Gia đình là nhân tố cơ bản để ổn định xã hội, chức năng của gia đình là truyền thừa, bồi dưỡng tín ngưỡng và giá trị quan cho thế hệ sau, khiến cho thế hệ trẻ được câu thúc bởi quan niệm truyền thống, từ đó giữ gìn được đạo đức, phẩm hạnh và các chuẩn tắc làm người.
Gia đình truyền thống Phương Đông
Trong văn hóa truyền thống phương Đông, hôn nhân là bắt nguồn từ duyên nợ hoặc do ân nghĩa từ kiếp trước và do Thần tác hợp, không thể hủy hoại.
Nam giới là dương, tượng trưng cho trời và mặt trời, không ngừng vươn lên, gánh vác trách nhiệm, dầm mưa dãi nắng, bảo vệ gia đình vượt qua khó khăn. Nữ giới là âm, tượng trưng cho đất, lấy đức dày mà chở vạn vật, phải mềm mỏng, biết chăm lo cho mọi người, có nghĩa vụ trợ giúp chồng, dạy dỗ con cái.
Nam nữ mỗi người làm tốt vai trò của mình mới có thể đạt được âm dương hòa hợp, con cái mới có thể trưởng thành một cách lành mạnh.
Gia đình truyền thống Phương Tây
Trong văn hóa truyền thống phương Tây, hôn nhân là do Thần định đoạt, do “Thiên Chúa tác hợp”, không được từ bỏ. Nam giới và phụ nữ đều do Thần tạo ra dựa theo hình tượng của bản thân mình, đều là những chúng sinh bình đẳng trước mặt của Thần. Nhưng Thần đồng thời cũng tạo nên sự khác biệt về sinh lý giữa nam và nữ, quy định ra những vai trò khác nhau của nam và nữ.
Trong văn hóa phương Tây, người phụ nữ là xương của xương người đàn ông, là thịt của thịt người đàn ông. Người chồng phải yêu thương, bảo vệ vợ mình giống như bảo vệ thân thể mình vậy. Còn người phụ nữ cũng phải phối hợp và trợ giúp chồng “để cho hai vợ chồng như một”. Nam giới vất vả làm lụng nuôi gia đình, phụ nữ thì “mang nặng đẻ đau”.
Trong Kinh Thánh có ghi lại: “Thiên Chúa phán với người nữ: "Ta sẽ gia tăng nhiều nỗi nhọc nhằn khi ngươi mang thai, và thêm nhiều đau đớn mỗi khi ngươi sinh đẻ. Tuy nhiên, ngươi vẫn ước muốn sống bên chồng, và chồng sẽ cai trị ngươi". Sau đó, Ngài phán với Adam: “…, Ngươi phải làm đổ mồ hôi trán mới có miếng ăn, cho đến ngày ngươi trở về đất, là nơi ngươi từ đó mà ra. Vì ngươi là cát bụi, ngươi sẽ trở về với cát bụi".” Như vậy, trách nhiệm của mỗi người đều có nguyên nhân từ các tội lỗi khác nhau.
-
- Thiên Chúa tạo dựng Eva (Ảnh: Miền công cộng)
Những giá trị của hôn nhân truyền thống
Cuộc sống hôn nhân truyền thống giúp nam giới và phụ nữ cùng phát triển lành mạnh về mặt đạo đức. Nó đòi hỏi người chồng và người vợ phải có thái độ hoàn toàn mới đối với tình cảm và dục vọng của bản thân, biết quan tâm, bao dung lẫn nhau. Điều này khác biệt rất lớn về bản chất so với việc sống chung, hai người vui vẻ thì ở với nhau, không vui vẻ thì chia tay, kiểu quan hệ này không khác gì quan hệ bạn bè thông thường, cũng không cần ràng buộc bởi hôn nhân.
Trong xã hội truyền thống phương Đông cũng như phương Tây, sự trinh tiết trong quan hệ giữa nam và nữ vốn được coi là điều đáng trân trọng. Quan hệ trước hôn nhân, quan hệ đồng tính bị cấm trong xã hội truyền thống. Ở Phương Đông có câu “vạn ác dâm vi thủ” trong vạn tội ác thì tà dâm đứng đầu, ở Phương Tây trong mười điều răn của Chúa, thì điều răn thứ sáu là “chớ làm sự dâm dục”. Sự nghiêm túc ước chế dục vọng là một tiêu chí quan trọng trong sự đánh giá đạo đức của con người.
Trong truyền thống, nam giới giữ một vị trí trụ cột trong gia đình. Quan niệm Phương Đông là do đặc tính của nam giới do khí dương sinh ra nên phải đảm nhận trọng trách là chủ gia đình, ở Phương Tây là do chỉ định của Chúa “Chồng sẽ cai trị ngươi”. Nhưng chúng ta không nên hiểu nhầm lời của Chúa, từ “cai trị” đọc lên có vẻ nặng nề, đó là do dịch thuật và sự khác nhau về ngôn ngữ nên rất khó diễn giải lời của Thần.
-
- Adam và Eva từ một bản copy của Falnama (Sách của các Điềm) được gán cho Ja´far al-Sadiq, khoảng năm 1550, triều Safavid, Iran. (Phạm vi công cộng)
Ở trên cao, Thần sẽ sắp xếp những điều tốt nhất cho nhân loại, chỉ là con người không nhìn thấy mà mạo phạm Thần. Tư tưởng cấp tiến cho rằng chế độ “phụ quyền” trong gia đình truyền thống áp bức phụ nữ, cần phải “giải phóng phụ nữ”. Đối lập với “giải phóng là “áp bức”, vậy sự áp bức nào mà phải kêu gọi “giải phóng phụ nữ”? Nam giới là chủ gia đình đó là sự chỉ định của Thần. Vợ chồng cũng như đĩa âm dương, cả hai cùng trợ giúp lẫn nhau, cùng ước chế phía mặt ác trong con người cho nhau. Vậy “giải phóng phụ nữ” chẳng phải giải phóng cái mặt ác trong nhân tính ra khỏi ước thúc đạo đức con người hay sao?
Trong gia đình truyền thống phụ nữ sẽ không phải chịu quá nhiều áp lực tinh thần còn nam giới cũng thấy an tâm khi trở về ngôi nhà của mình. Nam giới đi làm nuôi gia đình, phụ nữ ở nhà chăm lo nhà cửa, nấu nướng, may vá. Nếu so sánh với hiện đại “nam nữ bình quyền” có nghĩa là phụ nữ phải đi làm như nam giới, rồi về nhà lại tiếp tục giặt giũ, nấu nướng, chăm con cái thì “giải phóng phụ nữ” lại đem lại cho họ cuộc sống áp lực hơn, và nỗi bất hạnh trong gia đình xảy ra nhiều hơn.
Những gia đình truyền thống tam đại đồng đường, tứ đại đồng đường giúp cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ được thực hành những lễ tiết như viếng thăm, chào hỏi, thưa gửi, v.v. Đó là những phép tắc bước đầu cơ bản để hình thành nên nhân cách con người. Người xưa có câu “tiên học lễ, hậu học văn”, trẻ nhỏ thường quý ông bà, việc thực hành lễ với ông bà sẽ trở thành một điều tự nhiên, là cơ sở cho sự hiếu thuận sau này.
Gia đình truyền thống phát huy chức năng truyền thừa tín ngưỡng, đạo đức, và duy trì ổn định xã hội. Gia đình là cái nôi, là sợi dây gắn kết, truyền thừa các giá trị. Người thầy đầu tiên trong cuộc đời đứa trẻ chính là cha mẹ. Nếu đứa trẻ qua lời nói và cử chỉ mẫu mực của cha mẹ mà học được các đức tính truyền thống tốt đẹp như vô tư, khiêm tốn, biết ơn, kiên nhẫn, như vậy nó sẽ được lợi ích suốt đời.
Vân Hải
Tham khảo: Tác phẩm “Ma quỷ đang thống trị thế giới của chúng ta”
