Hôm 6/7, truyền thông chính thống Trung Quốc cho biết, hơn 500 nghiên cứu sinh các ngành Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (gọi chung là ngành STEM) của Trung Quốc đã bị từ chối cấp thị thực (visa) khi họ xin thị thực vào Hoa Kỳ. Trong những năm gần đây, do Trung Quốc sử dụng sinh viên nước họ để đánh cắp bí mật học thuật của Hoa Kỳ, nên Mỹ đã thắt chặt thị thực đối với đối tượng sinh viên này.
Theo Trung Quốc Nhật báo (China Daily), nguồn tin tiết lộ rằng gần đây, khi hơn 500 nghiên cứu sinh ngành STEM của Trung Quốc nộp đơn xin thị thực vào Hoa Kỳ, họ đã bị đại sứ quán và lãnh sự quán Hoa Kỳ từ chối vì không phù hợp với “Khoản (f) Điều 212 của Luật Di trú và Nhập tịch (INA), và Sắc lệnh Tổng thống số 10043”.
Hơn 500 nghiên cứu sinh nộp đơn xin thị thực bị từ chối đều là những sinh viên đăng ký học tiến sĩ hoặc thạc sĩ tại Hoa Kỳ. Các trường đại học và học viện Hoa Kỳ mà họ dự định theo học bao gồm Đại học Harvard, Đại học Yale, Đại học California tại Berkeley, Viện Công nghệ Massachusetts, Đại học Johns Hopkins, v.v. Khoảng 1/4 số sinh viên này đã nhận được học bổng Hoa Kỳ, và hầu hết nộp đơn xin thị thực vào thời điểm sau khi chính phủ mới của Mỹ lên cầm quyền.
China Daily là một tờ báo tiếng Anh do Bộ Tuyên truyền Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chủ trì và Văn phòng Thông tin của Quốc vụ viện quản lý.
Tại cuộc họp báo thường kỳ hôm 6/7 của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, có phóng viên đã đặt câu hỏi về vấn đề trên. Đáp lại, người phát ngôn Triệu Lập Kiên nói rằng, Trung Quốc bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về điều này và đã đề xuất "đàm phán nghiêm túc" với Hoa Kỳ.
Vào tháng 6/2021, truyền thông nước ngoài đã khảo sát 310 sinh viên Trung Quốc bị Mỹ từ chối thị thực. Qua đó phát hiện rằng, hầu hết những sinh viên này đều tốt nghiệp 8 trường đại học sau:
- Đại Học Hàng Không Vũ Trụ Bắc Kinh (BUAA)
- Học viện Công nghệ Bắc Kinh (BIT)
- Học viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân (HIT)
- Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân (HRBEU)
- Đại học Bách khoa Tây Bắc (NPU)
- Đại Học Hàng Không Vũ Trụ Nam Kinh (NUAA)
- Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Kinh (NJUST)
- Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh (BUPT)
Hơn nữa, hầu hết sinh viên của các trường đại học này đều nhận được tài trợ từ Ủy ban Quản lý Học bổng Trung Quốc (CSC). Vì vậy, lý do từ chối cấp thị thực của chính phủ Hoa Kỳ là, họ nghi ngờ rằng những sinh viên Trung Quốc này đi du học với một "nhiệm vụ đặc biệt".
Mỹ ngăn chặn ĐCSTQ ăn cắp tài sản trí tuệ
Kể từ năm 2020, mối quan hệ Mỹ - Trung đã xấu đi trầm trọng do ĐCSTQ che giấu dịch bệnh, gây ra thiệt hại nặng nề về kinh tế và số người thương vong. Ngoài ra, ĐCSTQ còn đánh cắp công nghệ của Mỹ, ban hành "Đạo luật An ninh Quốc gia Hong Kong", tăng cường các hoạt động quân sự ở Biển Đông, eo biển Đài Loan và Biển Hoa Đông.
Năm ngoái, Nhà Trắng thông báo rằng, họ sẽ tạm đình chỉ việc nhập cảnh của một số sinh viên và nhà nghiên cứu Trung Quốc vào Hoa Kỳ từ ngày 1/6/2020. Mục đích là hạn chế ĐCSTQ ăn cắp công nghệ và tài sản trí tuệ của Mỹ để sử dụng cho dự án quân sự của họ.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh rằng, điều này không có nghĩa là Hoa Kỳ muốn ngăn cản tất cả sinh viên và học giả Trung Quốc đến Hoa Kỳ.
Vào ngày 31/8/2020, Đại học Bắc Texas đã chấm dứt chương trình trao đổi với 15 nhà nghiên cứu Trung Quốc được CSC tài trợ, sau đó rút lại thị thực Mỹ của họ. Đây có thể coi là trường hợp đầu tiên một trường đại học Hoa Kỳ cắt đứt liên hệ với CSC.
Sắc lệnh tổng thống số 10043
Lệnh cấm số 10043 là một sắc lệnh tổng thống do cựu Tổng thống Mỹ Trump ký ngày 29/5/2020. Nó nhằm mục đích cấm sinh viên Trung Quốc có quan hệ với quân đội Trung Quốc xin thị thực F hoặc thị thực J. Thông cáo này đến nay vẫn còn hiệu lực.
Theo truyền thông Mỹ, lệnh cấm số 10043 của ông Trump chủ yếu nhằm vào 3.000 nghiên cứu sinh Trung Quốc đang học tập tại Hoa Kỳ, không những nhằm từ chối thị thực, mà còn trục xuất họ.
Nguyên nhân là do những nghiên cứu sinh người Trung Quốc này có liên quan đến “quân đội Trung Quốc”, và một số người trong số họ đang tham gia nghiên cứu các dự án quan trọng tại Hoa Kỳ. Hoa Kỳ nghi ngờ rằng những sinh viên quốc tế này tham gia vào hoạt động gián điệp và đánh cắp tài sản trí tuệ tại Hoa Kỳ, điều này sẽ mang lại rủi ro an ninh quốc gia cho Mỹ.
Tuy nhiên, vì “điệp viên” Trung Quốc du học ở Mỹ đều sử dụng danh tính giả nên rất khó phân biệt danh tính thật, giả của du học sinh Trung Quốc. Do đó, “lệnh cấm” này cũng có thể ảnh hưởng tới những người vô tội trong quá trình thực thi. Đây cũng là lý do tại sao Hoa Kỳ đặc biệt nhấn mạnh rằng ĐCSTQ không đồng nghĩa với người dân phổ thông Trung Quốc.
Đông Phương
