Thanh hương nhã cú (P-4): Chữ ‘Nghĩa’ trong bạn bè được hiểu như thế nào?

Giúp NTDVN sửa lỗi

Trong cõi nhân sinh điều đáng trân trọng nhất là tìm được một tri kỷ tâm giao, và cuộc hành trình của cuộc sống sẽ thi vị hơn rất nhiều khi bạn nghe thấy tiếng bước chân của một bạn bên cạnh mình. Mối quan hệ đó nếu có thể có đầy đủ “nghĩa, tín và ân" thì sẽ bền chặt dài lâu, nó cũng sẽ vui đầy phẩm hạnh và đạo đức của một con người. Vậy chữ “nghĩa” trong bạn bè được hiểu như thế nào? 

Trong một xã hội tràn ngập muộn phiền và phức tạp như hiện nay, thật khó để tìm được một miền đất thanh tịnh cho tâm hồn. Chúng tôi hy vọng loạt tác phẩm “Thanh hương nhã cú” của NTD Việt Nam sẽ đưa các bạn độc giả tìm về được cội nguồn nhân sinh, cách sống an nhiên hòa hợp của con người trong nền văn hoá truyền thống Á Đông. Lẽ sống này được chia làm ba nội dung chính: “Hòa hợp con người với thiên nhiên”, “Hòa hợp giữa người với người” và “Hòa hợp giữa tâm và thân”.

Trong văn hóa Á Đông, mối quan hệ giữa con cái và cha mẹ, vợ và chồng, anh chị em, bạn bè và vua tôi luôn được xem là cực kỳ quan trọng. Người xưa vẫn thường có câu: “Phu nghĩa phụ thuận, phụ từ tử hiếu, huynh hữu đệ cung, bằng hữu hữu tín, quân nhân thần trung" (Nghĩa là: Chồng nghĩa vợ thuận, cha từ con hiếu, anh em tương kính, bạn bè có tín, quân vương nhân ái bề tôi trung). Vì sao chúng lại quan trọng đến vậy?

Kỳ thực không ai có thể tồn tại mà không cần sự giúp đỡ của mọi người xung quanh, với người thân lại càng hơn thế nữa. Người ta thường nói “một hàng rào phải có ba cái cọc, một hảo hán phải có ba người giúp đỡ”. Sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp trên thực tế cũng bắt đầu từ sự tương trợ trong gia đình, từ cha mẹ, vợ chồng và anh chị em với nhau. Vậy họ đã tương trợ với nhau như thế nào? Ở phần này chúng ta sẽ nghiên cứu tiếp về đạo nghĩa giữa bạn bè trong năm mối quan hệ trên dưới góc độ của văn hoá truyền thống.

Bạn không có âm thầm mộng mị
Thơ vẽ ra tri kỷ xa vời
Chao lòng mong ngóng chơi vơi
Bạn hiền xa vắng cõi đời sầu bi...
(Hồng Dương)

Trong cõi nhân sinh điều đáng trân trọng nhất là tìm được một tri kỷ tâm giao, và cuộc hành trình của cuộc sống sẽ thi vị hơn rất nhiều khi bạn nghe thấy tiếng bước chân của một bạn bên cạnh mình. Mối quan hệ đó nếu có thể có đầy đủ “nghĩa, tín và ân" thì sẽ bền chặt dài lâu, nó cũng sẽ vui đầy phẩm hạnh và đạo đức của một con người. Vậy chữ “nghĩa” trong bạn bè được hiểu như thế nào?

giữ chữ tín, tính anh em
Vậy chữ “nghĩa” trong bạn bè được hiểu như thế nào? (Ảnh qua NTDtv.com)

Thời kỳ Tam Quốc hơn 100 năm trong văn hóa truyền thống Trung Hoa đã vẽ trọn vẹn nội hàm của chữ “Nghĩa". Vào cuối triều đại Đông Hán, quần hùng tranh tài ở Trung Nguyên, ba nước Ngụy, Thục và Ngô nổi bật hơn cả. Các nhân vật anh hùng trứ danh như Lưu Bị, Tào Tháo, Gia Cát Lượng, Trương Phi v.v ... không ai là không biết tới. Tuy nhiên trong đó có một người luôn được bách tính Trung Hoa kính trọng yêu quý, coi ông như hóa thân của sự trung nghĩa, nhắc đến ông trong tâm mọi người đều kính uy. Người này là Quan Vũ.

Năm xưa Lưu bị, Quan Vũ, và Trương Phi gặp gỡ liền cảm thấy vô cùng có duyên, tuy rằng họ không phải là anh em ruột thịt, nhưng thân nhau như cùng mẹ sinh ra, ba người kết nghĩa huynh đệ, cùng vào sinh ra tử.

Theo những tài liệu ghi chép của lịch sử trong trận giao chiến năm xưa, Quan Vũ và Lưu Bị, Trương Phi thất bại, vì để bảo hộ hai vị phi tần - phu nhân của Lưu Bị, và cũng vì không bội thệ ước của ba người, Quan Vũ đã tạm thời về với quân đội của Tào Tháo. Tào Tháo vô cùng nghênh đón Quan Vũ, thấy ông võ nghệ cao siêu, vì nghĩa khí với người khác mà xả thân, vậy nên để níu chân Quan Vũ, Tào Tháo đã đặc biệt phong quan tiến chức cho ông, hơn nữa còn đưa mỹ nữ tới. Nhưng Quan Vũ không hề lay động, ông nói với Tào Tháo rằng: “Đợi ta báo xong ân của ông, và sau khi biết rằng huynh trưởng ta được thả, ta sẽ lập tức rời đi ngay, ta cũng sẽ không lưu lại nơi đây lâu". Vậy nên tài vật Tào Tháo tặng Quan Vũ đều niêm phong không động tới, ông cũng đưa mỹ nhân sang chăm sóc cho hai vị phi tần.

Tào Tháo vô cùng nghênh đón Quan Vũ, thấy ông võ nghệ cao siêu, vì người khác mà xả nghĩa
Tào Tháo vô cùng nghênh đón Quan Vũ, thấy ông võ nghệ cao siêu, vì nghĩa khí với người khác mà xả thân. (Ảnh miền công cộng)

Cuốn Tam Quốc Chí và các sử sách khác có ghi chép lại rằng: vào mùa hạ tháng tư năm Kiến An thứ năm (năm 200), Viên Thiệu và Tào Tháo giao chiến, năm đó quân binh của Viên Thiệu có thể thừa thắng Tào Tháo, Viên Thiệu phái đại tướng Nhan Lương, bao vây công kích thành Bạch Mã, trong trận chiến đó, Tào Tháo phái Trương Liêu, Quan Vũ đối đầu với hai đội quân, mọi người đều nói quân Nhan Lương binh cường mã tráng, hơn nữa khi đó Nhan Lương vô cùng nổi danh, nhưng Quan Vũ không hề sợ hãi, thắng ngựa xông thẳng qua vạn quân của Viên Thiệu, lấy được thủ cấp của Nhan Lương đem về. Tào Tháo thấy vậy trong tâm vô cùng vui mừng, còn quân sĩ đối phương thấy chiến trận chưa bắt đầu mà thủ lĩnh đã bị giết, ai nấy đều hoang mang lo sợ. Khi đó Tào Tháo cho quân đại tiến xông phá, quân Viên Thiệu đại bại, quân Tào Tháo đại thắng.

Trong trận chiến ở thành Bạch Mã đó, Quan Vũ lập được đại công, Tào Tháo liền thượng tấu lên triều đình, vua Hán Hiến Đế đã phong cho Quan Vũ chức Hán Thọ Đình hầu, còn đặc biệt chế tạo một con ấn vàng thưởng cho Quan Vũ. Cuốn Tam Quốc Chí cùng các sử sách khác có ghi chép lại rằng Quan Vũ sau khi giết chết Nhan Lương thì thấy rằng đã trả được đầy đủ ân nghĩa cho Tào Tháo, cộng thêm khi đó ông cũng nhận được tin tức của Lưu Bị, vì vậy quyết định rời khỏi nơi của Tào Tháo.

Quan Vũ đem con dấu Hoàng thượng ban thưởng treo nơi đại sảnh, đem tài vật Tào Tháo tặng niêm phong lại, sau đó chỉ đưa theo hơn 20 tùy tùng, bảo hộ hai vị phi tần, ngàn vạn dặm đường xa xôi đi tìm huynh trưởng Lưu Bị.

tình nghĩa huynh đệ đối với ông quan trọng hơn hết thảy.
Tình nghĩa huynh đệ đối với ông quan trọng hơn hết thảy. (Ảnh qua Epoch times)

Quyền cao chức trọng, vinh hoa phú quý của Tào Tháo không thể lưu giữ được bước chân của Quan Vũ, tình nghĩa huynh đệ đối với ông quan trọng hơn hết thảy. Những nhân vật anh hùng thời Tam Quốc rất nhiều, duy chỉ có Quan Vũ dùng cả sinh mệnh mà trung nghĩa với bằng hữu, từ khi ba huynh đệ quen nhau, cho đến khi Quan Vũ tử trận nơi sa trường, ông một đời chinh chiến trên lưng ngựa, tấm lòng nghĩa khí vẫn không lay chuyển.

Sau khi ông mất, ba nước Ngụy Thục Ngô đều cho xây lăng mộ Quan Vũ, Tào Tháo xây lăng ở Lạc Dương Hà Nam. Tôn Quyền xây lăng tại Đương Dương. Huynh đệ Lưu Bị của ông đã xây lăng mộ tại Thành Đô Tứ Xuyên. Mạnh Tử đã nói: “Giàu có không được bị mê, nghèo khó cũng không được lay động, uy võ không được khuất phục, ấy được gọi là bậc đại trượng phu".

Tam quốc diễn nghĩa như một bản hùng ca tráng lệ mô tả trọn vẹn nội hàm của chữ “Nghĩa". Ở đó ta thấy được tinh thần trung nghĩa, cốt cách nghĩa khí cùng tinh thần chính trực của các bậc anh hùng thời xưa cho đời sau tham chiếu. Vậy nên mối quan hệ giữa bạn bè hiện tại chúng ta nên chăng cũng học theo như vậy?

Trúc Lâm

Theo: Epochtimes



BÀI CHỌN LỌC

Thanh hương nhã cú (P-4): Chữ ‘Nghĩa’ trong bạn bè được hiểu như thế nào?