Lầu Năm Góc đã không công bố danh sách thường niên về các công ty Trung Quốc có mối liên hệ quân sự với chế độ Trung Quốc, gây ra lo ngại rằng chính quyền ông Biden có thể do dự trong việc thực thi một lệnh hành pháp từ thời cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để cấm người dân và các tổ chức Mỹ đầu tư vào các công ty này.
Tờ Financial Times ngày 13/5 đưa tin, Bộ Quốc phòng Mỹ đã bỏ lỡ thời hạn công bố danh sách các công ty quân sự Trung Quốc được yêu cầu hợp pháp, kèm trích dẫn từ hai người thông thạo về vấn đề này. Báo cáo này rất quan trọng đối với Tổng thống Joe Biden, người phải đưa ra quyết định về việc liệu người Mỹ có thể đầu tư vào những công ty như vậy hay không.
Theo Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng năm 2021, Quốc hội Mỹ chỉ đạo Lầu Năm Góc xác định các công ty quân sự Trung Quốc thông qua một danh sách được công bố công khai. Hạn chót cho báo cáo năm nay là ngày 15/4.
Người phát ngôn của Lầu Năm Góc nói với báo Financial Times rằng, báo cáo sẽ được đệ trình trước tháng 10.
Trong những tuần cuối cùng tại vị, cựu Tổng thống Donald Trump đã hành động nhanh chóng để cấm các thực thể Hoa Kỳ đầu tư vào các công ty Trung Quốc có liên hệ với Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA). Đây là một bước đi quan trọng trong việc hạn chế Bắc Kinh tiếp cận các thị trường vốn sinh lợi của Hoa Kỳ.
Lệnh cấm đầu tư nhắm vào 44 công ty được Bộ Quốc phòng xác định là “các công ty quân đội Trung Quốc cộng sản” (Communist Chinese military companies - CCMCs). Lệnh này yêu cầu các nhà đầu tư Hoa Kỳ thoái vốn chứng khoán khỏi các công ty CCMCs này và các công ty con của họ trước thời hạn tháng 11/2021.
Sắc lệnh hành pháp của ông Trump “là một công cụ quan trọng trong việc ngăn chặn việc nâng cao năng lực quân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ)”, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Scott Perry (Pennsylvania) nói với The Epoch Times trong một email.
Thành viên đảng Cộng hòa khẳng định: “Nếu sự chậm trễ này là do sự chần chừ của chính quyền ông Biden trong việc đảm bảo duy trì sắc lệnh hành pháp, người dân Mỹ xứng đáng được biết điều đó và việc không có bất kỳ lời giải thích hoặc thông tin nào ở đây là điều đáng lo ngại”.
Cựu Tổng thống Trump đã ban hành sắc lệnh này nhằm hạn chế các khoản đầu tư từ các dạng quỹ hưu trí của Hoa Kỳ vào các công ty ủng hộ chế độ độc tài của Trung Quốc. Nhiều công ty trong số này được niêm yết công khai trên các sàn giao dịch chứng khoán trên toàn thế giới, và được theo dõi bởi các chỉ số chính như MSCI và FTSE.
Các công ty Trung Quốc bị Lầu Năm Góc đưa vào danh sách đen năm ngoái bao gồm các công ty sản xuất và công nghệ nổi bật, chẳng hạn như công ty nhà nước chuyên khai thác mạng lưới di động China Mobile và China Telecom, nhà sản xuất camera giám sát Hikvision và công ty hàng không vũ trụ Aviation Industry Corp của Trung Quốc.
Trong phiên điều trần xác nhận của mình, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo đã nhấn mạnh tầm quan trọng của danh sách từa Lầu Năm Góc trong việc giải quyết “những thách thức đáng kể mà chính sách hợp nhất quân sự-dân sự của Trung Quốc đặt ra đối với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ”.
Quốc hội Hoa Kỳ lần đầu tiên chỉ đạo Lầu Năm Góc đưa ra danh sách hàng năm các công ty quân sự có liên hệ với chế độ Trung Quốc vào năm 1999. Tuy nhiên, báo cáo này đã không được nộp cho đến năm ngoái.
Trong một email, Dân biểu Cộng hòa Jim Banks (Indiana) tuyên bố: "Sau 21 năm và áp lực từ Tổng thống Trump, Lầu Năm Góc cuối cùng đã công bố danh sách ban đầu vào năm ngoái".
Ông nêu rõ: “Mối đe dọa từ Đảng Cộng sản Trung Quốc cấp bách hơn nhiều so với 2 thập kỷ trước. Nước Mỹ không thể để xảy ra thêm nhiều sự chậm trễ hơn nữa. Quốc hội cần biết những công ty nào có liên hệ với quân đội Trung Quốc càng sớm càng tốt". Vị dân biểu Cộng hòa thúc giục Quốc hội Mỹ thông qua dự luật của ông với tiêu đề "Dừng tài trợ cho Đạo luật PLA" để ngăn chặn các khoản đầu tư của Hoa Kỳ chảy vào cơ sở công nghiệp quân sự của Trung Quốc.
Các quan chức Lầu Năm Góc đã không trả lời ngay lập tức đề nghị của The Epoch Times để đưa ra bình luận về sự chậm trễ.
Hạ nghị sĩ Cộng hòa Michael McCaul (Texas) nói với The Epoch Times rằng: “Thách thức là, với mỗi ngày chúng ta tiếp tục nghiên cứu vấn đề tương ứng với thêm một ngày tiền tiếp tục chảy vào các công ty có hành vi xấu”.
Lầu Năm Góc loại tên của Xiaomi khỏi danh sách đen
Hôm 12/5, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đã đồng ý loại bỏ nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc là Xiaomi khỏi danh sách đen đầu tư của mình.
Đầu năm nay, Bộ này đã xác định công ty Xiaomi có liên hệ với quân đội Trung Quốc. Đáp lại, Xiaomi đã đệ đơn kiện chính phủ Hoa Kỳ, gọi quyết định này là “bất hợp pháp và vi hiến”.
-
- Giám đốc điều hành của Xiaomi Lei Jun (Ảnh: PHILIP FONG/AFP qua Getty Images)
Vào tháng Ba, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh tạm dừng việc áp dụng danh sách đen với lý do không đủ bằng chứng về mối quan hệ của Xiaomi với PLA. Chính quyền ông Biden không phản đối phán quyết này.
Người phát ngôn Emily Horne của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ nói với The Epoch Times rằng: “Chúng tôi bị tòa án bắt buộc phải làm điều này".
Bà giải thích: "Các tòa án Hoa Kỳ nhận thấy rằng, chính quyền tiền nhiệm đã không xây dựng được cơ sở pháp lý đủ để áp đặt các hạn chế đối với công ty [Xiaomi] và hành động này là bắt buộc theo phán quyết của tòa án”.
Tuy nhiên, bà nói thêm rằng: “Chính quyền ông Biden quan tâm sâu sắc đến các khoản đầu tư tiềm năng của Hoa Kỳ vào các công ty có liên hệ với quân đội Trung Quốc, và hoàn toàn cam kết duy trì áp lực lên các công ty như vậy”.
Các chuyên gia pháp lý đã cảnh báo Quốc hội Mỹ trong nhiều tháng về cách dùng từ không rõ ràng trong dự luật chính sách quốc phòng, gây khó khăn cho việc xác định các công ty có liên hệ với quân đội ĐCSTQ.
Vấn đề nảy sinh bởi vì “Bộ Quốc phòng [Mỹ] đã đảm nhận vai trò tìm hiểu sự thật, trong khi hoàn toàn biết rằng các sự kiện có thể không được công bố rộng rãi, vì các chính phủ thường không công khai các chi nhánh quân sự của họ,” theo bà Nazak Nikakhtar, đối tác tại công ty luật Wiley Rein LLP và cựu trợ lý thư ký tại Bộ Thương mại Hoa Kỳ.
Trao đổi với The Epoch Times, bà Nikakhtar cho biết: “Vốn đã có cơ hội để tránh các rủi ro kiện tụng".
Một thực tế đã biết là, chế độ Trung Quốc, thông qua chiến lược quốc gia được gọi là “Sự kết hợp quân sự-dân sự” và các luật an ninh quốc gia khác, thường sử dụng các công ty Trung Quốc để giúp củng cố PLA, bà khẳng định.
Như đã nêu trong lời khai của bà trước Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Hoa Kỳ - Trung Quốc vào tháng Ba, Quốc hội có thể xem xét sửa đổi dự luật chính sách quốc phòng để áp dụng "cách tiếp cận hợp pháp, thay vì cách tiếp cận thực tế, để xác định các công ty CCMC".
Trong lời khai của mình, bà lập luận: “Tiêu chuẩn linh hoạt hơn này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xác định CCMC bằng cách giảm gánh nặng chứng minh cho Bộ Quốc phòng, và cũng sẽ giảm rủi ro kiện tụng cho chính phủ".
Nếu không, nhiều công ty Trung Quốc khác trong danh sách đen có thể đi theo con đường pháp lý tương tự và thách thức việc thực thi danh sách đen, bà cho biết.
Cổ phiếu của Xiaomi đã tăng 6% tại Hong Kong sau khi có tin công ty này không còn nằm trong danh sách đen của Mỹ.
Phát ngôn viên của Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rick Scott (Florida) cho biết trong một email rằng: “Chúng tôi biết rằng các đối thủ của chúng ta trên toàn cầu, đặc biệt là [ĐCSTQ], sẽ sử dụng mọi nguồn lực sẵn có để đánh cắp công nghệ, việc làm và tài sản trí tuệ của Mỹ trong nỗ lực thống trị thế giới. Đó là lý do tại sao các công ty chịu ảnh hưởng của các đối thủ của chúng ta, chẳng hạn như Xiaomi, DJI và Huawei, nên ở trong danh sách thực thể”.
Hiệp hội Chứng khoán Mỹ, đại diện cho các công ty dịch vụ tài chính trên Phố Main trong khu vực, cũng kêu gọi Lầu Năm Góc “nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ lập pháp của mình và báo cáo cho Quốc hội”.
Giám đốc điều hành Chris Iacovella của ASA cho biết trong một email rằng: “Quý trước, Phố Wall đã chuyển 3,4 tỷ USD tiền của các nhà đầu tư mới của Mỹ cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, bảo đảm động cơ hủy hoại môi trường, vi phạm nhân quyền nghiêm trọng đối với người dân của mình và xây dựng quân đội".
