Hôm 28/5, các thành viên đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ đã chặn việc tiến hành một dự luật do Hạ viện thông qua để thành lập một ủy ban điều tra vụ đột nhập bất hợp pháp Điện Capitol vào ngày 6/1, tương tự như đối với vụ việc 9/11 .
Các thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 54-35 cho dự luật này, chưa đạt đến ngưỡng 60 phiếu bầu để tránh thủ tục tranh luận không giới hạn filibuster.
Các thành viên thuộc đảng Cộng hòa gồm có ông Mitt Romney (Utah), ông Ben Sasse (Nebraska), bà Lisa Murkowski (Alaska), bà Susan Collins (Maine), ông Bill Cassidy (Luisianna), và ông Rob Portman (Ohio) đã tham gia cùng tất cả các thành viên đảng Dân chủ để bỏ phiếu ủng hộ cho biện pháp này. Ngoại trừ ông Portman, 6 thượng nghị sĩ Cộng hòa còn lại đều từng bỏ phiếu kết tội cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong phiên tòa luận tội lần thứ hai của ông. Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa Pat Toomey (Pennsylvania) và Richard Burr (North Carolina) là những người đã bỏ phiếu để kết tội ông Trump trong phiên tòa, nhưng không bỏ phiếu ủng hộ Ủy ban điều tra ngày 6/1.
Cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ một ngày sau khi Lãnh đạo phe Thiểu số Cộng hòa tại Thượng viện là ông Mitch McConnell (R-Ky.) kêu gọi hội đồng kín của mình không ủng hộ luật và nhận định đó chỉ là một nỗ lực đảng phái của đảng Dân chủ tại sàn Thượng viện Mỹ.
Trong bài phát biểu của mình, ông McConnell nhấn mạnh rằng, có một số cuộc điều tra về vụ việc ngày 6/1 đang được tiến hành, bao gồm một cuộc điều tra của Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) đã dẫn đến hơn 400 vụ bắt giữ. Các ủy ban lập pháp cũng đang tổ chức các phiên điều trần và đưa ra các khuyến nghị để ngăn chặn một vụ việc đột nhập Điện Capitol tương tự xảy ra trong tương lai.
Vị Thượng nghị sĩ Cộng hòa kỳ cựu của tiểu bang Kentucky lập luận: “Tôi không tin rằng ‘ủy ban’ không liên quan mà các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ muốn có sẽ tiết lộ những sự thật mới quan trọng hoặc thúc đẩy việc hàn gắn. Thành thật mà nói, tôi không tin rằng nó thậm chí còn được thiết kế như vậy". Và ông bổ sung, đó là lý do tại saoChủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi thuộc đảng Dân chủ đã đưa ra bản dự thảo đầu tiên của dự luật “bắt đầu với một điểm xuất phát mang tính đảng phái và gian lận một cách buồn cười, và tại sao cách dùng từ hiện tại vẫn chứa đựng sự bất công đáng kể ẩn giấu bên trong".
Ông McConnell nhấn mạnh: “Rõ ràng là vai trò của cựu tổng thống đã bị kiện tụng một cách toàn diện - một cách toàn diện - trong phiên tòa luận tội cấp cao mà chúng ta đã chứng kiến tại Thượng viện vài tháng trước".
Khi dự luật về Ủy ban điều tra ngày 6/1 được đưa ra để bỏ phiếu tại Hạ viện vào đầu tháng này, Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy (California) đã có động thái tương khi đã kêu gọi các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa không bỏ phiếu ủng hộ dự luật này.
-
- Người biểu tình đụng độ với cảnh sát bên ngoài Điện Capitol Hoa Kỳ ở Washington vào ngày 6/1/2021. (Roberto Schmidt / AFP qua Getty Images)
Và một số thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã nói rằng, trong tương lai, một ủy ban lưỡng đảng có thể được thành lập, nhưng một số tuyên bố công khai rằng luật này chỉ được thiết kế để gây hại cho thành viên đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới vào năm 2022.
Đề cập đến cuộc điều tra của DOJ về vụ việc hôm 6/1, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Rounds (South Dakota) nói: “Về thực tế, tôi không nghĩ rằng chúng ta có thể làm điều này cho đến khi rất nhiều cuộc điều tra tội phạm đó được hoàn thành. Tôi vẫn muốn thấy một ủy ban được thông qua, chỉ vì lợi ích của lịch sử. Tôi muốn nhìn thấy nó, nhưng tôi nghĩ chúng ta sẽ phải đợi cho đến khi quá trình truy tố hình sự hoàn tất”.
Dự luật sẽ tạo ra một ủy ban gồm 10 người có khả năng đưa ra trát đòi hầu tòa trong cuộc điều tra của họ. Hội đồng này sẽ được mô phỏng theo hội đồng được tạo ra sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001.
Các thành viên đảng Dân chủ tại Thượng viện cho rằng, việc thành lập ủy ban này là cần thiết để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vụ việc xảy ra hôm 6/1.
Trước cuộc bỏ phiếu hôm 28/5, Lãnh đạo phe Đa số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer (New York) kêu gọi: “Nếu những người bạn đảng Cộng hòa của chúng ta bỏ phiếu chống lại điều này, các vị sợ gì? Sự thật? Các vị có sợ lời nói dối lớn của ông Donald Trump sẽ bị xóa tan? Các vị có sợ rằng tất cả những thông tin sai lệch đã được tung ra sẽ bị phản bác bởi một ủy ban lưỡng đảng thuộc trung gian?".
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra hiệu rằng ông ủng hộ việc thành lập hội đồng điều tra ngày 6/1. Hôm 27/5, ông cho biết bản thân “không thể tưởng tượng nổi” tại sao đảng Cộng hòa lại từ chối việc này.
Trong một lá thư được gửi sau cuộc bỏ phiếu hôm 28/5, ông Schumer đề xuất rằng, ông có thể đưa dự luật thành lập ủy ban ngày 6/1 trở lại sàn Thượng viện để bỏ phiếu một lần nữa.
Trong lá thư gửi cho các thành viên đảng Dân chủ tại Thượng viện Mỹ, ông viết: “Các thượng nghị sĩ nên yên tâm rằng, các sự kiện của ngày 6/1 sẽ được điều tra và với tư cách là Lãnh đạo phe Đa số, tôi có quyền buộc Thượng viện bỏ phiếu lại dự luật vào thời điểm thích hợp".
