Ngày càng nhiều công ty tư nhân Trung Quốc đã cắt giảm, trì hoãn hoặc ngừng trả lương hoàn toàn cho nhân viên, nói rằng tổn thất kinh tế do virus Corona gây ra đã khiến họ không thể trang trải chi phí lao động dù điều này là trái luật...
Để làm chậm lại sự lây lan của chủng virus mà đã cướp đi mạng sống của hơn 2.000 người, chính quyền Trung Quốc và chủ các công ty lớn đã khuyến khích người dân ở nhà. Trung tâm mua sắm và nhà hàng trống rỗng; công viên giải trí và nhà hát đã đóng cửa; việc đi lại không cần thiết thì bị cấm.
Tuy nhiên, những biện pháp ngăn chặn virus này lại khiến công việc kinh doanh trở nên rất tệ. Ví dụ, với việc một trường đào tạo về mã hóa và robot ở Hàng Châu hủy bỏ các lớp học của mình, nhân viên sẽ mất từ 30% đến 50% lương. Công viên giải trí Lionsgate Entertainment World ở Chu Hải đã đóng cửa, và các nhân viên được yêu cầu sử dụng hết thời gian nghỉ có lương của họ và sẵn sàng cho kỳ nghỉ không lương.
“Một tuần nghỉ không lương thật sự là đau khổ”, anh Jason Lam, 32 tuổi, đầu bếp tại một nhà hàng cao cấp ở khu Tiêm Sa Chủy (Tsim Sha Tsui), Hồng Kông, đang trong thời gian tạm nghỉ, cho biết. “Tôi không có đủ thu nhập để trang trải chi tiêu trong tháng này”.
Trên khắp Trung Quốc, các công ty nói với những nhân viên đang bị cách ly không thể đi làm rằng họ sẽ không có lương hoặc là bị cắt giảm lương. Vẫn còn quá sớm để nói có bao nhiêu người đã mất thu nhập do sự bùng phát của virus, nhưng trong một cuộc khảo sát hơn 9.500 công nhân của trang web tuyển dụng Trung Quốc Zhaopin, hơn một phần ba cho biết họ đang rất lo ngại về nguy cơ bị mất hoặc giảm lương.
Đóng băng tiền lương và tiêu dùng tê liệt
Việc đóng băng tiền lương là một bằng chứng rõ ràng về tác động kinh tế của virus đối với khu vực tư nhân đầy biến động của Trung Quốc - phần tăng trưởng nhanh nhất của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - và đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ. Sự căng thẳng vượt ra ngoài những rủi ro về sức khỏe và trở thành nỗi đau tài chính đi cùng với việc cắt giảm việc làm và mất ổn định lương. Không có gì đáng ngạc nhiên, việc tuyển dụng hoàn toàn dừng lại: Zhaopin ước tính số lượng hồ sơ xin việc được nộp trong tuần đầu tiên sau khi dịch bệnh bùng phát vào tháng Một giảm 83% so với một năm trước đó.
“Virus Corona có thể sẽ tác động tới tiêu dùng của Trung Quốc mạnh mẽ hơn nhiều so với dịch SARS 17 năm về trước”, Chang Shu, Chuyên gia kinh tế trưởng Châu Á của Bloomberg Intelligence cho biết.
Việc đóng băng tiền lương, không trả tiền lương tối thiểu là trái luật
Theo luật, các công ty phải tuân thủ chu kỳ trả lương đầy đủ vào tháng Hai trước khi cắt giảm lương xuống mức tối thiểu, Edgar Choi, tác giả của “Luật thương mại trong một phút” và là chủ một tài khoản tư vấn pháp lý trên WeChat, cho biết. Đối với các công ty mà không kiếm đủ tiền để trả lương, thì luật cho phép trì hoãn tiền lương, miễn là cuối cùng nhân viên sẽ nhận được số tiền mà công ty nợ họ.
Ông Choi nói rằng hàng ngàn nhân viên nước ngoài cho biết lương của họ đã bị cắt giảm một nửa trong tháng này hoặc là hoàn toàn không được nhận lương. Điều đó, theo ông, là bất hợp pháp. “Nhiều trong số những nhân viên này là người nước ngoài, họ không biết tiếng Trung”, ông nói. “Ông chủ nói với họ như thế nào thì họ chỉ biết vậy. Họ rất dễ bị bắt nạt”.
NIO Inc., một nhà sản xuất ô tô điện có trụ sở tại Thượng Hải, gần đây đã trì hoãn tiền lương một tuần. Chủ tịch công ty, ông William Li, cũng khuyến khích nhân viên chấp nhận cổ phiếu hạn chế thay cho tiền mặt.
Tại nhà máy ở Thâm Quyến của Tập đoàn Công nghệ Foxconn, công nhân trở về sau kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán bị cách ly trong ký túc xá trước khi họ được quay trở lại làm việc. Họ vẫn được trả lương, nhưng chỉ bằng một phần ba số tiền họ kiếm được khi làm việc bình thường.
Với việc không được trả lương thường xuyên, đầy đủ và hạn chế ra ngoài trong những ngày này, người tiêu dùng Trung Quốc có thể sẽ cắt giảm chi tiêu bằng không đối với một số mặt hàng, chuyên gia kinh tế Shu của Bloomberg cho biết. Và nó có thể sẽ một đi không trở lại: ví dụ, bà nói, nếu bạn bỏ uống cà phê hàng ngày trong hai tháng, thì bạn sẽ không có ý định bù lại những ly đã bỏ lỡ vào nửa năm sau.
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ dễ bị tổn thương nhất, trong khi làn sóng vỡ nợ doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc gia tăng kể từ năm 2018
Với nguồn lực hạn chế và thiếu nền tảng công nghệ, các công ty nhỏ trong khu vực tư nhân rộng lớn của Trung Quốc rất dễ bị tổn thương. Trong số những nỗ lực để giúp các công ty duy trì hoạt động, các nhà hoạch định chính sách đã kêu gọi các ngân hàng nhà nước cho những doanh nghiệp nhỏ vay với mức lãi suất thấp.
Trong trường hợp của Pei Binfeng, đồng sáng lập học viện mã hóa và robot Hàng Châu, dịch bệnh đã buộc họ đình chỉ tất cả các lớp học trực tiếp cho học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12. Với việc mất doanh thu, công ty sẽ giữ lại 50% lương cho giám đốc điều hành chủ chốt và 30% cho nhân viên khác cho đến khi kinh doanh trở lại.
“Những gì chúng tôi dạy không phải là điều gì đó bắt buộc đối với nhiều phụ huynh, vì vậy những khoản chi tiêu như thế này thường bị cắt giảm đầu tiên khi mọi thứ trở nên khó khăn”, ông Pei nói.
Rick Zeng, phó tổng giám đốc tại công viên giải trí Lionsgate ở Chu Hải, cho biết họ đã ngừng hoạt động theo lệnh của chính phủ kể từ cuối tháng Một. Bắt đầu từ tuần tới, một số nhân viên sẽ cần phải nghỉ phép không lương.
Ở phía đông nam thành phố Phúc Châu, quản lý khách sạn Robert Zhang cho biết hầu hết tất cả 100 phòng trong khách sạn của ông đều bỏ trống vào những đêm bình thường, chỉ trừ 2 hoặc 3 phòng. Hai phần ba nhân viên được cho nghỉ phép, họ nhận được một ít lương nhưng không nhiều như trước đây.
“Khi không có công việc, thì sẽ không có lương dựa trên hiệu suất làm việc”, ông nói. “Trong vòng một hoặc hai tháng, tác động không rõ ràng ngay lập tức. Nhưng nếu dịch bệnh kéo dài và du lịch không hồi phục trong ba đến bốn tháng, nhân viên của chúng tôi sẽ cảm thấy khủng hoảng”.
Thanh Hương
Theo Bloomberg
