy vọng Solon sẽ khẳng định mình là người hạnh phúc nhất trên thế gian này. Nhưng Solon đã đưa ra một cái tên là "Tellus", điều này làm cho nhà vua rất ngạc nhiên.
Tellus có một thành phố thịnh vượng, và các con của ông ấy rất xuất sắc. Khi Tellus còn sống, ông đã chào đón các cháu trai và nhìn chúng trưởng thành. Ông được hưởng vinh quang và niềm vui gia đình, đã hy sinh trong trận chiến vì giúp đỡ dân tộc của mình, cái chết của ông vô cùng bi thảm và đầy vinh quang. Vì vậy, người dân Athen đã cử hành quốc tang cho ông tại nơi ông đã hy sinh trong trận chiến, để ghi nhớ công lao của ông và trao cho ông rất nhiều vinh quang. Đối với một anh hùng của công dân như vậy, Solon nghĩ rằng ông là người hạnh phúc nhất trên thế giới.
Về tài sản, Croesus giàu có bậc nhất thế giới, về tài thao lược, cũng chinh phạt được nhiều quốc gia. Vì vậy, ông tự coi mình là người hạnh phúc nhất trên thế gian với hy vọng sẽ được Solon công nhận. Khi nghe những việc làm của Tellus, ông liền hỏi Solon, ngoài ông ấy ra còn ai là người hạnh phúc nhất?
Solon trả lời: “Cleobis và Biton.” Hai anh em này là người Argos. Họ không chỉ có của cải dồi dào mà còn có thân thể mạnh mẽ, đã từng giành chiến thắng trong các kỳ thi đấu thể thao.
Khi người Argos tổ chức một buổi lễ lớn cho nữ thần Hera, mẫu thân của hai anh em này cũng nghĩ đến việc đến Thần điện cúng tế, và cần phải đi xe bò, nhưng con bò của hai anh em này vẫn đang cày ruộng, không kịp trở về nhà kéo xe. Thế là hai anh em lấy chiếc ách xe đặt trên vai mình rồi khiêng mẹ đến Thần điện. Hành trình tổng cộng 45 lăm stadion, tương đương với khoảng 8.100 mét.
Vào thời điểm đó, những người đi lễ ở Thần điện đều chứng kiến cảnh tượng này. Người của Argos lập tức bao vây chiếc xe, và chân thành khen ngợi sức mạnh thể chất phi thường của hai anh em Cleobis và Biton. Các bà khen mẹ có hai đứa con trai hiếu thảo. Là một người mẹ, sẽ rất vui và tự hào khi nghe những lời khen ngợi của mọi người. Người mẹ đã cầu nữ Thần ban cho hạnh phúc cao nhất mà thế giới có thể được hưởng là hai con trai của bà.
Khi bà cầu nguyện xong, hai người con trai làm lễ tế Trời và dự tiệc Thánh. Sau đó, họ ngủ trong Thần điện và an hòa rời khỏi thế giới. Để tưởng nhớ hai người trẻ tuổi xuất sắc này, người Argos đã dựng tượng họ và dành riêng cho họ ở Đền Delphi.
Người hạnh phúc trong mắt Solon là người sẵn sàng hiến dâng cuộc đời mình cho thế gian. Để cứu những người khác, Tellus đã đi đầu và chiến đấu dũng cảm; anh em Cleobis và Biton đã hiến dâng mạng sống của mình cho các vị thần và mẹ.
Khi Solon kể những câu chuyện này, Croesus đã rất tức giận và nói: "Này vị khách của Athens! Tại sao ông không coi trọng hạnh phúc của tôi, mà lại cho rằng nó không bằng những người bình thường khác?"
Solon giải thích rằng, mọi thứ trên thế gian đều do các vị Thần điều khiển an bài, và mọi thứ trên thế gian đều không thể đoán trước được. "Không ai là hoàn hảo. Mỗi người luôn có thứ này nhưng lại thiếu thứ nọ."
Chỉ có một người có nhiều của cải, cho đến ngày lâm chung, mà an nhiên chết đi, chính là người như vậy Solon mới nói họ là hạnh phúc. Đó là, cuộc sống bắt đầu đẹp và kết thúc tốt đẹp.
Solon đề nghị nhà vua nên chú ý đến kết quả trong mọi việc, đừng ảo tưởng về hạnh phúc trước mắt. Tuy nhiên, những lời nói của nhà thông thái đã làm cho nhà vua không vui, mà còn cho rằng ông là một kẻ ngốc nên nhanh chóng đuổi ông đi.
Sau đó, một tai nạn xảy ra khi bắt giữ con quỷ lợn, và Croesus mất đi đứa con trai yêu quý của mình. Trong khi chìm đắm trong nỗi đau mất con, Cyrus đại đế của đế quốc Ba Tư ngày càng lớn mạnh và dần mở rộng phía tây. Tin tức này tạm thời dừng sự đau buồn của ông. Croesus quay sang tấn công Ba Tư. Kết quả là ông bị đánh bại và bị bắt. Cyrus đại đế ra lệnh cho mọi người dựng giàn thiêu, định thiêu chết Croesus.
Cyrus đại đế biết rằng Croesus là một vị vua kính tín Thần. Cyrus Đại đế muốn xem liệu sẽ có vị Thần nào cứu vị quân vương khốn khổ này hay không. Đứng trên giàn thiêu, Croesus nhớ lại những gì Solon đã nói, đó là “không ai còn sống mà hạnh phúc”. Ông nghĩ đến những lời của Solon và hét lên "Solon" ba lần liên tiếp. Cyrus đại đế nghe thấy, tò mò hỏi "Solon" là ai. Croesus thốt lên: “Tôi sẵn sàng trả số tài sản khổng lồ của mình để tất cả các vị vua có thể nói chuyện với vị này.”
Thế là Croesus đã kể cho Cyrus đại đế nghe câu chuyện giữa ông và Solon.
-
- Croesus và Cyrus đại đế. (Phạm vi công cộng)
Cyrus đại đế đã bị sốc khi nghe câu chuyện. Bởi vì ông cũng chỉ là một người phàm, nhưng ông sẽ thiêu chết một người đã từng rất hạnh phúc. Ngay lúc đó, ông cảm thấy bi thương, vô cùng xúc động trước sự vô thường của thế gian, lo sợ rằng Thần sẽ trừng phạt mình. Vì vậy, Cyrus đại đế liền hạ lệnh dập lửa để cứu Croesus. Nhưng ngọn lửa đã bùng cháy và không thể dập tắt được nữa. Croesus rưng rưng nước mắt và lớn tiếng gọi Thần Apollo, cầu xin Thần giúp thoát khỏi tai họa. Lời cầu nguyện của ông đã được Thần đáp ứng, đột nhiên bầu trời mây mù bao phủ, một trận cuồng phong thổi qua, một cơn mưa lớn ập xuống, ngọn lửa rừng rực liền bị dập tắt.
Cyrus đại đế nhìn thấy Thần tích trước mặt, cảm thấy Croesus là một người tốt được Thần ưu ái. Vì vậy, ông đã tự mình cởi dây trói, mời Croesus ngồi bên cạnh và xin ông đưa ra một số lời khuyên. Sau một hồi trò chuyện, Cyrus đại đế nhìn thấy từ lời nói và việc làm của Croesus rằng, ông là một vị vua ngay thẳng và công bằng nên đã cho phép đưa ra bất cứ lời yêu cầu nào. Tuy nhiên, điều mong ước của Croesus rất đơn giản, ông mong Cyrus đại đế cho ông để nguyên gông cùm và đưa ông đến Đền Delphi. Thế là một cuộc chiến, hai quốc vương đã trở thành hai vị quân vương tâm giao.
Tại thời điểm này, Croesus không còn lưu luyến gì với sự giàu có và vương quyền. Chỉ là trong lòng còn có hoài nghi, rằng ông đã hiến tế vô số lễ vật cho Thần linh, hơn nữa ông cũng không tùy ý xuất chinh, mà dựa vào lời dạy của Thần “khuyến khích” tấn công Ba Tư, tại sao lại thất bại thảm hại? Tại sao Thần lại "lừa dối" ông?
Nhà tiên tri Pythia trả lời: Đó là số phận của ông mà không thể trốn thoát. Hóa ra tổ tiên đời thứ năm của ông, Gyges từng là cận vệ hoàng tộc và được vua tin tưởng, sủng ái. Tuy nhiên, dưới sự ép buộc của vương phi, Gyges đã sát hại quốc vương, và chính ông đã thoán đoạt ngai vàng, thống trị toàn quốc. Vào thời điểm đó, nhà tiên tri đã tiên đoán rằng khi đến hậu duệ đời thứ năm của Gyges, thì sẽ bị trả thù vì mối thù xưa. Về lời tiên tri này, các vị vua của các triều đại đều không quan tâm đến nó một chút nào. Khi ngai vàng được truyền cho cháu trai thứ năm, chính là Croesus. Croesus phải gánh mối thù oán của tổ tiên mình và phải đối mặt với tất cả những điều này.
Croesus kính ngưỡng Thần Apollo. Thần Apollo ban đầu muốn trì hoãn sự sụp đổ của vương quốc, đợi cho đến con trai Croesus rồi mới thực hiện. Nhưng Thần Apollo không thể nào thay đổi được sự sắp đặt của nữ Thần định mệnh. Mặc dù như vậy, Thần Apollo đã trì hoãn sự sụp đổ của thủ đô thêm ba năm. Trong lúc Croesus gặp nạn, Thần Apollo đã ra tay cứu Croesus một lần nữa.
Ban đầu, khi Thần Apollo giáng lời tiên tri, nếu Croesus tấn công Ba Tư, ông sẽ tiêu diệt cả một đế chế khổng lồ. Nhưng Croesus không hiểu ý nghĩa thực sự. Có phải là Đế chế Ba Tư của Cyrus không? Hay Vương quốc Lydia của Croesus? Ông hiểu lầm rằng Ba Tư sẽ bị tiêu diệt, nhưng thực tế đang tự hủy diệt chính mình. Vì Croesus không hiểu ý nghĩa thực sự của lời tiên tri, ông đã phải chịu một kết cục bi thảm. Khi ngọn lửa bùng lên, Thần Apollo đã giải cứu ông ra khỏi ngọn lửa.
Croesus cuối cùng đã hiểu rằng, không phải Thần đang lừa dối mình, mà là mối hận thù của tổ tiên cùng với sự hiểu sai về lời tiên tri, và tội ác mại dâm của các cô gái trong nước, tất cả đã góp phần vào sự kết thúc của một đế chế. Mặc dù Lydia đã bị tiêu diệt, nhưng Croesus đã không mất niềm tin vào Thần vì sự thay đổi rất lớn này. Croesus đưa ra lời khuyên với Cyrus đại đế rằng, hãy kính trọng Thần Zeus và hiến tế các vị Thần, đồng thời hãy đối xử công bằng với mọi người.
“Con người nhìn trước mắt, Thần nhìn lâu dài”. Từ vị vua trở thành kẻ bị giam cầm, trong những thăng trầm của số phận, Croesus đã phải trả giá đắt cho sự thiếu hiểu biết về số phận và sự kém hiểu biết về Thánh ý. Croesus cũng nhờ vào đức tin của mình mà tránh được tai họa. Croesus đã hiểu lời tiên tri và thế nào là hạnh phúc thực sự. Khi đưa ra lời khuyên cho Cyrus, ông giống như một nhà thông thái. Cyrus đại đế đã giữ ông lại bên mình như một quân sư. Khi Cambyses, con trai của Cyrus đại đế trở thành hoàng đế, Croesus ở lại với Cambyses với tư cách là cố vấn của hoàng gia.
(Ghi chú: Stadion là đơn vị đo chiều dài trong tiếng Hy Lạp cổ đại, cũng là tên của đường chạy Olympic cổ đại. Bởi vì chiều dài bàn chân của các thành bang ở Hy Lạp cổ đại là khác nhau, chiều dài của Stadion cũng khác nhau. Ngày nay, một Stadion là khoảng 180 mét).
Huy Hải
Theo Epochtimes
Nguồn: "Lịch sử" của Herodotus thời Hy Lạp cổ đại
