Một Thượng nghị sĩ Cộng hòa tuyên bố: “Đảng Cộng sản Trung Quốc, do Tổng Bí thư Tập lãnh đạo, tiếp tục quân sự hóa Biển Đông và mong muốn mở rộng yêu sách lãnh thổ của mình trong khu vực. Không thể dung thứ cho hành động hung hăng và bất hợp pháp này".
Năm nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã đưa ra một nghị quyết tại Thượng viện Hoa Kỳ để lên án các động thái của chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhằm quân sự hóa Biển Đông. Đây là một phần trong cuộc tranh giành lãnh thổ của chế độ này vốn gây tranh cãi và phải chịu nhận nhiều chỉ trích.
Theo một báo cáo (pdf) của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển, Biển Đông là một hành lang thương mại quan trọng, gánh khoảng 1/3 lượng vận chuyển toàn cầu. Chế độ Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền của mình đối với hầu hết các tuyến đường biển trong khu vực này, tìm cách củng cố tuyên bố chủ quyền bằng cách xây dựng các đảo nhân tạo với các cơ sở quân sự, bao gồm sân bay và các khẩu đội tên lửa.
Trong một tuyên bố hôm 10/3, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rick Scott (Florida) cho biết: “Đảng Cộng sản Trung Quốc, do Tổng Bí thư Tập lãnh đạo, tiếp tục quân sự hóa Biển Đông và mong muốn mở rộng yêu sách lãnh thổ của mình trong khu vực. Không thể dung thứ cho hành động hung hăng và bất hợp pháp này".
Bên cạnh việc chỉ trích các nhà lãnh đạo ĐCSTQ vì đã ra lệnh tiến hành quân sự xâm phạm tuyến đường thương mại, nghị quyết còn ca ngợi Hải quân và Cảnh sát biển Hoa Kỳ về các hoạt động mà họ tiến hành ở Biển Đông để đảm bảo tự do hàng hải. Hoa Kỳ và các đồng minh của họ thường xuyên tiến hành các hoạt động như vậy, về cơ bản là để đảm bảo vẫn mở cửa tuyến đường biển này cho hoạt động kinh doanh.
-
- Hai tàu sân bay Mỹ tập trận chung ở Biển Đông. (Ảnh: pixabay / CC0 1.0)
Trong một tuyên bố, Thượng nghị sĩ Cộng hòa của bang Arkansas là ông Dan Sullivan cho biết, nghị quyết này “ca ngợi các lực lượng Cảnh sát biển và Hải quân dũng cảm, những người tiếp tục thúc đẩy trật tự quốc tế trong khu vực và gửi một thông điệp mạnh mẽ đến Đảng Cộng sản Trung Quốc rằng, sự thù địch đối với các đồng minh của chúng tôi sẽ không được dung thứ”.
Trong một động thái gần đây về vấn đề tự do hàng hải, các quan chức chính phủ Đức tuần trước cho biết, một tàu khu trục nhỏ của Đức sẽ lên đường đến châu Á vào tháng Tám. Trong hành trình trở về, con tàu này sẽ trở thành tàu chiến đầu tiên của Đức đi qua Biển Đông kể từ năm 2002.
Hoa Kỳ ca ngợi kế hoạch của đồng minh NATO khi đưa tàu chiến đi qua tuyến đường biển đang tranh chấp này. Cường quốc số 1 thế giới nhận định, động thái này đã hoan nghênh sự ủng hộ cho một “trật tự quốc tế dựa trên luật lệ” trong khu vực, điều mà Washington nhận thấy chế độ Trung Quốc đang muốn đe dọa.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, các nước được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không trên tuyến đường biển theo luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, người này nói thêm rằng: “Họ không thể lấy đó làm cái cớ để phá hoại chủ quyền và an ninh của các nước ven biển”.
Song chính ĐCSTQ mới là thế lực đang phá hoại chủ quyền tại vùng biển này. Đây chính là hàm ý của phán quyết mang tính bước ngoặt của tòa án quốc tế ở The Hague vào năm 2016. Tòa này khiển trách Bắc Kinh về hành vi của chế độ Trung Quốc ở Biển Đông, bao gồm cả việc xây dựng các đảo giả.
Tòa án không tìm thấy cơ sở pháp lý nào cho các yêu sách lãnh thổ mở rộng của Trung Quốc, bác bỏ lập luận của Bắc Kinh về các quyền lịch sử đối với hầu hết phần hải phận tại Biển Đông. Phán quyết cũng chỉ trích chế độ Trung Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế, bằng cách gây ra "tác hại không thể khắc phục" đối với môi trường biển với các hoạt động nạo vét lớn tại đáy biển để xây dựng các pháo đài đảo nhân tạo.
Washington cũng đã bác bỏ các tuyên bố gây tranh cãi của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi ở hầu hết Biển Đông vì chúng “hoàn toàn trái pháp luật”.
Bên cạnh việc Hải quân Hoa Kỳ thường xuyên thực hiện các hoạt động tự do hàng hải khi đưa các tàu chiến của họ đi tuần qua gần những hòn đảo nhân tạo này, Hoa Kỳ cũng mong muốn các đồng minh có những động thái tương tự.
Tháng trước, Pháp cho biết một tàu ngầm tấn công hạt nhân và tàu chiến của Pháp đã tuần tra ở Biển Đông để nhấn mạnh quyền tự do hàng hải.
Du Miên
