Taliban đã chiếm được Mazar-i-Sharif, thành phố lớn thứ tư của Afghanistan và là thành trì cuối cùng phía Bắc, được bảo vệ nghiêm ngặt trong một bước lùi lớn của chính phủ. Phiến quân đang tiến đến thủ đô chưa đầy ba tuần trước khi Hoa Kỳ hy vọng hoàn tất việc rút quân, theo tin từ Aljazeera.
Theo Aljazeera, thành trì phía bắc Afghanistan Mazar-i-Sharif rơi vào tay Taliban, mang lại cho Taliban quyền kiểm soát trên toàn bộ miền bắc Afghanistan và càng tiến gần hơn đến Kabul.
Sự thất thủ hôm thứ Bảy của Mazar-i-Sharif, thành phố lớn thứ tư của đất nước, thủ phủ của tỉnh Balkh mà lực lượng Afghanistan và hai cựu quân nhân hùng mạnh đã cam kết bảo vệ trao quyền kiểm soát toàn bộ miền bắc Afghanistan cho Taliban và cô lập chính phủ do phương Tây hậu thuẫn ở miền Đông của đất nước.
Afzal Hadid, Chủ tịch hội đồng tỉnh Balkh, nói với hãng tin Reuters rằng, lực lượng an ninh từ Mazar-i-Sharif đang chạy trốn về phía biên giới.
Ông cho biết, Taliban đã giành quyền kiểm soát Mazar-i-Sharif trong chớp nhoáng. Tất cả lực lượng an ninh đã chạy trốn khỏi thành phố Mazar. Không có giao tranh, chỉ có đụng độ lẻ tẻ gần đó.
Abas Ebrahimzada, một nhà lập pháp tỉnh Balkh nói với hãng tin AP rằng, quân đội quốc gia đầu hàng trước, điều này khiến các dân quân ủng hộ chính phủ và các lực lượng khác mất tinh thần và bỏ cuộc khi đối mặt với cuộc tấn công dữ dội của Taliban bắt đầu vào sáng sớm ngày thứ bảy 14/8.
Ebrahimzada cho biết Abdul Rashid Dostum và Ata Mohammad Noor, hai cựu chiến binh cam kết chỉ huy hàng nghìn chiến binh, đã bỏ trốn khỏi tỉnh và hiện không rõ tung tích của họ.
Taliban đã đạt được những 'chiến tích' đáng kể trong những ngày gần đây, bao gồm việc chiếm giữ Herat và Kandahar, các thành phố lớn thứ hai và thứ ba của đất nước. Hiện nó đã giành quyền kiểm soát khoảng 22 trong số 34 tỉnh của Afghanistan kể từ ngày 6/8. Hiện tai, chính phủ được phương Tây hậu thuẫn chỉ còn lại thủ đô Kabul cùng một số tỉnh ở miền Trung và miền Đông.
Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm thứ Bảy đã tăng số lượng lính Mỹ được cử đến Afghanistan từ 3.000 lên đến 5.000 binh sĩ để giúp sơ tán nhân viên đại sứ quán và người dân Afghanistan, đồng thời cảnh báo Taliban, những người đang tiến tới Kabul, không được cản trở sứ mệnh của họ trong tiến trình kết thúc rút quân.
Hôm thứ Bảy, Taliban đã chiếm được toàn bộ tỉnh Logar, ngay phía nam Kabul và bắt giữ các quan chức địa phương, Hoda Ahmadi, một nhà lập pháp của tỉnh cho biết. Bà cho biết Taliban đã tiến đến quận Char Asyab, chỉ cách thủ đô 11 km về phía Nam.
Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã bay đến Mazar-i-Sharif vào thứ Sáu để tập hợp lực lượng phòng thủ của thành phố, gặp gỡ một số chỉ huy dân quân, bao gồm Dostum và Noor.
Hôm thứ Bảy, ông Ghani đã có một bài phát biểu trên truyền hình, lần xuất hiện đầu tiên trước công chúng kể từ khi Taliban giành được quyền lực gần đây. Ông cam kết sẽ không từ bỏ "thành quả" trong 20 năm kể từ khi Mỹ lật đổ Taliban sau vụ tấn công 11/9.
Tuy nhiên, vài giờ sau, lực lượng chính phủ của ông phải chịu một trong những thất bại lớn nhất kể từ khi cuộc tấn công của Taliban bắt đầu.
Mỹ tiếp tục tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ và Taliban ở Qatar trong tuần này, và cộng đồng quốc tế đã cảnh báo rằng một chính phủ Taliban do vũ lực gây ra sẽ bị tẩy chay. Nhưng nhóm dường như không quan tâm đến việc nhượng bộ vì họ đã giành được chiến thắng trên chiến trường.
BBC cho hay, hơn một phần tư triệu người đã phải bỏ nhà ra đi vì bạo lực, và nhiều người đã phải chạy loạn đến Kabul với hy vọng tìm được nơi ẩn náu an toàn.
Các nước phương Tây đang tăng tốc để sơ tán công dân của mình.
Phụ nữ ở các khu vực bị Taliban bắt giữ được mô tả là bị buộc mặc đồ burkas (áo choàng trùm kín mặt) và các chiến binh cũng được báo cáo là đã đánh đập và hành hạ người dân vì vi phạm các quy tắc xã hội của Taliban.
Một cư dân của Mazar-i-Sharif đã nói với BBC về nỗi sợ hãi của anh và người thân khi Taliban tiến vào thành phố.
"Họ đang gõ cửa từng nhà. Chúng tôi ở trong nhà và rất sợ. Chúng tôi không biết phải làm gì", anh nói. "Chúng tôi rất sợ. Con tôi rất sợ và vợ tôi bây giờ đang khóc. Ngày mai chúng tôi phải làm gì?"
Nguyên Hương
