Tối ngày 4 tháng 8, hai vụ nổ cực mạnh liên tiếp đã làm rung chuyển bến cảng Beirut ở Lebanon. Các tòa nhà gần tâm vụ nổ đã bị san phẳng ngay lập tức. Những chiếc ô tô trên đường phố văng lên không trung như đồ chơi và thậm chí cả những con tàu đang neo đậu ở bến cảng cũng bị lật úp.
Sau vụ nổ, một sóng xung kích cực lớn đã xuyên qua thành phố. Sóng lan truyền trên mặt đất với tốc độ của âm thanh, gây áp lực khiến các cửa kính cách tâm chấn vụ nổ lên đến 20 km vỡ vụn. Hơn 300.000 gia đình đã mất nhà cửa do các vụ nổ, 6.000 người bị thương và 220 người thiệt mạng.
Sử dụng hình ảnh vệ tinh và dữ liệu RADAR do chương trình vệ tinh Châu Âu thu được, một nhóm NASA đã lập bản đồ về mức độ tàn phá của vụ nổ. Dữ liệu radar tổng hợp cho thấy những thay đổi trên mặt đất thông qua việc thực hiện các phép đo độ cao chồng chéo lên nhau; công nghệ này thường được sử dụng để lập bản đồ thay đổi địa hình sau các sự kiện lớn, chẳng hạn như động đất. Mỗi ô vuông trong bản đồ có diện tích 30 x 30 m.
Các khu vực màu đỏ là nơi vụ nổ gây ra nhiều thiệt hại nhất, san phẳng các tòa nhà. Các khu vực màu da cam có mức độ thiệt hại vừa phải, các tòa nhà bị sập một phần và các khu vực có màu vàng ít bị ảnh hưởng hơn.
Theo các cuộc điều tra đang diễn ra, vụ nổ là do sự phát nổ của 2.750 tấn amoni nitrat, được dự trữ không an toàn ở quận cảng của Beirut. Người ta ước tính rằng vụ nổ giải phóng một lượng năng lượng tương đương 1.100 tấn thuốc nổ TNT và gây ra một hố sâu 43 m trong lòng đất.
Các nhân chứng mô tả rằng họ cảm thấy các tòa nhà trong bán kính 50 km lắc lư mạnh, và mặt đất cách trung tâm vụ nổ đến 250 km vẫn cảm thấy rung lên. Các sóng địa chấn được ghi lại bởi mạng lưới địa chấn của Cơ quan Khảo sát Địa chất Israel và các trạm địa chấn dọc biên giới Syria đến Thổ Nhĩ Kỳ, cách đó gần 400 km.
Theo ước tính đầu tiên của các nhà địa chất, vụ nổ tương đương với một trận động đất 4,5 độ richter, năng lượng giải phóng tương đương 1.000 đến 3.000 tấn thuốc nổ TNT. Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) đưa ra một mức độ động đất thấp hơn, 3,3 richter. Nhiều người cảm thấy động đất lớn hơn khoảng 3,0 độ richter, vì vậy điều này có thể phù hợp với báo cáo của các nhân chứng.
Cường độ của vụ nổ được tính toán có thể lớn một trận động đất có kích thước tương tự vì vụ nổ xảy ra ở bề mặt nơi sóng địa chấn trong lòng đất chỉ là phần phụ. Trong một vụ nổ bề mặt, như vụ nổ Beirut, phần lớn năng lượng đi vào không khí và một phần nhỏ hơn năng lượng được truyền vào các tảng đá trong lòng đất. Nếu vụ nổ xảy ra bên dưới bề mặt trái đất, cường độ động đất thu được của các trạm địa chấn sẽ tăng cao hơn.
Thảm họa ở Beirut đã để lại hậu quả nghiêm trọng hơn vì những lý do khác. Những nỗ lực cứu chữa những người bị thương trở nên khó khăn do các bệnh viện gần nơi xảy ra vụ nổ cũng bị thiệt hại. Nhiều bệnh viện cũng đang căng mình chống chọi với đại dịch virus Corona Vũ Hán.
Paul Gardner-Stephen, chuyên gia nghiên cứu công nghệ giảm nhẹ thiên tai tại Đại học Flinders ở Adelaide, Australia, cho biết những người không được hỗ trợ y tế đủ nhanh có thể sẽ phải gánh chịu thương tật suốt đời. Ông nói: “Cuộc sống và sinh kế sẽ bị mất đi, vì khả năng ứng phó hạn chế”.
Văn Thiện
Theo Forbes
