Phiên tòa chính thức xét xử việc dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông khổng lồ của Trung Quốc Huawei, đã bắt đầu vào ngày 20/1 tại Vancouver, Canada. Kênh Bloomberg của Hoa Kỳ cho biết 99% khả năng bà Mạnh sẽ bị dẫn độ về Hoa Kỳ.
Ngày 1/12/2018, bà Mạnh Vãn Châu, Phó chủ tịch kiêm Giám đốc tài chính của Tập đoàn Huawei, đã bị bắt giữ tại sân bay quốc tế Vancouver theo yêu cầu của Hoa Kỳ vì vi phạm lệnh cấm của Mỹ đối với Iran.
Hoa Kỳ đã cáo buộc bà Mạnh Vạn Châu che giấu mối quan hệ của Huawei với Skycom Tech vào năm 2013, lừa gạt ngân hàng HSBC và có quan hệ kinh doanh với Iran.
Do đó, bà Mạnh mang tội danh: âm mưu lừa đảo ngân hàng, câu kết lừa đảo, gian lận ngân hàng và gian lận chuyển khoản.
Vào ngày 20/1, Tòa án Vancouver, Canada mở phiên tòa xét xử vụ án dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, các bên truy tố và bào chữa đã tranh luận liệu hành vi của bà Mạnh có cấu thành "tội phạm kép" và bị dẫn độ hay không.
Theo "Hiệp ước dẫn độ của Hoa Kỳ - Canada", chỉ khi cả Hoa Kỳ và Canada coi hành vi của người bị dẫn độ là hành vi phạm tội, thì mới đủ điều kiện để dẫn độ.
Kênh Bloomberg Hoa Kỳ cho rằng Mạnh Vãn Châu chỉ có 1% cơ hội không bị dẫn độ về Hoa Kỳ xét xử. Bởi vì kể từ năm 2008, Canada đã nhận được tổng cộng 798 đơn xin dẫn độ của Hoa Kỳ, nhưng chỉ có 8 trong số đó bị từ chối.
Ông Lai Kiến Bình, Thạc sĩ Luật Quốc tế, Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc nói: “Khả năng Mạnh Vãn Châu sẽ bị dẫn độ sang Hoa Kỳ là rất lớn. Huawei hợp tác với Iran thông qua công ty Skycom (thực chất là công ty con của Huawei đặt tại Iran) và lợi dụng các dịch vụ của ngân hàng HSBC. Trên thực tế, hành vi này theo luật hình sự Canada quy định chính là tội danh lừa đảo ngân hàng. Mà theo hiệp ước dẫn độ giữa Canada và Hoa Kỳ, điều này đã cấu thành tội phạm kép. Việc Canada dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu là một vấn đề hiển nhiên”.
Theo phân tích của ông Lai Kiến Bình, căn cứ theo luật của Hoa Kỳ, bất kỳ ngân hàng đa quốc gia nào cũng không thể dễ dàng cung cấp dịch vụ tài chính cho các quốc gia bị Hoa Kỳ trừng phạt và phải báo cáo với chính phủ Hoa Kỳ về các khách hàng đáng ngờ. Tuy nhiên, bà Mạnh Vãn Châu đã che giấu HSBC việc Huawei nắm giữ cổ phần chính tại Skycom và đã hoàn tất giao dịch với Iran thông qua HSBC.
“Nghiệp vụ ngân hàng có thuật ngữ KYC (know your client), nghĩa là biết khách hàng của bạn. Nếu HSBC không tuân theo quy trình KYC, hoặc về phương diện này không làm tròn trách nhiệm, và cuối cùng dẫn đến việc không chấp hành lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, thì HSBC phải chịu trách nhiệm”, ông Lai nói.
Với trường hợp dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu, ông Cảnh Sảng, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã tuyên bố trong một cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 20/1 rằng: “Đây là một sự cố chính trị nghiêm trọng”, và thúc giục Canada “trả tự do cho bà Mạnh Vãn Châu sớm nhất có thể”.
Ông Lai cho hay: “Tôi nghĩ rằng đây là một trường hợp đặt pháp lý lên hàng đầu. Nếu không có cơ sở pháp lý như vậy, rất khó để hoạt động chính trị. Bởi vì Hoa Kỳ và Canada đều là các quốc gia dân chủ, các trường hợp pháp lý của họ phải có căn cứ. Nó không thể được đóng khung một cách tùy tiện và chính trị hóa như chế độ độc tài. Khả năng này gần như không tồn tại”.
Ông Tùng Bồi Vũ, đại sứ Trung Quốc tại Canada, cũng cho biết trong một cuộc phỏng vấn năm ngoái với giới truyền thông rằng việc thả bà Mạnh Vãn Châu là điều kiện tiên quyết để cải thiện quan hệ giữa Trung Quốc và Canada.
Nhà văn người Canada gốc Hoa Thịnh Tuyết bày tỏ ý kiến: “Bởi vì vụ án này đã khiến cả thế giới cảnh giác và tẩy chay Huawei. Kể từ ngày bị bắt, bà Mạnh Vãn Châu đã không còn bất kỳ giá trị nào đối với ĐCSTQ. Nhưng ĐCSTQ không thể cho phép bà ấy ở bên ngoài, vì vậy họ sẽ làm mọi cách để đưa bà ấy trở về Trung Quốc”.
Nhà văn Thịnh Tuyết tin rằng mặc dù cơ hội được thả ra của bà Mạnh Vãn Châu là rất mong manh, nhưng nếu bà “không may” rơi vào 1% không bị dẫn độ và phải trở về Trung Quốc, thì đây là kết thúc bất lợi và nguy hiểm nhất đối với bà.
Bà Thịnh Tuyết nói: “Trong những năm qua, ĐCSTQ có vô số nhân vật có giá trị hơn Mạnh Vãn Châu. Nhưng cuối cùng họ đã trở thành tù nhân trong nhà tù của ĐCSTQ, thậm chí là những oan hồn chết oan. Trên thực tế, bà ấy sẽ không còn được hưởng tự do, nhân quyền và giá trị đích thực của cuộc sống này”. Huawei và ĐCSTQ đứng đằng sau bà Mạnh Vãn Châu, đã tiến hành xâm nhập quy mô lớn trên toàn cầu và sử dụng các thủ đoạn công nghệ cao để đàn áp nhân quyền. Do đó, cần phải có biện pháp phòng ngừa và răn đe cần thiết đối với họ.
Ông James Lewis, một học giả tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington tại Hoa Kỳ, cho rằng việc Hoa Kỳ bắt giữ Mạnh Vãn Châu thông qua Hiệp ước dẫn độ của Hoa Kỳ - Canada là muốn truyền đạt một thông điệp rằng “trước đây không ai có thể kiểm soát nổi Trung Quốc, họ ăn cắp công nghệ, vi phạm cam kết thương mại quốc tế”. Tuy nhiên, hiện giờ ĐCSTQ không thể tiếp tục muốn gì làm nấy.
Minh Thanh
Theo NTD
