Việc Bách khoa toàn thư trực tuyến Wikipedia định nghĩa lại cụm từ "Tổng thống đắc cử" là một ví dụ điển hình về cách thức các nhóm lợi ích đang kiểm soát thông tin trực tuyến của chúng ta.
Kể từ sau ngày bầu cử Mỹ 3/11, những người trong giới truyền thông đã tranh cãi về thời điểm nào là thích hợp để gọi ông Joe Biden là "Tổng thống đắc cử", trong cuộc bầu cử đang tranh chấp này.
Hầu hết các hãng truyền thông nhanh chóng đứng về phía Joe Biden và chống lại Tổng thống Trump, thông qua việc gọi ông Biden là "Tổng thống đắc cử". Truyền thông cánh tả thậm chí còn đưa ra nhiều định nghĩa cho cụm từ này để phù hợp với lợi ích của họ.
Chúng ta hãy cùng xem xét quá trình hình thành định nghĩa cho cụm từ này.
Về bối cảnh: Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2000, ông George W. Bush thuộc đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng trước ông Al Gore thuộc đảng Dân chủ. Khi đó, ông Al Gore đã yêu cầu một cuộc kiểm phiếu lại ở bang quan trọng Florida. Tại bang này, ông Bush đã chiến thắng sát nút.
Nhưng các hãng truyền thông tin tức khi đó không vội vã tuyên bố ông George W. Bush là "Tổng thống đắc cử" như họ đã làm với ông Biden trong cuộc bầu cử năm nay.
Ba tuần sau cuộc bầu cử, trang web Salon thiên tả chỉ nêu tên các ứng cử viên tổng thống là “Bush” và “Gore”. Tương tự, 2 trang tin Los Angeles Times và New York Times cũng chỉ đơn giản gọi họ là “Mr. Gore ”và“ Mr. Bush”.
Tất nhiên, khi đó vẫn chưa có “Wikipedia” và các nhà biên tập chương trình của trang này không thể định hướng tin tức và câu chuyện để dẫn dắt công chúng.
Wikipedia xuất hiện vào ngày 26/3/2009. Vào thời điểm này, định nghĩa về Tổng thống đắc cử như sau:
“Danh hiệu này được sử dụng cho người chiến thắng rõ ràng [sau] khi Cử tri đoàn bỏ phiếu vào tháng 12, và khi các lá phiếu của họ được kiểm đếm bởi một phiên họp chung của Quốc hội vào tháng Giêng”.
Wikipedia cũng đưa ra vấn đề về tranh chấp hợp pháp như sau:
“Một số nhà bình luận nghi ngờ liệu một Tổng thống và Phó Tổng thống được bầu chính thức có tồn tại, trước khi các lá phiếu của Đại cử tri đoàn được Quốc hội kiểm đếm và công bố vào ngày 6/1…”
Ba ngày sau cuộc bầu cử năm 2020, Wikipedia lần đầu tiên đưa ra thông tin rằng trong một cuộc bầu cử tranh chấp, việc sử dụng chức danh Tổng thống đắc cử là không thích hợp:
"Nếu kết quả của một cuộc bầu cử không rõ ràng hoặc có tranh chấp, không có người nào được gọi là Tổng thống đắc cử cho đến khi tranh chấp được giải quyết".
Tuy nhiên, trong khi các thách thức pháp lý đang diễn ra, các nhà biên tập thông tin của Wikipedia đã làm hoàn toàn ngược lại với những gì họ đưa ra cách đây không lâu. Hiện tại, Wikipedia đã đăng ảnh của ông Joe Biden trên trang kèm ghi chú chức danh là "Tổng thống đắc cử" như sau:
“Joe Biden là Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ, đã đánh bại [Tổng thống] đương nhiệm Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020”.
Wikipedia cũng giải thích thêm rằng, việc sử dụng danh hiệu “Tổng thống đắc cử” cho ông Biden ngay sau cuộc bầu cử ngày 3/11 là hoàn toàn chính xác vì:
“Tổng thống đắc cử là một thuật ngữ không chính thức, đã được giới truyền thông sử dụng trong nhiều thập kỷ. Các chính trị gia đã áp dụng thuật ngữ này cho người chiến thắng được tuyên bố, thậm chí ngay sau đêm bầu cử” (Dịch từ nội dung trên trang Wikipedia tiếng Anh).
Ở thời điểm biên tập bài viết này, Wikipedia tiếng Việt viết như sau:
“Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ là danh hiệu thông thường hoặc trang trọng dành cho người dường như đã thắng một cuộc bầu cử tổng thống ở Hoa Kỳ, nhưng vẫn chưa tuyên thệ nhậm chức Tổng thống trong lễ nhậm chức chính thức. Nếu kết quả của một cuộc bầu cử không rõ ràng hoặc có tranh chấp,[1] sẽ không có người nào được gọi là Tổng thống đắc cử cho đến khi tranh chấp được giải quyết. Kể từ ngày 7/11/2020, cựu Phó Tổng thống Joe Biden là Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ”.
Thông tin mới trên trang web tiếng Anh của Wikipedia đã thay thế thông tin khẳng định rằng chức danh Tổng thống đắc cử thường sẽ không được sử dụng trong khi cuộc bầu cử đang xảy ra tranh chấp, dù cho thông tin này vẫn còn hiển thị vài ngày trước đó.
Trong cuốn tiểu thuyết “1984” của tác giả George Orwell, nhân vật chính không may mắn Winston Smith đã viết lại lịch sử trong thời gian thực tùy thuộc vào điều mà các nhóm lợi ích có quyền lực muốn nói. Các phiên bản trước đó được bỏ đi như thể chúng chưa từng tồn tại.
Theo vô số cách, mà phần nhiều trong số đó là không dễ bị phát hiện theo cách thông thường, thông tin của chúng ta đang bị định hướng và thao túng bởi những nhóm lợi ích đặc biệt. Nếu chúng ta không cảnh giác, chúng ta có thể sẽ sớm không thể có được bất kỳ thông tin [trung thực] nào, ngoại trừ thông tin mà những người có ảnh hưởng nhất muốn chúng ta xem.
Bài viết trên đây là của tác giả Sharyl Attkisson. Bà là tác giả bán chạy nhất của The New York Times. Bà từng 5 lần đoạt giải Emmy và là người dẫn chương trình truyền hình điều tra quốc gia của Sinclair có tên “Full Measure with Sharyl Attkisson”. Bà đã nhận được Giải thưởng Edward R. Murrow cho phóng sự điều tra và đã đưa tin trên toàn nước Mỹ cho CBS News, PBS và CNN.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times và NTD Việt Nam.
Nguyễn Minh
Theo Epoch Times tiếng Anh
