Ngày 26/1, Tổng thống Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm và cam kết yêu cầu các nhóm công tác của họ khẩn trương làm việc để gia hạn hiệp ước hạt nhân NEW START trước khi hết hiệu lực vào ngày 5/2, theo thông báo của Nhà Trắng.
Thông báo của Nhà Trắng cho biết: “Họ đã thảo luận về sự sẵn sàng của cả hai quốc gia trong việc gia hạn Hiệp ước New START trong 5 năm, đồng ý yêu cầu các nhóm công tác của họ làm việc khẩn trương để hoàn thành việc gia hạn trước ngày 5/2. Họ cũng đồng ý tổ chức các cuộc thảo luận về việc ổn định chiến lược để kiểm soát vũ khí và một loạt các vấn đề an ninh mới xuất hiện"
Được ký kết vào năm 2010, hiệp ước NEW START giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược mà mỗi quốc gia triển khai là 1.550 và số lượng tên lửa và máy bay ném bom được triển khai là 700.
Kể từ khi ký kết hiệp ước, Nga đã tuyên bố phát triển và triển khai một số tên lửa, bao gồm tên lửa hạt nhân chạy bằng năng lượng hạt nhân với tầm bắn hầu như không giới hạn, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sarmat và phương tiện bay lượn Avangard. Tuyên bố này của Nga đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Cuối năm 2019, Nga cam kết gia hạn hiệp ước mà không có bất kỳ điều kiện tiên quyết nào, theo ông Petr Topychkanov, nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm về Chương trình Giải trừ Vũ khí Hạt nhân, Kiểm soát Vũ khí và Không phổ biến vũ khí hạt nhân. Vì vậy, Moscow có thể không có đủ khả năng để yêu cầu các điều kiện mới, ông Topychkanov nói.
“Một quan điểm rõ ràng của Nga rằng Moscow sẵn sàng chấp nhận hiệp ước NEW START mới mà không có bất kỳ điều kiện tiên quyết nào, không có bất kỳ cách tiếp cận tránh rủi ro nào và không có bất kỳ nỗ lực nào để giải quyết các vấn đề liên quan đến tên lửa tầm ngắn và tầm trung, phòng thủ tên lửa đạn đạo và vòng ngoài không gian”, v.v., ông Topychkanov nói.
Chính quyền cựu Tổng thống Trump đã đợi đến năm 2020 để bắt đầu các cuộc đàm phán về vấn đề gia hạn NEW START và ràng buộc một số yêu cầu. Các cuộc đàm phán bị đình trệ và chưa đi đến thống nhất sau nhiều tháng thương lượng.
Ngày 26/1, Điện Kremlin công bố, Mỹ và Nga đã trao đổi các tài liệu liên quan đến việc gia hạn hiệp ước và cuộc điện đàm giữa hai Tổng thống Biden và Putin cho thấy, hai nhà lãnh đạo bày tỏ sự hài lòng với việc trao đổi công hàm về vấn đề này
Điện Kremlin cho biết: “Trong những ngày gần nhất, các bên sẽ hoàn tất các thủ tục cần thiết để tiếp tục đảm bảo chức năng hoạt động của công cụ kiểm soát vũ khí hạt nhân hợp pháp quốc tế quan trọng này”.
Hoa Kỳ không yêu cầu việc gia hạn hiệp ước sự phải được Quốc hội thông qua, nhưng các nhà lập pháp Nga phải phê chuẩn động thái này. Các thành viên hàng đầu của Quốc hội do Điện Kremlin kiểm soát cho biết họ sẽ đẩy nhanh vấn đề và sẽ hoàn thành các bước cần thiết để gia hạn hiệp ước trong tuần này.
Trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống Biden cho biết, ông ủng hộ việc duy trì hiệp ước NEW START vốn được đàm phán và ký kết trong nhiệm kỳ cựu Tổng thống Obama và ông là phó Tổng thống.
New START là thỏa thuận kiểm soát vũ khí hạt nhân duy nhất còn lại giữa hai nước sau khi cả hai bên rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung vào năm 2019. Washington cáo buộc Moscow vi phạm hiệp ước.
Đầu tháng Một, Nga cũng tuyên bố sẽ theo chân Hoa Kỳ rút khỏi Hiệp ước Open Skies Treaty (Bầu trời Mở), cho phép các chuyến bay giám sát đối với các cơ sở quân sự. Điện Kremlin cho biết hai Tổng thống Putin và Biden đã thảo luận về hiệp ước Bầu trời mở cùng với các vấn đề khác trong cuộc gọi thoại ngày 26/1.
Tổng thống Donald Trump đã cố gắng đưa Trung Quốc, quốc gia không bị ràng buộc bởi bất kỳ hiệp ước nào, vào NEW START. Chính quyền cựu Tổng thống Trump sau đó đã đề xuất gia hạn START trong một năm và cũng tìm cách mở rộng nó để bao gồm các giới hạn đối với vũ khí hạt nhân trên chiến trường.
Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Putin, Tổng thống Biden đã đưa ra một số vấn đề làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia, bao gồm sự ủng hộ của ông đối với chủ quyền của Ukraine, vụ xâm nhập SolarWinds, vụ can thiệp vào cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm 2020 và vụ đầu độc nhà lãnh đạo bất đồng chính kiến Nga Alexei Navalny.
Nguyên Hương
Theo The Epoch Times
