Chính phủ Hoa Kỳ có thể sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc nếu Bắc Kinh thực thi luật an ninh quốc gia với Hồng Kông vốn cho phép nước này tăng cường kiểm soát lãnh thổ Hồng Kông, cố vấn An ninh Quốc gia, Robert O’Brien cho biết hôm 24/5.
Dự thảo luật này nhắm vào vấn đề tiếp quản Hồng Kông, ông O’Brien nói, và do đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo có thể sẽ không xác nhận rằng thành phố này duy trì quyền tự trị ở “mức độ cao”. Điều này dẫn đến việc Hoa Kỳ sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc theo Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông năm 2019.
Ông Pompeo đã gọi luật an ninh này là “chuông báo tử” cho quyền tự trị của Hồng Kông. Ông O’Brien cảnh báo rằng Hồng Kông có thể đánh mất vị thế trung tâm tài chính toàn cầu.
“Hồng Kông sẽ rất khó duy trì là trung tâm tài chính của châu Á nếu nếu Trung Quốc tiếp quản”, ông O’Brien nói trong chương trình phỏng vấn trên kênh NBC. Ông nói rằng ngành tài chính đầu tư vào Hồng Kông vào hồi đầu là vì hòn đảo này có một nền pháp trị bảo vệ doanh nghiệp tự do và một hệ thống tư bản.
“Nếu tất cả những thứ đó biến mất, tôi không chắc cộng đồng tài chính có thể ở lại.. Họ sẽ không ở lại Hồng Kông để bị Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa - Đảng Cộng sản Trung Quốc chi phối”.
Đạo luật này đã được công bố trong phiên họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc. Phiên họp đã bị trì hoãn trong nhiều tháng do dịch viêm phổi Vũ Hán. Trong nhiều tháng trước đó Hồng Kông liên tục có các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ trước khi xảy ra dịch viêm phổi Vũ Hán khiến Trung Quốc bị phong tỏa.
Hồng Kông được quản lý theo mô hình “một quốc gia, hai chế độ” theo tuyên bố Trung - Anh khi hòn đảo thuộc địa của Anh được trả lại cho chính quyền Trung Quốc vào năm 1997. Mô hình này mang lại cho Hồng Kông quyền tự trị cao cũng như mức độ tự do cao hơn với phần còn lại của Trung Quốc.
Tân Hoa Xã cho biết, một quyết định về dự thảo về việc thiết lập và cải thiện hệ thống pháp luật và các cơ chế thực thi pháp luật cho Hồng Kông đã được đệ trình lên quốc hội Trung Quốc. Một tài liệu giải thích về quyết định này cho biết mô hình “một quốc gia, hai chế độ” đã đạt được thành công chưa từng có ở Hồng Kông, nhưng “các rủi ro về an ninh quốc gia ngày càng rõ ràng” tại Hồng Kông “đã trở thành một vấn đề nổi bật”.
Tài liệu này nói rằng nhiều hoạt động “đã thách thức nghiêm trọng mô hình ‘một quốc gia, hai hệ thống’, làm tổn hại đến nền pháp trị và đe dọa chủ quyền quốc gia, lợi ích an ninh và phát triển”, theo Tân Hoa Xã.
Động thái từ Trung Quốc đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nhà hoạt động dân chủ và chính trị gia. Hàng ngàn người đã biểu tình vào hôm Chủ nhật (24/5). Cảnh sát Hồng Kông đã bắn hơi cay để giải tán đám đông.
Gần 200 nhân vật chính trị từ Vương quốc Anh, Châu Âu, Úc, Bắc Mỹ và Châu Á đã lên án dự luật này của Bắc Kinh trong một tuyên bố chung.
186 chữ ký từ Châu Âu, Châu Á, Bắc Mỹ và Úc gọi dự luật an ninh Trung Quốc là "cuộc tấn công toàn diện vào quyền tự chủ, luật pháp và các quyền tự do cơ bản" của Hồng Kông.
Tuyên bố chung này do cựu thống đốc Hồng Kông Christopher Patten và cựu ngoại trưởng Anh Malcolm Rifkind đứng ra thực hiện. Văn bản này tố cáo Trung Quốc "vi phạm trắng trợn" Tuyên bố chung Trung - Anh năm 1997 về việc trao trả Hồng Kông.
"Nếu cộng đồng quốc tế không thể tin Bắc Kinh giữ lời về vấn đề Hồng Kông, mọi người sẽ không còn nghiêm túc cân nhắc lời nói từ họ (chính quyền Trung Quốc) trong các vấn đề khác", bản tuyên bố chung viết.
Minh Dũng
