Một nhóm thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Hoa Kỳ đã ban hành luật nhằm ngăn chặn sự xâm nhập ý thức hệ của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vào các trường đại học ở Mỹ.
Trong nhiều năm, ĐCSTQ đã quảng bá các trung tâm ngôn ngữ với tên gọi Viện Khổng Tử tại các trường đại học trên khắp thế giới như một phần trong chiến dịch mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trên toàn cầu. Nhưng các trung tâm này ngày càng gặp nhiều phản ứng ngược vì những lo ngại về vai trò của Viện Khổng Tử trong việc xuất khẩu tuyên truyền của ĐCSTQ, cùng phong cách giảng dạy áp chế ngột ngạt của chế độ Trung Quốc vốn không công nhận nền tự do học thuật.
Hầu hết các Viện Khổng Tử đều do Hán Biện tài trợ, kiểm soát và điều hành. Đây là một văn phòng thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc, theo một báo cáo điều tra từ tiểu ban năm 2019 của Thượng viện Hoa Kỳ (pdf). Báo cáo cho biết, nhiều thỏa thuận hợp tác của Hán Biện với các trường đại học tại Hoa Kỳ đều được bảo mật, và do đó được che đậy khỏi sự giám sát từ bên ngoài. Hiện có khoảng 50 Viện Khổng Tử đang hoạt động ở Hoa Kỳ, theo Hiệp hội Học giả Quốc gia của Mỹ (NAS).
Ngày 6/4, các nhà lập pháp do Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marsha Blackburn (Tennessee) dẫn đầu đã đưa ra Đạo luật về tính minh bạch cho các viện Khổng Tử. Dự luật này sẽ buộc các trường đại học chủ quản phải đảm bảo họ nắm giữ được quyền ra quyết định tối cao đối với các trung tâm này, và công khai các thỏa thuận của họ với văn phòng Hán Biện.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Josh Hawley (Missouri) cho biết: “Các Viện Khổng Tử cho phép chế độ Trung Quốc đưa hoạt động tuyên truyền vào các trường đại học Mỹ dưới chiêu bài nâng cao chất lượng giáo dục".
Bà Blackburn tuyên bố, Hoa Kỳ không thể cho phép sinh viên bị “tẩy não" bởi phong trào "xét lại lịch sử” mà các Viện Khổng Tử thúc đẩy.
Ngoài nguồn kinh phí, Hán Biện còn cung cấp cho các trường đại học chủ quản một giám đốc người Trung Quốc, các giáo viên do chính quyền Trung Quốc đào tạo và tài liệu giảng dạy. Các cựu giáo viên của Viện Khổng Tử trước đây đã nói với The Epoch Times rằng, họ nhận được lệnh không thể thảo luận về các chủ đề mà ĐCSTQ cho là nhạy cảm với các sinh viên, chẳng hạn như Tây Tạng và Đài Loan. Ngoài ra, họ còn phải quảng bá những hình ảnh tích cực của ĐCSTQ tới sinh viên.
Dự luật mới của các thượng nghị sĩ Cộng hòa cũng sẽ loại bỏ vị trí của vị giám đốc người Trung Quốc. Đồng thời, họ còn yêu cầu các trường đại học phân định rõ ràng các chương trình do các Viện Khổng Tử điều hành và các chương trình do các khoa tiếng Trung của chính họ tổ chức.
Thượng nghị sĩ Hawley cũng yêu cầu các nhân viên liên quan đến các trung tâm này phải thực hiện thủ tục kiểm tra lý lịch. Ông nói: “Bất cứ điều gì khác sẽ là sự thoái thác đối với các nỗ lực an ninh quốc gia của chúng tôi".
Vào tháng Ba, Thượng viện Mỹ đã thông qua một dự luật buộc các trường đại học chủ quản phải toàn quyền kiểm soát các Viện Khổng Tử, nếu không các trường này sẽ mất nguồn tài trợ liên bang của họ.
Trong vài năm qua, hàng chục Viện Khổng Tử đã đóng cửa trên khắp nước Mỹ. Tuy nhiên thay vào đó, nhiều trường đại học đã thản nhiên kết nối một quan hệ đối tác mới với chế độ Trung Quốc dưới một cái tên khác, theo NAS.
Du Miên
