Trong những năm gần đây, thuật ngữ “trí tuệ cảm xúc" (EQ) ngày càng được chú ý, trẻ có chỉ số EQ cao ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, sự hiểu lầm của mọi người về “trí tuệ cảm xúc” ngày càng nhiều hơn.
Có vẻ như, sự ngọt ngào và thích nói chuyện đã trở thành một tiêu chuẩn của EQ cao.
Tuy nhiên, ý nghĩa của "trí tuệ cảm xúc" còn nhiều hơn thế nữa.
EQ là gì?
“Cha đẻ của Trí tuệ cảm xúc” Daniel Gorman đã chỉ ra rằng EQ bao gồm 5 khía cạnh: Nhận biết cảm xúc của bản thân, quản lý cảm xúc, tự khích lệ bản thân, nhận biết cảm xúc của người khác và xử lý các mối quan hệ giữa các cá nhân.
Bậc thầy về quan hệ con người, nhà tâm lý học John Gottman đã viết trong cuốn sách “Nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc cho trẻ”:
"Đối với trẻ em, trí tuệ cảm xúc có nghĩa là có khả năng kiềm chế sự bốc đồng, trì hoãn sự thỏa mãn, khích lệ bản thân, khả năng hiểu những lời nhắc nhở xã hội của người khác và khả năng đối phó với những thăng trầm trong cuộc sống".
-
- "Đối với trẻ em, trí tuệ cảm xúc có nghĩa là có khả năng kiềm chế sự bốc đồng, trì hoãn sự thỏa mãn, khích lệ bản thân, khả năng hiểu những lời nhắc nhở xã hội của người khác". (Pxhere)
Vậy trong cuộc sống hàng ngày, trẻ có EQ cao thường có những đặc điểm gì?
1. Nói chuyện khiến người khác dễ chịu, không chọc vào chỗ đau của người khác
Vào cuối tuần, cháu gái tôi đến nhà tôi và rất vui khi được nhặt vỏ sò và chơi cát ở bãi biển.
Trước khi ra về, mọi người hỏi cô bé: “Con có thích nhà dì không?”. Cô cháu gái liền đáp: “Thích ạ, siêu thích. Con được ăn cua, cùng chị đào cát trên bãi biển”.
Không chỉ đơn thuần là một câu thích, mà còn nói ra rất nhiều chi tiết, khiến người nghe cảm thấy rất dễ chịu, vui vẻ.
Sau đó, chồng tôi không khỏi "thô thiển" hỏi cô bé: "Vậy thì cháu thích nhà bác cả hơn hay nhà dì hơn?"
Cô cháu gái suy nghĩ một hồi rồi nói: "Cả hai đều thích. Cháu thích đến nhà bác cả vẽ tranh với anh trai, cháu thích đi biển và đào cát với chị ở nhà dì".
Cả hai câu nói, đều khiến từ người lớn đến hai đứa trẻ đều vô cùng vui vẻ.
-
- Cô cháu gái suy nghĩ một hồi rồi nói: "Cả hai đều thích. Cháu thích đến nhà bác cả vẽ tranh với anh trai, cháu thích đi biển và đào cát với chị ở nhà dì". (Pxhere)
Nói chuyện dễ nghe, không chỉ bao gồm nói một số lời ấm lòng khiến cho người nghe cảm thấy dễ chịu, mà còn phải có một trái tim nhân hậu và không chọc vào nỗi đau của người khác…
Đừng tùy ý cười nhạo người đang gặp khó khăn, đừng phơi bày vết sẹo của người khác trong những dịp không đúng lúc, và cũng đừng thản nhiên nói những điều tổn thương ngay cả khi bạn đang cãi nhau.
Một lời nói tôn trọng, khiến cho người nghe như cảm nhận được gió xuân. Đây là một loại lễ phép, cũng là một loại tu dưỡng.
2. Vui tính hài hước, giỏi hóa giải sự bối rối
Cô bé nọ là một em bé có trí tuệ xúc cảm cao. Cô bé rất hài hước, có lần người bố trêu đùa: "Con ơi, sao con không phải Thần đồng?". Cô hài hước trả lời: "Bố ơi, vì bố không phải là Thần linh".
Sự hài hước này cũng giúp cô bé dễ dàng giải quyết một số rắc rối nhỏ.
Trong một lần đi chơi, hai nam sinh trong lớp đồng thời cùng gắp một miếng bánh chưng trong đĩa, không ai chịu nhường ai. Cuối cùng cô bé ngỏ ý muốn tung đồng xu. Và bế tắc này đã được giải quyết dễ dàng.
-
- Hai nam sinh cùng gắp một miếng bánh chưng trong đĩa, không ai chịu nhường ai. Cuối cùng cô bé ngỏ ý muốn tung đồng xu. Và bế tắc này đã được giải quyết dễ dàng. (Pxhere)
Sau này, trên đường đi chơi dã ngoại về bị tắc đường, người lớn thì hơi sốt ruột, trẻ con thì lo lắng, còn cô bé bắt đầu kể chuyện cười cho mọi người nghe từng chuyện một. Không khí trong xe trở nên vui vẻ, hòa thuận.
Quả thực, chỉ số EQ cao thực sự không phải là để khiến người khác phải xấu hổ, mà là giỏi giải quyết một số tình huống xấu hổ có thể xảy ra.
Thêm một chút hài hước, dí dỏm trong cuộc sống, sẽ giúp cho việc chung sống với nhau trở nên dễ dàng và thú vị hơn.
3. Khả năng quản lý cảm xúc tốt, giỏi điều tiết bản thân
Khả năng quản lý cảm xúc là cốt lõi của trí tuệ cảm xúc.
Một mặt, chúng ta phải nhạy bén phân biệt và cảm nhận được cảm xúc của người khác, mặt khác, chúng ta phải kiểm soát tốt cảm xúc của chính mình, giỏi điều tiết bản thân.
Cảm xúc biểu lộ qua hành vi khi giao tiếp với người khác. Cảm xúc tích cực sẽ phá tan bầu không khí căng thẳng, ngược lại cảm xúc tiêu cực trong giao tiếp sẽ làm nảy sinh phản ứng phòng vệ giữa các cá nhân khi giao tiếp. Giao tiếp biết thể hiện cảm xúc phù hợp sẽ mang lại hiệu quả. Vì vậy, trong một gia đình, cha mẹ hãy là người làm gương cho con về phương diện này.
-
- Cảm xúc tích cực sẽ phá tan bầu không khí căng thẳng, ngược lại cảm xúc tiêu cực trong giao tiếp sẽ làm nảy sinh phản ứng phòng vệ giữa các cá nhân khi giao tiếp. (Pixabay)
4. Biết đồng cảm và kỹ năng xã giao tốt
Có một cô bé trong lớp của con trai tôi, rất nổi tiếng ở trường mẫu giáo và có mối quan hệ tốt với bạn bè.
Một lần trong lớp bình chọn "bạn học yêu thích", cô gái nhỏ này đã được bầu chọn với số phiếu cao.
Tôi hỏi con trai tôi rằng cô bé ấy có chỗ nào tốt. Kết quả là cậu bé khoa chân múa tay nói trong hai giờ:
"Bạn ấy hay ghi lại sở thích của các bạn trong lớp. Bạn A thích xem Tom & Jerry, bạn B thích búp bê Barbie, bạn C thích siêu nhân màu xanh... Vào ngày sinh nhật của các bạn trong lớp, bạn ấy sẽ chọn quà theo sở thích của các "sao nhí".
Bạn ấy hay khen các bạn trong lớp: "Hôm nay cậu mặc đẹp quá", "Tóc mới cắt xinh quá", "Mẹ cậu trông trẻ quá"... Bạn ấy không keo kiệt với những lời khen của mình chút nào.
Bạn ấy cũng hay quan tâm đến mọi người..."
Xử lý tốt các mối quan hệ giữa các cá nhân là một phần cực kỳ quan trọng trong khái niệm “trí tuệ cảm xúc”.
-
- Xử lý tốt các mối quan hệ giữa các cá nhân là một phần cực kỳ quan trọng trong khái niệm “trí tuệ cảm xúc”. (Pixabay)
Trong khi tương tác với mọi người, hãy thành thạo một số kỹ năng xã hội, giàu lòng đồng cảm, cân nhắc nhiều hơn đến cảm xúc của người khác, điều này sẽ khiến mọi người xích lại gần nhau hơn.
Trở thành "bậc thầy nhí về xã giao", là chìa khóa để có trí tuệ cảm xúc cao.
5. Nội tâm mạnh mẽ và duy trì trạng thái tích cực
Trong bộ phim “Điều kỳ diệu" (Wonder), Auggie là một cậu bé sinh ra với khuôn mặt dị dạng, vừa chào đời đã phải đối mặt với tình trạng khó khăn khó lòng tưởng tượng được.
Khi đến trường, lại cảm nhận được sự chế giễu và tẩy chay từ các bạn, thậm chí còn nghe các bạn nữ nói rằng “đụng phải nó sẽ mắc bệnh truyền nhiễm”. Hơn nữa người bạn tốt của mình ở ngay sau lưng nói với vẻ khinh bỉ “nếu tôi lớn lên như cậu ấy, tôi nghĩ rằng tôi sẽ tự sát”.
Hết trở ngại này đến ngăn trở khác diễn ra trong cuộc sống, Auggie vô cùng khổ tâm.
Nhưng sau đó, được sự động viên của bố mẹ, cậu đã dũng cảm đối diện với tất cả những trở ngại, chọn cách chủ động hòa nhập với cuộc sống học đường, thậm chí còn hài hước nói với một người bạn: "Tớ đã phẫu thuật thẩm mỹ nhiều lần rồi, mới được đẹp trai như thế này đấy".
-
- Nhưng sau đó, được sự động viên của bố mẹ, cậu đã dũng cảm đối diện với tất cả những trở ngại, chọn cách chủ động hòa nhập với cuộc sống học đường. (Chụp video)
Bằng dũng khí và sự thiện lương của mình, Auggie từng chút một gây cảm tình với mọi người xung quanh, từng bước có được tình bạn và sự tôn trọng, đồng thời giành được huy chương tốt nghiệp của trường, trở thành "cậu bé thần kỳ" trong lòng mọi người.
Vượt lên mọi mặc cảm, Auggie vẫn là một cậu bé đáng yêu, lạc quan và đam mê thiên văn học. Nghị lực của cậu bé và tình yêu thương từ gia đình, bạn bè, thầy cô trong phim đã làm nên một thông điệp nhân văn về việc lan truyền lòng tốt và sự tử tế.
***
Mỗi người đều không hoàn hảo, và con đường đời của mỗi người cũng không hoàn mỹ.
Đối mặt với những khuyết điểm của bản thân, đối mặt với những trở ngại trong cuộc sống, duy trì trạng thái lạc quan và tích cực, không phàn nàn và chỉ trích một cách mù quáng, mà thản nhiên chấp nhận số phận, duy trì trạng thái tích cực khát vọng hạnh phúc, không ngừng khích lệ bản thân mình tiến lên.
Sau mỗi lần vấp ngã, hãy đứng dậy với một nụ cười và tự nhủ: Cố lên, bạn có thể!
Sự hoàn thiện trí tuệ cảm xúc là một quá trình dần dần tích lũy từ nội tâm. Khi chung sống cùng cha mẹ, trẻ sẽ quan sát nhất cử nhất động của cha mẹ mình, quan sát những thay đổi cảm xúc của họ, học hỏi và bắt chước cách giao tiếp với người khác từ cách nói và hành vi của cha mẹ.
-
- Vì vậy, cha mẹ chính là huấn luyện viên trí tuệ cảm xúc tốt nhất cho trẻ. (Pixabay)
Vì vậy, cha mẹ chính là huấn luyện viên trí tuệ cảm xúc tốt nhất cho trẻ.
Ngay thời khắc một đứa trẻ được sinh ra, và chúng ta trở thành cha mẹ, chúng ta luôn mong rằng đứa con bé nhỏ này:
Có thể vui vẻ ôm lấy thế giới rộng lớn, gặp được nhóm bạn cùng chí hướng, gặp được người bạn đời, có được lý tưởng chân chính… mới có được cuộc sống hạnh phúc, viên mãn.
Và trí tuệ cảm xúc (EQ), có lẽ là sự trợ giúp tốt nhất để thành tựu một cuộc sống ấm áp và phong phú như vậy.
Các bậc cha mẹ thân mến, ngay từ bây giờ, hãy là huấn luyện viên EQ tốt nhất của con! Hãy giúp con tự tin đối mặt với tương lai, dẫu vấp ngã trên mọi nẻo đường, vẫn dũng cảm bước lên, mỉm cười nghênh đón bầu trời tươi sáng của chính mình.
Hòa An
Theo Apollo
