Hán Vũ Đế (Phần I - kỳ 1): Quân vương anh minh, đương triều thịnh thế

Giúp NTDVN sửa lỗi

Nền văn minh Trung Hoa 5000 năm mênh mông, Đế quốc nhà Hán cường thịnh 400 năm. Tên triều Hán là có từ thời Hoàng đế khai quốc Hán Cao Tổ Lưu Bang, khi Sở Bá Vương Hạng Vũ phân phong 18 lộ chư hầu đã ban cho Lưu Bang danh hiệu Hán Vương. Nhưng thực sự để triều Hán trở thành Đế quốc mang tầm vóc thế giới thì lại là nhờ một vị đế vương vĩ đại hùng tài đại lược khác: Hán Vũ Đế...

Hán Vũ Đế thừa Thiên mệnh giáng hạ nhân gian, kế thừa đại nghiệp của 6 đời tiên vương, sáng tạo ra thời thịnh thế cổ kim hiếm có. Ông đối nội tu lễ nhạc, thay đổi sáng tạo, xây dựng chế độ rực rỡ mà các đời sau đều noi theo. Về đối ngoại, ông mở mang bờ cõi, đồng thời thi hành ân đức và uy vũ, thành tựu võ công hiển hách rực rỡ ngàn năm. Ông làm lễ tế Phong thiện Trời đất, liên tiếp thấy điềm lành, trở thành thiên tử triều Đại Hán công tích vượt trăm vua. Ông chính là thiên cổ nhất đế (vị đế vương vĩ đại nhất), cùng Tần Thủy Hoàng được xưng tụng là “Tần Hoàng Hán Vũ”, cùng Đường Thái Tông khai mở ra thời kỳ “Hán Đường Thịnh Thế” (Thời thịnh vượng nhà Đường và nhà Hán.)

Hơn 2000 năm đã trôi qua, các triều đại nối tiếp nhau lên xuống giống như thủy triều. Hán Vũ Đế cũng đã ly thế nhiều năm, nhưng những sự tích và truyền thuyết về ông vẫn luôn được hậu thế truyền tụng. Chúng ta không có duyên phận được sống ở triều đại của ông, nhưng vẫn có thể ở trên mảnh đất lịch sử lâu đời này, hồi tưởng về sự oai nghiêm hào hùng và những thành tựu bất hủ thời xưa của ông.

Mậu Lăng của Hán Vũ Đế (Acstar/Wikimedia Commons)
Mậu Lăng của Hán Vũ Đế (Acstar/Wikimedia Commons)

Đế lăng đồ sộ uy nghi

Trên vùng đất Thần Châu cổ xưa, có một cố đô của 13 triều đại danh tiếng lẫy lừng - Tây An. Nơi đây đã chứng kiến lịch sử huy hoàng của các vương triều hiển hách như nhà Chu, Tần, Hán, Đường, và trải qua thời kỳ vàng son nhất của văn minh Trung Hoa hơn ngàn năm. Đây là một thành cổ của văn hóa lịch sử, cũng là thành phố mai táng nhiều bậc đế vương cổ đại nhất.

Cách nội thị Tây An vài chục cây số là Hàm Dương Nguyên, nằm ở bờ bắc của sông Vị (hay còn gọi là Vị Hà), có một mảnh đất quý có phong thủy tuyệt đẹp. Đây là nơi yên nghỉ của chín vị Hoàng đế của vương triều Tây Hán. Lúc còn tại vị, họ đều cho đào huyệt xây mộ phần của mình tại mảnh đất bằng phẳng này. Nơi đây vẫn còn đủ chín lăng viên, chúng được bố trí thành một hàng, tạo nên một quần thể lăng viên hoàng gia hùng vĩ, đồ sộ, khí thế hào hùng, và được ví von là “Quần thể kim tự tháp của Trung Quốc.”

Trong đó, ở gần lăng viên của năm vị hoàng đế đã thiết lập nên các huyện ấp, nên Hàm Dương Nguyên còn được gọi là “Ngũ Lăng Nguyên”. Quần thể kiến trúc lăng viên đế vương đồ sộ nguy nga này đã và đang lặng lẽ biểu dương sự vinh diệu và tôn nghiêm dưới thời trị vì của các bậc đế vương thiên cổ, cùng sự phồn hoa tráng lệ của một đại vương triều thống nhất. Cảnh tượng này khiến người ta không thể không hình dung rằng thời đại nhà Hán những năm đó, nhất định đã phồn vinh thịnh vượng gấp trăm ngàn lần.

Từ trên xuống, từ trái qua phải: Đội quân đất nung, tháp Đại Nhạn, lầu trống Tây An, lầu chuông Tây An, Tường thành Tây An - Địch lâu và vườn Phù Dung Đại Đường
Từ trên xuống, từ trái qua phải: Đội quân đất nung, tháp Đại Nhạn, lầu trống Tây An, lầu chuông Tây An, Tường thành Tây An - Địch lâu và vườn Phù Dung Đại Đường. (Ảnh: Wikipedia)

Mạn tây của Ngũ Lăng Nguyên có một lăng viên ở vị trí trung tâm và nổi bật nhất. Thoạt nhìn, tưởng chừng nó không có gì khác biệt so với tám lăng viên còn lại, nhưng trên thực tế nó lại có phong cách độc đáo riêng. Đây là tòa lăng viên có kích thước lớn nhất và cao nhất trong các lăng viên của các vương đế nhà Hán. Nó cũng có thời gian xây dựng dài nhất, tiêu hao nhiều tài vật nhất, đồ tùy táng (đồ vật chôn theo người chết) cũng nhiều nhất. Lăng viên có chiều dài 9,5 km hướng từ đông sang tây, bề rộng ước chừng 7 km hướng từ nam chí bắc. Ở phía nam của của lăng mộ sừng sững một tấm bia đá có khắc dòng chữ “Hán Hiếu Vũ Đế Mậu Lăng” (Lăng mộ của Hán Hiếu Vũ Đế). Sáu chữ cỡ lớn này được viết theo kiểu chữ cổ cứng cáp. Đây chính là lăng viên của Hán Vũ Đế, và được gọi là Mậu Lăng.

Trong lăng viên Mậu Lăng, lăng mộ của Vũ Đế nổi bật ở vị trí trung tâm, bao quanh là 400 ngôi mộ nhỏ hình chữ nhật, được bố trí rải rác tạo nên một kết cấu phóng xạ “chúng tinh phủng nguyệt” (những vì sao bao quanh mặt trăng), tượng trưng cho bối cảnh bốn bể rộng lớn quy thuận dưới vương triều Đại Hán thành một thể thống nhất. Trong “Tân Đường Thư” có ghi: “Vũ Đế lịch niên trường cửu, bỉ táng, phương (lăng) trung bất phục dung vật.” Tức là: lúc hạ táng Hán Vũ Đế, những vật phẩm chôn theo ông nhiều đến mức lăng tẩm không thể chứa hết. Điều này cũng đủ để hình dung tòa cung điện dưới lòng đất này tráng lệ đến mức nào.

Lăng viên của Hán Vũ Đến, hay còn gọi là Mậu Lăng.
Lăng viên của Hán Vũ Đến, hay còn gọi là Mậu Lăng. (Ảnh: baike.baidu.com)

Ngoài ra, ở gần Mậu Lăng còn có hai ngôi mộ bồi táng chôn cất hai danh tướng thời Tây Hán là Vệ Thanh và Hoắc Khứ Bệnh. Càng đặc biệt hơn là các ngôi mộ có tạo hình khác nhau, mô phỏng theo hình dáng của Kỳ Liên Sơn và Âm Sơn, nhằm hiển dương những chiến công huy hoàng của chủ nhân chúng lúc sinh thời; đồng thời, thể hiện rằng những tướng lĩnh này vẫn đang ở sau lưng để phò tá vị quân vương vĩ đại của mình. Ngôi mộ to nhất trong số mộ bồi táng là của Lý phu nhân. Bà chính là tuyệt đại giai nhân có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành từng được ca tụng trong thi ca, cũng là phi tử mà Hán Vũ Đế sủng ái nhất khi còn sống. Nhưng điểm kỳ lạ là không tìm thấy di chỉ mộ phần của Hoàng hậu, Lý phu nhân cũng là sau khi quy tiên mới được truy phong ngôi vị Hoàng hậu.

Bia mộ của Lý phu nhân - Bà chính là tuyệt đại giai nhân có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành từng được ca tụng trong thi ca, cũng là phi tử mà Hán Vũ Đế sủng ái nhất khi còn sống.
Bia mộ của Lý phu nhân - Bà chính là tuyệt đại giai nhân có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành từng được ca tụng trong thi ca, cũng là phi tử mà Hán Vũ Đế sủng ái nhất khi còn sống. (Ảnh: baike.baidu.com)

Đế lăng (lăng mộ của các Hoàng đế) thường được xây dựng ngay từ khi Hoàng đế vừa đăng cơ cho đến lúc băng hà. Hình dáng, cấu tạo, quy cách, của nó phản ánh ra lý niệm, công trạng và chiến tích một đời của bậc đế vương đó khi còn chấp chính. Hán Vũ Đế tại vị 54 năm, trong thời gian trị vì, ông đã nắm trong tay một phần tư Tây Hán, và còn có hùng tài đại lược hiếm có xưa nay, sáng lập nên một thời đại giàu mạnh hưng thịnh. Thế nhưng, tại sao sau lưng ông lại không có một vị Hoàng hậu bầu bạn? Một thời đại đế vương có sự nghiệp vĩ đại ngàn đời, một thời đại huyền thoại và hoàng kim trong lịch sử, rốt cuộc còn có bao nhiêu chuyện xưa hùng tráng ly kỳ, kinh tâm động phách đang chưa được vén màn, và còn có bao nhiêu sự thần bí và nuối tiếc? Hết thảy những điều này đều nên bắt đầu giảng từ thân thế của Hán Vũ Đế.

Ngọc Trư Long (heo và rồng), thời kỳ đồ đá mới ở vùng Đông Bắc Trung Quốc, Văn hóa Hồng Sơn (3500-3000 năm trước Công nguyên). (Ảnh do Viện  bảo tàng Guimet cung cấp)
Ngọc Trư Long (heo và rồng), thời kỳ đồ đá mới ở vùng Đông Bắc Trung Quốc, Văn hóa Hồng Sơn (3500-3000 năm trước Công nguyên). (Ảnh do Viện bảo tàng Guimet cung cấp)

Dị tượng trước lúc chào đời

Hán Vũ Đế Lưu Triệt, là vị Hoàng đế thứ bảy của Tây Hán. Trị vì trước ông có Hán Cao Tổ, Huệ Đế, hai vị Thiểu Đế, Văn Đế, đến phụ thân của ông là Hán Cảnh Đế. Thời thơ ấu và tuổi trẻ của Hán Vũ Đế chính là thời đại hoàng kim của “Văn cảnh chi trị” - thời kỳ sơ Hán (thời kỳ đầu của nhà Hán). Theo ghi chép trong “Sử Ký”“Hán Thư”, Hán Vũ Đế xuất sinh vào năm mà phụ thân của ông là Hán Cảnh Đế đăng cơ. Tiểu thuyết chí quái “Hán Vũ cố sự”, có nói chính xác rằng ông sinh vào sáng ngày mùng 7, tháng 7 năm Ất Dậu - tức rạng sáng của đêm Thất tịch ngày 7 tháng 7 Hoàng Lịch năm 156 [Trước Công nguyên]. Việc một hoàng đế mới đăng cơ là một sự kiện lớn, khắp chốn ăn mừng, một triều Thiên tử một triều thần, vương triều sẽ có sự đổi mới về phương diện làm lịch, chế độ, quân sự, văn hóa. Tại thời điểm Hoàng tử đản sinh, dường như cũng có những điềm lành báo trước vận mệnh cao quý của ngài. Trên thực tế, trước lúc Hán Vũ Đế chào đời, cũng đã có những câu chuyện truyền kỳ về ông.

Chính sử đều ghi, lúc Vương Mỹ Nhân - thân mẫu của Hán Vũ Đế mang thai, đã mộng thấy mặt trời rơi xuống bụng bà. Bà kể lại chuyện này với chồng mình là Hán Cảnh Đế (lúc ấy vẫn còn là Thái tử). Nhe xong, Hán Cảnh Đế liền cao hứng nói: “Đây là điềm báo hiển quý” (ý rằng con của họ sau này sẽ là người có ngôi vị cao). Kỳ thực, lai lịch của Vương Mỹ Nhân cũng rất ly kỳ. Tên thật của bà là Vương Chí, cũng được gọi là Vương Thù Nhi, còn Mỹ Nhân là phẩm cấp của bà ở chốn hậu cung. Mẫu thân của bà là Tang Nhi, là cháu gái của Tang Đồ, ông được phong làm Yến Vương khi Hạng Vũ phong chư hầu. Vương Mỹ Nhân vốn là thê tử của một thường dân tên gọi Kim Vương Tôn. Bởi có người toán mệnh cho Vương Mỹ Nhân và em gái, nói rằng cả hai người đều sẽ giàu sang phú quý, nên Tang Nhi bèn đề nghị Vương Mỹ Nhân và Kim Vương Tôn ly hôn, nhằm dễ bề kết giao với những gia đình có quyền thế. Kim gia đương nhiên tức giận không muốn để Vương Thù Nhi đi, nên Tang Nhi đã nghĩ cách mau chóng tiếp cận phú quý, liền đưa con gái trực tiếp tiến cung, trở thành thiếp của Thái tử.

Vương Mỹ Nhân.
Vương Mỹ Nhân. (Ảnh: baike.baidu.com)

May mắn thay, lúc đó Hán Cảnh Đế rất sủng ái Vương Mỹ Nhân, Vương Mỹ Nhân cũng sinh hạ cho ông ba nữ một nam, đứa trẻ này đã khiến bà ôm mộng, và đúng là sau này con trai bà đã trở thành Hán Vũ Đế. Những điềm lành xuất hiện trước sự ra đời của Hán Vũ Đế cũng được báo mộng cho Hán Cảnh Đế. Trong “Hán Vũ Đế nội truyện” có ghi, khi Vương Mỹ Nhân mang thai, Hán Cảnh Đế mộng thấy một con hồng trư (heo đỏ) sẫm màu từ trên những đụn mây hạ xuống, tiến thẳng vào trong Sùng Phương Các. Hán Cảnh Đế giật mình tỉnh giấc, vội đến Sùng Phương Các xem sự thể thế nào, nhưng lại nhìn thấy một con xích long (rồng đỏ) khổng lồ cưỡi mây lướt gió, lượn qua lượn lại, không rời đi. Mây mù trên thân rồng còn che khuất cả cửa sổ cung điện, các phi tần cũng thấy các gian phòng phát ra hào quang sắc đỏ. Khi hào quang tắt đi, hiện ra một con xích long bay lượn trong cung. Thời cổ đại, heo là một loài động vật vô cùng tôn quý, được cho là hóa thân của rồng. Vào thời kỳ đồ đá mới, trong các văn vật được khai quật có một món đồ trang sức là một chiếc vòng ngọc khuyết hình chữ C có hình mình rồng đầu heo, được gọi với mỹ từ là “Hoa Hạ đệ nhất long” (con rồng số một của Hoa Hạ), và được xem là mẫu hình sớm nhất của rồng.

Chứng kiến điềm lành từ Thiên thượng hiển uy như vậy, Hán Cảnh Đế vội vàng đến thỉnh giáo Diêu Ông, một người tinh thông toán mệnh. Diêu Ông nói: “Đây là điềm báo đại cát đại lợi, dự triệu trong Sùng Phương Các nhất định sẽ xuất sinh một người nắm giữ vận mệnh quốc gia. Người này tương lai sẽ bình định các dị tộc như dân tộc Di, Địch ở phương Bắc, khiến vận nước hưng vượng, trở thành một vị minh chủ trong thời kỳ hưng thịnh của vương triều Lưu Thị.” Bởi vậy, Hán Cảnh Đế đã đổi tên Sùng Phương Các thành Y Lan Điện, để Vương Mỹ Nhân vào ở. Vương Mỹ Nhân mang thai mười bốn tháng mới hạ sinh Hán Vũ Đế ở trong điện.

“Hán Vũ cố sự” còn ghi, Hán Cảnh Đế mơ thấy Hán Cao Tổ báo mộng. Hán Cao Tổ Lưu Bang nói với ông: “Đứa trẻ do Vương Mỹ Nhân sinh hạ, có thể lấy tên là ‘Trệ’ (heo)”. Tên của Hán Vũ Đế hồi nhỏ trước bảy tuổi là “Trệ”, có lẽ chính là xuất phát từ hai giấc mơ này của Hán Cảnh Đế.

Vị tiểu Hoàng tử gắn với nhiều điềm lành này, mới lên bốn đã được phong làm Giao Đông Vương, bảy tuổi được sắc lập làm Thái tử, mười sáu tuổi chính thức lên ngôi Hoàng đế, trở thành Thiên tử trẻ tuổi nhất. Vương Mỹ Nhân cũng đã ấn chứng cho lời nói của thầy toán mệnh, sau đó lần lượt lên làm Hoàng hậu mẫu nghi thiên hạ, rồi Thái hậu. Thoạt nhìn, những năm đầu đời của Hán Vũ Đế vô cùng thông thuận, nhưng trên thực tế, ban đầu ngôi vị Hoàng đế dường như là vô duyên với ông, vậy rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra?

(Còn nữa)

Nhã Văn

Theo: Chuyên mục Văn hóa - Epoch Times
https://i.epochtimes.com/assets/uploads/2019/07/Cernuschi_Museum_20060812_069-450x675.jpg
“Hán Vũ cố sự” ghi lại truyền thuyết về “Kim Ốc Tàng Kiều” của Hán Vũ Đế. Tượng gốm phụ nữ thời Hán mặc váy lụa. (Ảnh: Guillaume Jacquet/Wikimedia Commons)



BÀI CHỌN LỌC

Hán Vũ Đế (Phần I - kỳ 1): Quân vương anh minh, đương triều thịnh thế