Đại sứ quán Mỹ tại Kabul thúc giục người Mỹ rời khỏi Afghanistan càng sớm càng tốt khi phiến quân nổi dậy Taliban đã tiến vào thủ phủ của tỉnh Jawzjan, miền Bắc Afghanistan vào thứ Bảy, chưa đầy 24 giờ sau khi giành quyền kiểm soát thủ phủ Zaranj của tỉnh Nimroz. Điều này làm dấy lên lo ngại nhóm Hồi giáo cực đoan sẽ nắm quyền kiểm soát đất nước sau khi lực lượng Hoa Kỳ hoàn thành đợt rút quân, NBC News đưa tin.
Taliban đã tiến vào thủ phủ của tỉnh Jawzjan, miền Bắc Afghanistan, một nhà lập pháp của tỉnh này nói với hãng tin AP. Một phát ngôn viên của Taliban cũng nói với NBC News rằng họ đã giành quyền kiểm soát thành phố Sheberghan, chưa đầy 24 tiếng sau khi thủ phủ Zaranj của tỉnh Nimroz thất thủ, đồng thời các tỉnh trong cả nước đứng trước nguy cơ rơi vào tay Taliban sau cuộc tấn công nhanh chóng của phiến quân nổi dậy.
-
- Các lực lượng chính phủ Afghanistan đang chiến đấu với Taliban ở ba thành phố quan trọng. Ảnh: Getty Images
Thứ Sáu ngày 6/8, Zaranj, thủ phủ của tỉnh Nimroz ở phía Tây Nam Afghanistan trở thành thủ phủ đầu tiên rơi vào tay Taliban vào, kể từ khi lực lượng Hoa Kỳ bắt đầu rút khỏi đất nước. Phiến quân đang tiến hành một cuộc tấn công xuyên qua đất nước với tốc độ khiến chính họ phải kinh ngạc.
Trong cùng ngày thứ Sáu (6/8), phiến quân Taliban đã phục kích và ám sát ông Dawa Khan Menapal, người đứng đầu Trung tâm Truyền thông Quốc gia ở Kabul, là người thay mặt chính phủ Afghanistan điều phối các kênh truyền thông trong và ngoài nước, The Epoch Times đưa tin.
Hàng ngàn người dân phải rời khỏi nhà của họ để tìm nơi ẩn náu do súng đạn giao tranh cũng như tránh xa viễn cảnh về sự tái thiết lập của một chế độ hà khắc từng cai trị đất nước trước năm 2001.
-
- Hàng nghìn người ở tỉnh Helmand đã phải sơ tán do giao tranh trong những tháng gần đây
NBC News dẫn lời một quan chức chính phủ tỉnh Nimroz yêu cầu giấu tên cho biết, tình hình hiện rất đáng sợ. Cô nói: “Taliban đã kiểm soát toàn bộ thành phố. Kể từ đêm qua, họ đã lần lượt tới gõ cửa từng người từng người trong chính phủ".
Trong một tuyên bố hôm thứ Bảy, Taliban đã tìm cách trấn an các cán bộ công chức ở các thủ phủ tỉnh mới bị họ chiếm đóng, những người mà họ cho rằng đang cố gắng “chạy trốn sang Iran và những nơi khác cùng gia đình của họ”.
Người quan chức cho biết, nếu ở lại, người dân lo sợ vận mệnh của họ đen tối hơn. Họ đều cảm thấy khiếp sợ và bỏ chạy.
“Suốt 20 năm làm việc để đấu tranh vì quyền của phụ nữ, vì một xã hội tốt đẹp hơn, vì quyền bình đẳng, vì sự cải thiện của phụ nữ, tôi không thể chấp nhận việc Taliban phá hủy tất cả những thành tựu này”, cô nói.
Quan chức này cũng cho biết cô cảm thấy bị Mỹ "bỏ rơi" trong bối cảnh quân đội Mỹ rút lui khỏi đất nước bị chiến tranh tàn phá nặng nề sau hai thập kỷ chiến tranh.
Trong thời gian nắm nắm quyền từ năm 1996 đến năm 2001, Taliban đã thực thi một phiên bản Hồi giáo hà khắc, cấm phụ nữ và trẻ em gái trở tham gia cuộc sống xã hội trong cộng đồng.
-
- Nữ sinh và nhà hoạt động nhân quyền Malala Yousafzai bị các tay súng Taliban bắn vào tháng 10/2012 Ảnh: Getty
Phiến quân cũng gây ra hàng loạt vụ ám sát, chủ yếu nhắm vào những phụ nữ nổi tiếng, nhà báo, thẩm phán và những người khác đang chiến đấu cho nền tự do ở đất nước này.
Gần đây, nhóm này cho biết họ đã chiếm được hơn một nửa lãnh thổ Afghanistan, bao gồm cả các cửa khẩu biên giới chiến lược.
Không quân Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ không quân Afghanistan ném bom các mục tiêu của Taliban ở các tỉnh phía Nam Helmand và Kandahar khi lực lượng an ninh Afghanistan cố gắng ngăn chặn sự chiếm đóng của Taliban.
Hôm thứ Bảy ngày 7/8, các đại sứ quán Hoa Kỳ và Anh tại Kabul một lần nữa cảnh báo công dân của họ "ngay lập tức" dời đi khi tình hình an ninh xấu đi.
Đại sứ quán Hoa Kỳ kêu gọi công dân Hoa Kỳ rời khỏi Afghanistan ngay lập tức bằng các lựa chọn chuyến bay thương mại có sẵn. Họ cảnh báo rằng, trong điều kiện an ninh và biên chế giảm do bạo lực và đe dọa leo thang, khả năng hỗ trợ của Đại sứ quán rất hạn chế ngay cả ở Kabul. Đồng thời, tư vấn Du lịch cho Afghanistan vẫn là Cấp độ 4-Không nên Đi du lịch do tội phạm, khủng bố, bất ổn dân sự, bắt cóc, xung đột vũ trang và COVID-19. Các chuyến bay nội địa và các tuyến đường vận chuyển mặt đất bên ngoài Kabul bị hạn chế rất nhiều và có thể bị hủy hoặc đóng cửa.
-
- Trẻ em chơi trên đường phố Kabul vào ngày 7/8/2021. Sajjad Hussain / AFP - Getty Images
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hôm thứ Sáu ngày 6/8, các cuộc tấn công tiếp tục của Taliban ngày càng trở nên đẫm máu. Ông nói, nếu Taliban tiếp tục hành động bạo lực, họ sẽ bị cộng đồng quốc tế tẩy chay cũng như bị chối bỏ bởi chính những người dân mà họ muốn cai trị, NBC News cho hay.
Hoa Kỳ lật đổ Taliban vào năm 2001 sau khi nhóm này che chở cho Osama bin Laden, kẻ sáng lập tổ chức khủng bố al Qaeda đã thực hiện vụ tấn công khủng bố Trung tâm thương mại New York ngày 11/9 và gây ra cuộc chiến dài nhất của nước Mỹ.
Cuộc chiến đã cướp đi sinh mạng của khoảng 2.300 lính Mỹ. Theo một nghiên cứu của Đại học Brown, từ năm 2001 đến năm 2018, khoảng 58.000 quân đội và cảnh sát Afghanistan đã thiệt mạng vì bạo lực.
Tháng trước, Tổng thống Joe Biden cho biết sứ mệnh quân sự của Hoa Kỳ tại nước này sẽ kết thúc vào ngày 31/8, sớm hơn so với thông báo ban đầu.
Đầu năm nay, Tổng thống Biden tuyên bố Mỹ sẽ chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần hai thập kỷ ở Afghanistan và rút gần như toàn bộ quân đội Mỹ ra khỏi đất nước. Kể từ khi tuyên bố, Taliban đã giành được quyền kiểm soát hầu hết các vùng nông thôn của Afghanistan và tham gia vào một chiến dịch ám sát các phi công của lực lượng không quân Afghanistan, Yahoo News cho hay.
"Chúng tôi không thể tiếp tục chu kỳ kéo dài hoặc mở rộng sự hiện diện quân sự của chúng tôi ở Afghanistan với hy vọng tạo điều kiện lý tưởng cho việc rút quân của chúng tôi, mong đợi một kết quả khác", Tổng thống Biden nói vào tháng Tư. “Tôi hiện là tổng thống Mỹ thứ tư chủ trì sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Afghanistan. . . . Tôi sẽ không chuyển trách nhiệm này cho người kế nhiệm của tôi".
Nguyên Hương
