Chính quyền Trung Quốc đang siết chặt thông tin về sự bùng phát của coronavirus, vì nước này đang cố gắng kiểm soát tình hình dịch bệnh ngày càng tồi tệ với số ca nhiễm và tử vong đang tăng lên hàng ngày.
Theo AFP ngày 3 tháng 2 năm 2020, các cơ quan chức năng của Trung Quốc đã ban hành các quy định hoặc hướng dẫn kiểm soát tin đồn lan truyền về dịch bệnh. Trong khi đó, chính phủ nước này đã ban hành lệnh kiểm duyệt các phương tiện truyền thông địa phương hiện đang đưa tin về bệnh dịch.
Chính quyền Trung Quốc đưa ra các biện pháp này trong bối cảnh chỉ trích trong và ngoài nước ngày càng leo thang đối với việc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lừa dối người dân về tình trạng bệnh dịch. Các chuyên gia và các nhà bình luận cáo buộc chính quyền che giấu mức độ nhiễm bệnh nhằm duy trì việc kiểm soát trật tự xã hội.
Tòa án cấp cao tỉnh Hắc Long Giang vùng Đông Bắc gần đây đã đưa ra cảnh báo rằng bất kỳ ai truyền bá tin đồn về sự bùng phát của virus, gây chia rẽ và làm tổn hại đến đoàn kết nội bộ quốc gia, hoặc âm mưu lật đổ chính quyền, có thể bị kết án 15 năm tù.
Tòa án cũng tuyên bố rằng bất cứ ai cố tình truyền bệnh đều có thể bị kết án tử hình, mặc dù không khiến người khác bị lây.
Tòa án cấp cao thành phố Bắc Kinh cho biết họ ủng hộ việc đàn áp những người lan truyền tin đồn, nhằm góp phần bảo vệ sự ổn định xã hội.
Gần đây, hành động của cảnh sát địa phương chống lại nhóm “phao tin đồn” ở trung tâm dịch Vũ Hán đã khiến công chúng phản ứng dữ dội và tòa án trung ương thì hầu như không có phản ứng gì.
Vào ngày 1 tháng 1, các quan chức ở Vũ Hán tuyên bố trên Weibo, một ứng dụng giống như Twitter, rằng họ đã thực thi các nhiệm vụ pháp lý đối với tám người đã lan truyền tin đồn về căn bệnh giống như viêm phổi gây ảnh hưởng xấu đến tình hình xã hội.
“Không gian mạng vẫn phải chịu sự quản lý của luật pháp. Bất kỳ hành vi bất hợp pháp nào như bịa đặt, lan truyền tin đồn và làm xáo trộn trật tự xã hội sẽ bị cảnh sát trừng phạt theo luật pháp không khoan nhượng”, cảnh sát Vũ Hán nói.
Truyền thông trong nước cho biết “tin đồn” là tin nhắn của một bác sĩ ở địa phương gửi nhóm bạn cùng học ở trường Y trên ứng dụng Wechat. Bác sĩ Li Wenliang nói với nhóm vào ngày 30 tháng 12 năm 2019 rằng, bảy bệnh nhân từ một chợ hải sản địa phương đã được chẩn đoán mắc bệnh giống SARS và được cách ly tại bệnh viện nơi anh ấy làm việc.
Tin nhắn của bác sĩ này được đưa ra một ngày trước khi chính quyền Trung Quốc tuyên bố phát hiện loại coronavirus mới.
Phản ứng của công chúng
Việc cảnh sát nhắm vào bác sĩ Li và một số người được gọi là phao tin đồn đã gây ra một sự phản đối từ công chúng, đỉnh điểm là phản ứng dữ dội của tòa án cấp cao nhất ngày 28 tháng 1.
Một thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao tại Bắc Kinh, trong một bài viết đăng trên kênh truyền thông xã hội của Tòa án, cho biết cảnh sát địa phương không nên trừng phạt tám người nói trên.
“Tin đồn đó có thể là điều may mắn nếu vào thời điểm đó người dân tin vào 'tin đồn' này và áp dụng các biện pháp như đeo khẩu trang, khử trùng nghiêm ngặt và tránh đi chợ buôn bán động vật hoang dã”, bình luận viên cho biết.
Cảnh sát Vũ Hán ngày hôm sau đã gây áp lực lên công chúng bằng cách đã đưa ra một tuyên bố tám người đã “phạm tội đặc biệt” là phát tán thông tin “chưa được xác minh”. Thêm nữa, cảnh sát còn cho biết, tám người này không bị giam giữ hay bị phạt, nhưng chỉ bị triệu tập tới để hỏi cung.
Bác sĩ Li cho biết anh đã bị nhiễm virus trong khi điều trị cho bệnh nhân.
Kiểm duyệt phương tiện truyền thông địa phương
Trong bối cảnh ngày càng nhiều báo cáo từ các quan chức phản ứng dữ dội về sự bùng phát của dịch bệnh, chính quyền Trung Quốc đã tăng cường các biện pháp kiểm duyệt thông tin của các cơ quan báo chí ở Vũ Hán.
RFA trích dẫn thông tin từ các phóng viên giấu tên ở Vũ Hán, cho biết bộ phận tuyên truyền Trung ương của Trung Quốc cuối tuần qua đã thông báo cho một số cơ quan truyền thông, bao gồm cả phương tiện truyền thông nhà nước và các Tạp chí Doanh nghiệp Trung Quốc Caixin và Caijing, rằng họ sẽ kiểm tra và kiểm duyệt nội dung của các báo cáo trước đây về tình hình bênh dịch.
Ngoài ra, từ ngày 3 tháng 2, tất cả các cơ quan truyền thông đưa tin về vụ dịch Vũ Hán sẽ phải chịu sự kiểm duyệt nghiêm ngặt.
Các phương tiện truyền thông Trung Quốc, như Caixin, đã thông tin về tình hình nhiễm virus ngày càng xấu đi ở thành phố có tỷ lệ nhiễm virus cao, bao gồm cả báo cáo của các cơ quan chức năng về mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh, tình hình quá tải bệnh nhân và sự thiếu thốn trang thiết bị y tế tại các bệnh viện.
Một phóng viên địa phương nói với RFA rằng nhiều bài báo về tình hình tử vong đã bị xóa, trong khi các cơ quan truyền thông khác đã ngừng công bố các báo cáo nhạy cảm.
Quỳnh Hoa
