Một tòa án của Trung Quốc đã kết án doanh nhân người Canada 11 năm tù với tội gián điệp. Vụ án được xem là động thái có liên quan đến việc Canada đang xét xử giám đốc tài chính Huawei, Mạnh Vãn Châu, theo tin từ Reuters.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết việc tòa án Trung Quốc tuyên án doanh nhân Canada Michael Spavor 11 năm tù vì tội gián điệp hôm 11/8 là "hoàn toàn không thể chấp nhận được" và kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho ông.
Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Bắc Kinh cũng lên án bản án trong một tuyên bố, khi nói rằng mức án với ông Spavor và một người Canada khác bị buộc tội gián điệp là một nỗ lực nhằm "sử dụng con người làm đòn bẩy thương lượng".
Các vụ án gián điệp đang kéo theo một cuộc tranh cãi ngoại giao rộng lớn hơn liên quan đến Washington và Bắc Kinh. Bản án của ông Spavor được đưa ra khi các luật sư ở Canada đại diện cho giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông Huawei, bà Mạnh Vãn Châu thực hiện nỗ lực cuối cùng để thuyết phục tòa án không dẫn độ bà này về Mỹ.
"Việc Trung Quốc kết án và tuyên án đối với Michael Spavor là hoàn toàn không thể chấp nhận được và không công bằng", ông Trudeau nói trong một tuyên bố.
Ông nói: “Bản án dành cho ông Spavor được đưa ra sau hơn hai năm rưỡi bị giam giữ tùy tiện, thiếu minh bạch trong quy trình pháp lý và một phiên tòa không đáp ứng các tiêu chuẩn tối thiểu mà luật pháp quốc tế yêu cầu”.
Ông Trudeau kêu gọi trả tự do cho Spavor, và cựu nhà ngoại giao Canada Michael Kovrig, người vẫn đang chờ phán quyết trong vụ án gián điệp khác.
Trung Quốc đã bắt giữ cả Spavor và Kovrig vào cuối năm 2018, chỉ vài ngày sau khi Canada bắt giữ giám đốc tài chính tập đoàn Huawei Mạnh Vãn Châu tại Sân bay Quốc tế Vancouver theo lệnh của Hoa Kỳ.
Đại sứ Canada tại Trung Quốc, Dominic Barton, đã đến thăm ông Spavor tại một trung tâm giam giữ ở đông bắc Trung Quốc sau phán quyết của tòa án. Ông cho biết Spavor có ba thông điệp mà ông yêu cầu được chia sẻ với thế giới bên ngoài: "Cảm ơn vì tất cả sự ủng hộ của các bạn", "Tinh thần tôi ổn" và "Tôi muốn về nhà".
Ghi nhận sự hiện diện của các nhà ngoại giao từ 25 quốc gia tập trung tại đại sứ quán Canada, ông Barton nói rằng "sự hiện diện và tiếng nói chung của chúng tôi gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến Trung Quốc và chính phủ Trung Quốc nói riêng, rằng tất cả các con mắt của thế giới đang theo dõi".
Tòa án Trung cấp Đan Đông cũng cho biết 50.000 nhân dân tệ tài sản cá nhân của Spavor sẽ bị tịch thu. Ông này sẽ bị trục xuất sau khi mãn hạn tù, ông Barton cho biết.
Trung Quốc bắt giam ông Spavor vào tháng 12 năm 2018 và anh ta bị buộc tội gián điệp vào tháng 6 năm 2019. Tòa án Đan Đông kết thúc phiên xét xử một ngày vào tháng 3 năm 2021 và chờ đến hôm nay (11/8) để công bố phán quyết.
Phiên tòa xét xử tội gián điệp của Kovrig kết thúc vào tháng 3 với bản án sẽ được tuyên vào một ngày không xác định.
Một số nhà quan sát cho rằng việc kết tội hai người Canada cuối cùng có thể tạo điều kiện cho một thỏa thuận trong đó họ được trả tự do và quay trở về Canada.
Trước đó 19 người gồm các cựu Bộ trưởng Nội các liên bang, các nghị sĩ và nhà ngoại giao đã đồng ký tên vào một bức thư ngỏ, kêu gọi chính phủ liên bang can thiệp vào vụ việc dẫn độ bà Mạnh sang Hoa Kỳ, để đổi lấy tự do cho 2 công dân Canada là ông Michael Kovrig và ông Michael Spavor.
Thủ tướng Trudeau đã bác bỏ ý kiến này, với lý do một động thái như vậy có thể khuyến khích các hành động tương tự và gây nguy hiểm cho người Canada ở nước ngoài.
Trung Quốc có tỷ lệ kết án trên 99%, và việc tiếp cận công chúng và phương tiện truyền thông đối với các phiên tòa xét xử các vụ án nhạy cảm thường bị hạn chế.
Kể từ khi bà Mạnh bị bắt, Trung Quốc đã kết án tử hình 4 người Canada vì tội ma túy. Họ là Robert Schellenberg, Fan Wei, Ye Jianhui và Xu Weihong.
Trung Quốc đã bác bỏ ý kiến cho rằng các vụ án của người Canada ở Trung Quốc có liên quan đến vụ án của bà Mạnh ở Canada mặc dù Bắc Kinh đã cảnh báo về những hậu quả trừ khi bà Mạnh được trả tự do.
Minh Dũng
