Các tài liệu đăng trực tuyến trên trang web của hai trường đại học ở Trung Quốc cho thấy chính quyền Trung Quốc đang kiểm soát việc công bố nghiên cứu về nguồn gốc của coronavirus chủng mới (virus viêm phổi Vũ Hán). Đây là một phần trong nỗ lực kiểm soát thông tin xung quanh đại dịch.
Gần đây, hai trường đại học hàng đầu của Trung Quốc đã đăng trên trang web của họ (nhưng sau đó đã gỡ bỏ) thông báo trích dẫn từ chỉ thị mới của chính quyền Trung Quốc, yêu cầu các bài nghiên cứu liên quan đến virus viêm phổi Vũ Hán phải được duyệt sát sao trước khi công bố.
Thông báo trên trang web của Đại học Phúc Đán, Thượng Hải và Đại học Địa chất Trung Quốc (Vũ Hán) viết rằng, nghiên cứu về nguồn gốc của virus là đặc biệt nhạy cảm và chịu sự kiểm tra của các quan chức chính phủ. Cả hai thông báo đã bị xóa nhưng vẫn có thể truy cập được từ bộ nhớ đệm trực tuyến.
Giáo sư Steve Tsang, giám đốc Viện SOAS Trung Quốc tại London, cho biết thời gian đầu khi dịch bệnh virus Vũ Hán khởi phát, chính phủ Trung Quốc đã tập trung cao độ để kiểm soát thông tin xung quanh tình hình dịch bệnh.
Ông nói: “Về mặt ưu tiên, chính quyền đặt việc kiểm soát các bài viết xung quanh dịch bệnh lên trên vấn đề sức khỏe cộng đồng hay sự sụp đổ về kinh tế. Đây không có nghĩa là nền kinh tế và sức khỏe cộng đồng không quan trọng, mà là việc kiểm soát tin tức quan trọng hơn cả”.
Với hơn một triệu người bị lây nhiễm virus viêm phổi Vũ Hán trên toàn thế giới và những tổn hại nặng nề đặc biệt ở châu Âu và Hoa Kỳ, nguồn gốc của virus và thông tin chi tiết về sự bùng phát dịch bệnh trong những tuần đầu tiên đã bị các quan chức địa phương che giấu - Điều này được coi là vấn đề đặc biệt nhạy cảm.
-
- ĐCSTQ kiểm soát hầu như mọi ngóc ngách của thế giới, tuyên truyền vô Thần luận, phá hủy nhân tính, khiến con người xa rời Thần, đạo đức băng hoại, rơi vào an bài của ma quỷ, từ đó đánh mất đi cơ hội được cứu vào thời khắc cuối cùng. (Ảnh: NTD Việt Nam tổng hợp)
Đề cập về chỉ thị mới của chính quyền Trung Quốc trong việc kiểm soát nghiên cứu, ông Tsang nói: “Nếu đúng là có chỉ thị như vậy thì quả thực, chính phủ Trung Quốc muốn kiểm soát chặt chẽ thông tin về nguồn gốc của virus viêm phổi Vũ Hán”.
Đại học Địa chất Trung Quốc (Vũ Hán) đã công bố các chỉ thị mới yêu cầu các bài báo học thuật liên quan đến nguồn gốc của virus viêm phổi Vũ Hán cần phải được Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc phê duyệt trước khi xuất bản. Nhưng sau đó trường này đã nhanh chóng xóa bài viết đó.
Theo chỉ thị, Ủy ban học thuật của các trường đại học cần “chú trọng kiểm tra độ chính xác của luận án, và mức độ phù hợp cho xuất bản”.
“Khi ủy ban học thuật của trường hoàn tất việc xét duyệt các nghiên cứu theo chỉ thị mới, nhà trường cần báo cáo cho Bộ Khoa học và Công nghệ [MOST], để MOST tiến hành phê duyệt và cho phép công bố”.
Mặc dù không cùng chuyên ngành virus học hoặc sinh học, trường Đại học Địa chất (Vũ Hán) có đăng tin trên trang web của mình rằng họ đang thực hiện nghiên cứu về virus Vũ Hán.
Một tài liệu mà tờ Guardian có được từ Bệnh viện Nhân dân của Đại học Vũ Hán, cũng cho biết rằng các nghiên cứu về nguồn gốc của virus viêm phổi Vũ Hán phải được Bộ khoa học và công nghệ phê duyệt trước khi công bố.
Ngày 9/4/2020, Trường khoa học và công nghệ thông tin thuộc Đại học Phúc Đán, Thượng Hải đăng một thông báo khác kêu gọi “quản lý nghiêm ngặt và nghiêm túc” các bài nghiên cứu về nguồn gốc của sự bùng phát dịch bệnh.
Trước khi gửi tới các nhà xuất bản, các bài báo phải được phê duyệt bởi một bộ phận đặc biệt trực thuộc Bộ giáo dục của Trung Quốc.
Một nguồn tin đã thông báo cho Guardian về các trang web đã bị xóa còn lưu trong bộ nhớ đệm trực tuyến và yêu cầu giấu tên, cho biết họ lo ngại rằng chính quyền Trung Quốc có vẻ đang nỗ lực kiểm soát tính độc lập của quá trình khoa học.
Nguồn tin này cũng cho biết những công trình nghiên cứu về các chủ đề y tế khác không có quy định này.
Một phân tích ở góc độ kỹ thuật về các trang web lưu trong bộ nhớ đệm xác minh rằng các thông báo đã được đăng trên trang web của hai trường đại học và sau đó bị xóa. Phóng viên của Guardian không thể xác minh độc lập được rằng những thông báo đó là chỉ thị mới của chính phủ.
Các thông báo này dường như là một phần trong nỗ lực kiểm soát thông tin nghiên cứu về virus viêm phổi Vũ Hán. Ngày 3/4/2020, Bộ Khoa học và Công nghệ thông báo rằng những nghiên cứu lâm sàng đang được thực hiện về virus Vũ Hán cần phải báo cáo cho chính quyền trong vòng 3 ngày, nếu không sẽ bị đình chỉ.
Tháng 3/2020, chủ tịch Tập Cận Bình công bố một bài viết, trong đó ông nói, “việc truy tìm nguồn gốc của virus Vũ Hán là một trong các ưu tiên của quốc gia”. Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc cũng nhắc lại câu nói này của ông Tập ngay trước thời điểm các trường đại học đăng chỉ thị của chính phủ lên trang web của trường.
Guardian đã gửi yêu cầu bình luận đến Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington DC, tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc vẫn giữ im lặng.
-
- Thay vì thừa nhận những “sai lầm” ban đầu “cho phép” một chủng virus mới nguy hiểm lan truyền khắp đất nước tỷ dân, và hiện đang là mối đe dọa toàn cầu, các nhà ngoại giao Trung Quốc đang “tự hào” rằng, hệ thống độc đoán của đất nước này đã tạo ra một mô hình kiểm soát virus “vượt trội” mà thế giới nên mô phỏng, học hỏi theo. (Ảnh: Getty)
Mặc dù nguồn gốc chính xác của đại dịch toàn cầu vẫn còn là ẩn ý, nhưng có giả thuyết rằng virus được truyền sang người từ một động vật bày bán tại chợ Hoa Nam, khu chợ hải sản rất ẩm ướt ở Vũ Hán.
Các nhà khoa học cho biết loại virus này có thể bắt nguồn từ dơi, sau đó lây truyền sang động vật trung gian rồi lây nhiễm sang người đầu tiên.
Virus corona được sinh ra thế nào và đâu là nguồn gốc của dịch bệnh? Chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán có thật sự là nguồn lây nhiễm virus?
Các nhà khoa học cho rằng virus viêm phổi Vũ Hán lây truyền theo cách tương tự như virus SARS năm 2002. Vậy tại sao chính quyền Trung Quốc không đóng cửa chợ trước khi dịch bùng phát? Có khá nhiều chỉ trích từ công luận về vấn đề này.
Kevin Carrico, một nghiên cứu viên cao cấp về Trung Quốc tại Đại học Monash, cho biết mặc dù ông không được biết về sự thay đổi trong quy chế nghiên cứu khoa học gần đây ở Trung Quốc liên quan đến virus viêm phổi Vũ Hán, nhưng ông thấy ở mọi phương diện, chính quyền Trung Quốc đều nỗ lực kiểm soát mọi thông tin về đại dịch.
Ông nói: “Họ đang tìm cách biến một thảm họa toàn cầu thành một câu chuyện tuyên truyền rằng chính phủ Trung Quốc đã hành động chuẩn mực và tạo điều kiện để phần còn lại của thế giới có thời gian chuẩn bị”.
Ông Carrico cho biết, những nỗ lực tuyên truyền bẻ lái sự thật này thể hiện rõ trong các giao tiếp, từ quan hệ ngoại giao đến quan hệ cộng đồng, từ tuyên bố của chính phủ ở cấp cao nhất cho đến những câu chuyện làm “xúc động lòng người” trên mạng xã hội.
“Họ [chính phủ Trung Quốc] mong muốn chối bỏ thực tế đang xảy ra rành rành trước mặt rằng… đây là một đại dịch bắt nguồn từ một nơi mà đáng lẽ chính phủ Trung Quốc phải có trách nhiệm “dọn sạch” sau SARS”.
Đầu tháng 3/2020, các nhà ngoại giao cấp cao của Trung Quốc, các quan chức và truyền thông nhà nước đều công khai tuyên truyền giả mạo để châm ngòi cho suy đoán rằng virus viêm phổi Vũ Hán có thể là sự “xâm nhập ngoại lai”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã đưa ra phán đoán vô căn cứ rằng quân đội Hoa Kỳ có thể đã mang virus đến Vũ Hán.
Tuy vậy, những lập luận và kiểu tuyên truyền nhằm bóp méo thông tin và chối bỏ trách nhiệm này của chính quyền Trung Quốc đã bị dư luận thế giới mạnh mẽ lên án.
Nguyên Hương
Theo The Guardian
