Một giáo sư tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã bị cáo buộc không tiết lộ nghiên cứu của mình cho các tổ chức có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong khi ông đang nhận tiền tài trợ từ các cơ quan Hoa Kỳ, Bộ Tư pháp cho biết hôm 14/1.
Gang Chen, 56 tuổi, đã bị buộc tội trong một đơn tố cáo hình sự vì khai báo gian dối trong tờ khai thuế, gian lận chuyển khoản và không nộp báo cáo tài khoản ngân hàng ở nước ngoài, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho biết trong một tuyên bố.
Chen, một công dân Hoa Kỳ nhập tịch từ Trung Quốc, là người đứng đầu Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Vi mô/Nano và giám đốc Trung tâm Chuyển đổi Năng lượng Nhiệt Mặt trời thể rắn (Solid-State Solar Thermal Energy Conversion Center). Kể từ khoảng năm 2013, Chen đã được tài trợ hơn 19 triệu đô la trong các khoản tài trợ của cơ quan Hoa Kỳ, theo tuyên bố.
“Kể từ năm 2012, Chen bị cáo buộc đã giữ nhiều vị trí mà [ĐCSTQ] lập ra để thúc đẩy“ sự phát triển khoa học và công nghệ của Trung Quốc qua hình thức tư vấn và chuyên môn”. Công việc này đôi khi được thực hiện trực tiếp với các quan chức ĐCSTQ “và [ông] thường được trả công bằng tiền”.
Những hoạt động này bao gồm làm chuyên gia cho chế độ cộng sản theo yêu cầu của Lãnh sự quán Trung Quốc ở New York. Ông cũng từng tham gia ít nhất hai chương trình tài năng khác do chính quyền Trung Quốc điều hành.
“Kể từ năm 2013, Chen bị cáo buộc đã nhận được khoảng 29 triệu đô la tài trợ nước ngoài, bao gồm 19 triệu đô la từ Đại học Khoa học và Công nghệ Miền Nam”.
Theo Bộ Tư pháp, Chen đã trình bày chi tiết chiến lược phát triển kinh tế và khoa học của ĐCSTQ trong một email mà ông này đã gửi lại cho chính mình trên tài khoản MIT của ông.
Trong email này, một phần, cho thấy ông nên “thúc đẩy sự hợp tác của Trung Quốc]”; “Trung Quốc đặt sự đổi mới (khoa học) là chìa khóa và cốt lõi không phải là thời trang, mà bởi vì chúng ta phải làm điều đó, từ xu hướng lịch sử cũng như từ giai đoạn của chúng ta”; “Nền kinh tế của chúng ta là đứng thứ 2 [trên thế giới], nhưng về công nghệ (cấu trúc nền kinh tế) và nguồn nhân lực, chúng ta còn lâu mới đại vị trí thứ 2”; “Chúng ta đang phải trả giá đắt về môi trường, không bền vững, cũng như chi phí lao động”; và các vấn đề khác.
Email này cũng cho biết tầm quan trọng cần được tập trung vào “bảo vệ môi trường và [mục tiêu] phát triển cùng lúc, đặt [bảo vệ] môi trường cao hơn nữa, [phát triển] năng lượng sạch nếu chi phí cao hơn, giảm [đầu tư vào công nghệ sản xuất] sắt thép, xi măng. Chúng ta phải trông chờ vào công nghệ, không thể phát triển như quá khứ”. Nội dung của email cũng cho biết rằng “đại hội cộng sản lần thứ 18, đổi mới khoa học [nên được] đặt làm cốt lõi. Chúng ta [phải] nhận thức rằng không chỉ đổi mới [sáng tạo] một cách độc lập; mà còn quốc tế hóa để lập kế hoạch và tạo điều kiện. Đổi mới [sáng tạo] đóng cửa sẽ không hiệu quả; mà đổi mới theo động lực”.
Andrew Lelling, công tố viên Hoa Kỳ khu vực Massachusetts, nhấn mạnh rằng việc các nhà nghiên cứu cộng tác với các tổ chức và công dân nước ngoài không phải là vấn đề lớn.
“Vấn đề không nằm ở bản thân sự hợp tác,” ông nói. "Vấn đề là gian dối [về sự hợp tác đó]".
-
- Một tấm biển trong khuôn viên của Học viện Công nghệ Massachusetts vào ngày 08 tháng 7 năm 2020 tại Cambridge, Massachusetts. (Ảnh của Maddie Meyer / Getty Images)
Các quan chức còn cáo buộc Chen làm người tuyển dụng và giúp các chương trình của chính quyền Trung Quốc xác định các học giả có thể giúp họ trong nỗ lực thúc đẩy các chương trình khoa học và công nghệ của ĐCSTQ.
Các công tố viên nói thêm rằng Chen bị cáo buộc đã cố gắng che giấu một số mối quan hệ của mình với các tổ chức thuộc ĐCSTQ.
“Chen cũng bị cáo buộc đã không khai báo với Sở Thuế vụ IRS trong tờ khai thuế năm 2018 của mình rằng ông này vẫn duy trì một tài khoản ngân hàng ở CHND Trung Hoa với hơn 10.000 đô la trong năm 2018”.
Trong một tuyên bố vào ngày 14 tháng 1, MIT cho biết họ “vô cùng bận tâm” về việc Chen bị bắt khi co biết thêm rằng, “Giáo sư Chen là một thành viên lâu năm và rất được kính trọng trong cộng đồng nghiên cứu, điều này khiến những cáo buộc của chính phủ chống lại ông ấy càng trở nên đáng buồn hơn”.
Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2020, MIT báo cáo đã nhận được hơn 125 triệu đô la quà tặng và hợp đồng từ Trung Quốc, nhiều hơn bất kỳ trường đại học nào khác ở Hoa Kỳ, theo Bộ Giáo dục.
Không biết liệu ông Chen có luật sư bảo vệ hay không.
Vào tháng 12 năm 2021, một giáo sư đã nhận tội với cáo buộc rằng ông đã nói dối các đặc vụ liên bang sau khi ông bị cáo buộc lợi dụng vị trí nhà nghiên cứu của Đại học Texas – Arlington để ăn cắp công nghệ và tài sản trí tuệ cho gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei. Một giáo sư khác, Franklin Tao, người từng làm việc cho Đại học Kansas, bị truy tố vào năm 2019 vì đã lừa dối Trường đại học nơi ông làm việc cũng như lừa dối các quan chức chính phủ Hoa Kỳ liên quan đến nghiên cứu của ông.
Minh Dũng
