1. "Giới tử thư" của Gia Cát Lượng
Nguyên văn
Phù quân tử chi hạnh, tĩnh dĩ tu thân, kiệm dĩ dưỡng đức, phi đạm bạc vô dĩ minh trí, phi ninh tĩnh vô dĩ trí viễn. Phù học tu tĩnh dã, tài tu học dã, phi học vô dĩ quảng tài, phi chí vô dĩ thành học. Dâm mạn tắc bất năng lệ tinh, hiểm táo tắc bất năng trị tính. Niên dữ thời trì, ý dữ nhật khứ, toại thành khô lạc, đa bất tiếp thế, bi thủ cùng lư, tương phục hà cập?
Bản dịch
Phẩm hạnh của một người kiêm cả tài đức là dựa vào nội tâm an tĩnh, tập trung tinh lực, để tu dưỡng thân tâm; nó dựa vào phong cách thanh đạm để trau dồi phẩm đức. Nếu không xem nhẹ danh lợi thế tục sẽ không thể minh xác chí hướng của bản thân; thân tâm không tĩnh lặng sẽ không thể hiện thực được lý tưởng cao xa. Học hành cần tập trung ý chí, muốn tăng cường năng lực cần chăm chỉ học tập. Nếu không nỗ lực học tập thì không thể tăng tài trí. Không có hoài bão rõ ràng, không thể đạt được thành tựu trong học tập. Theo đuổi sự hưởng lạc vô độ và lười biếng không thể nâng cao tinh thần; nóng vội hấp tấp không thể tu dưỡng được tính tình.Tuổi tác theo năm tháng qua đi, ý chí theo đó hao mòn, cuối cùng như cành khô héo lá (thành người không làm được gì), đối với xã hội không có chỗ ích, thở dài buồn bã, hỏi còn có ích gì?
(Gia Cát Lượng, tự Khổng Minh, một chính trị gia và nhà chiến lược quân sự nổi tiếng trong thời Tam Quốc. Bản “Giới tử thư” này do ông viết cho con trai ông là Gia Cát Kiều).
2. "Giới ngoại sanh thư" của Gia Cát Lượng
Nguyên văn
Phù chí đương tồn cao viễn, mộ tiên hiền, tuyệt tình dục, khí nghi trệ, sử thứ cơ chi chí, yết nhiên hữu sở tồn, trắc nhiên hữu sở cảm, nhẫn khuất thân, khứ tế toái, quảng tư vấn, trừ hiềm lận, tuy hữu yêm lưu, hà tổn ư mỹ thú, hà hoạn ư bất tế. Nhược chí bất cường nghị, ý chí bất khảng khái, đồ lục lục trệ ư tục, mặc mặc ư tình, vĩnh thoán phục dung, bất miễn ư hạ lưu.
Bản dịch
Bậc trượng phu nên có ý chí cao xa, ngưỡng mộ các bậc hiền triết, tiết chế dục vọng, vứt bỏ các yếu tố ngăn trở tiến lên, khiến chí hướng bản thân vững chắc, trong tâm cảm thấy chấn động sâu sắc, cần có được sự linh hoạt, vứt bỏ những thứ vụn vặt. Học hỏi rộng rãi, loại bỏ sự nghi ngờ và bủn xỉn, để dù có bế tắc, thất bại, cũng không làm tổn hại đến ý chí và niềm vui thích tốt đẹp của mình, và sao phải lo lắng khi không đạt được mục tiêu. Nếu không kiên trì chí hướng vững chắc, tinh thần không mạnh mẽ, thì sẽ tầm thường bất tài rơi vào thói tục, bị sắc dục trói buộc trong mờ mịt, nhất định sẽ vĩnh viễn rơi vào hàng ngũ phàm phu tục tử, thậm chí trở thành loại thấp hèn.
Minh An
Theo secretchina
