Sách Tăng Quảng Hiền Văn là sách giáo khoa vỡ lòng cho trẻ em thời xưa, nhưng người hiện nay đọc lại thấy chứa đựng nhiều triết lý nhân sinh và đạo lý cao thâm. Có người đọc xong cảm thán rằng, mình là người lớn thời nay nhưng không bằng trẻ con thời xưa, chỉ biết chút kiến thức khoa học mà lầm tưởng mình cao siêu tài giỏi lắm rồi, thật lấy làm xấu hổ vì về triết lý sống, đạo đối nhân xử thế, những giá trị đạo đức căn bản làm người thì không bằng trẻ em thời xưa.
Tăng Quảng Hiền Văn còn có tên là Tích Thời Hiền Văn, Cổ Kim Hiền Văn, là sách vỡ lòng giáo dục trẻ em được biên soạn vào thời nhà Minh (Trung Quốc). Bộ sách đã tập hợp những câu cách ngôn, ngạn ngữ cổ đại, câu văn trôi chảy, đơn giản dễ hiểu, đã nói rõ triết lý nhân sinh và đạo xử thế.
1. Tích tiền không bằng tích đức, ngồi nhàn không bằng đọc sách
Nguyên văn: Tích tiền bất như tích đức, nhàn tọa bất như khán thư.
Tích góp tiền tài không bằng làm nhiều việc thiện, không có việc gì ngồi chơi thì chi bằng tĩnh tâm lại đọc sách học tập.
Có đức thì mới có tiền tài phú quý, cao quan hậu lộc, mới có con cháu đầy nhà, mới có sự kế thừa, phồn vinh và lâu dài của gia tộc.
Khi nhàn nhã vô sự, hãy đọc sách, có ích cho bản thân, và cũng có lợi cho con cái.
2. Quần sao sáng tỏ không bằng một mảnh trăng soi
Nguyên văn: Chúng tinh lãng lãng bất như cô nguyệt độc minh.
Những vì sao lấp lánh đầy trời cũng không sáng bằng một vầng trăng treo giữa bầu không.
Rất nhiều lúc, người nhiều không bằng người ít, náo nhiệt không bằng ở một mình.
Náo nhiệt như rượu, say sưa cuồng hoan rồi chỉ còn sự trống rỗng.
Đơn độc như trà, sau khi trầm lắng rồi là no đủ.
-
- Những vì sao lấp lánh đầy trời cũng không sáng bằng một vầng trăng treo giữa bầu không. (Ảnh: Pixabay)
3. Người ta ngắm hoa đâu liên quan đến mắt bạn, người la tất bật đâu liên quan đến chân bạn
Nguyên văn: Tha nhân quan hoa, bất thiệp nễ mục; tha nhân lục lục, bất thiệp nễ túc.
Người ta ngắm hoa, không gây trở ngại đến mắt bạn, người ta bận rộn tất bật, cũng không ngăn cản con đường của bạn.
Mỗi người đều có phương thức sống riêng, tôn trọng, không tùy ý can thiệp, đó là tu dưỡng lớn nhất của con người.
4. Chỉ làm việc tốt, chớ hỏi tiền đồ
Nguyên văn: Đãn hành hảo sự, mạc vấn tiền trình.
Làm nhiều việc tốt, làm tốt những việc hiện tại, không cần lo nghĩ đến sự phát triển sau này.
Người có tâm cày sâu cuốc bẫm thì sẽ không hỏi khi nào mùa thu đến.
Người thực tâm hành thiện cũng sẽ không mong chờ được báo đáp.
Trạng thái tốt nhất của đời người là không hỏi đến báo đáp, mà chỉ chuyên tâm làm tốt hiện tại.
-
- Hành thiện không cầu hồi báo, bản thân mới thực sự cảm thấy hạnh phúc và vui vẻ. (Ảnh: Pixabay)
5. Tình người như giấy tờ tờ mỏng, thế sự như cờ ván ván thay
Nguyên văn: Nhân tình tự chỉ trương trương bạc, thế sự như kỳ cục cục tân.
Thế sự thường thay đổi, lòng người dễ đổi thay. Tình cảm giữa người với người giống như những tờ giấy, tờ nào cũng mỏng manh, dễ bị xé vụn. Sự tình chốn nhân gian cũng giống như bàn cờ, hết ván này lại thay ván mới, không ngừng biến hóa như chơi cờ vậy.
Thế nên chớ dựa vào tình cảm, cũng chớ gửi gắm hy vọng vào người khác, cũng chớ hy vọng rằng thế đạo mãi mãi chẳng đổi thay.
6. Thiện ác tùy người làm, phúc họa tự mình mời
Nguyên văn: Thiện ác tùy nhân tác, họa phúc tự kỷ chiêu.
Rất nhiều lúc vận mệnh tốt hay xấu đều do con người quyết định.
“Mọi thứ không mang theo được, chỉ có nghiệp theo người”. Những việc tốt và việc xấu mà một người làm trong cả cuộc đời, cuối cùng sẽ quay trở lại chính mình.
Giữ được thiện lương thì cuộc đời sẽ tự nhiên dần dần tươi sáng.
-
- Thiện tâm hoá độ lòng người. (Ảnh minh hoạ)
7. Muỗi bị quạt đập, chỉ vì miệng cắn người
Nguyên văn: Văn trùng tao phiến đả, chỉ nhân chủy thương nhân.
Tục ngữ nối: Bệnh từ miệng mà vào, họa từ miệng mà ra. Dùng lời cay chua khắc bạc châm biếm người ta, chỉ muốn cái miệng mình được thoải mái nhất thời, nào có hay sẽ dẫn đến tai họa không ngờ tới.
Điều đáng nói thì hãy nói ít, điều có thể không nói thì hãy không nói, đó mới là đạo tránh họa đón phúc.
8. Thà thẳng thắn lấy còn hơn cong vẹo cầu
Nguyên văn: Ninh khả trực trung thủ, bất khả khúc trung cầu.
Dùng phương pháp chính đáng để có được, chứ không dùng thủ đoạn bất chính để mưu cầu.
Trên không dối Trời, dưới không dối mình, tự giữ mình ngay cả lúc chỉ có một mình.
Như thế thì nội tâm mới có thể thực sự có được bình yên.
Người xưa nói: Trên đầu ba thước có Thần linh. (Ảnh: NTD Việt Nam tổng hợp)
9. Trong mệnh có thì cuối cùng sẽ có, trong mệnh không có thì chớ cưỡng cầu
Nguyên văn: Mệnh lý hữu thời chung tu hữu, mệnh lý vô thời mạc cưỡng cầu.
Những thứ mà trong mệnh chú định là có thì cuối cùng sẽ có, những như mà trong mệnh chú định là không có thì chớ cưỡng cầu.
Sức người có hạn. Rất nhiều lức chúng ta dốc hết toàn bộ sức lực cũng không thể thay đổi được.
Trang Tử nói: “Biết nó không thể làm được nên vui vẻ tuân theo mệnh, thì đó là đỉnh cao của đức”.
Thiên ý xưa nay vốn cao khó mà hỏi cho rõ được.
Nếu chú định không cách nào có được thì nhất định chớ cưỡng cầu.
Buông bỏ rồi, đời người mới ung dung tự tại.
Trung Hòa
Theo Visiontimes
