Đại học Brock là trường học mới nhất của Canada chấm dứt mối quan hệ với Viện Khổng Tử của Bắc Kinh. Động thái này là một phần của xu hướng đang phát triển ở Bắc Mỹ và các nơi khác trên thế giới khi các tổ chức giáo dục dần cắt đứt quan hệ với học viện được coi là “tay sai” của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) này.
Viện Khổng Tử (VKT) được điều hành bởi một cơ quan của ĐCSTQ có trụ sở tại Bắc Kinh. Trên danh nghĩa VKT tập trung phát triển các chương trình giáo dục và văn hóa, nhưng theo cơ quan tình báo, đây là một phần của các công cụ tuyên truyền của ĐCSTQ để gây ảnh hưởng ra nước ngoài và kiểm soát các hoạt động trong khuôn viên trường đại học đối với Bắc Kinh.
Tại Hoa Kỳ, gần 40 trường đại học đã đóng các VKT hoặc đang trong quá trình đóng cửa.
Với việc Đại học Brock chấm dứt hợp tác, như vậy chỉ còn 10 VKT vẫn đang hoạt động ở Canada. Tại thời kỳ cao điểm, có đến 15 tổ chức giáo dục ở Canada có quan hệ đối tác với các VKT.
Đại học Brock không cung cấp bất kỳ một lý do cụ thể nào để kết thúc mối quan hệ hợp tác với VKT.
Gần đây nhất, tỉnh New Brunswick nói rằng họ đã rút VKT ra khỏi hệ thống giáo dục của mình. Bộ trưởng Giáo dục Dominic Cardy nói rằng mục đích của chương trình là trưng ra một “khuôn mặt vui vẻ, thân thiện của một chính phủ vốn phải chịu trách nhiệm cho nhiều cái chết hơn hầu như bất kỳ ai khác trong lịch sử nhân loại chúng ta”.
Đại học McMaster đã kết thúc chương trình VKT vào năm 2013 sau khi các đối tác Trung Quốc từ chối loại bỏ một điều khoản yêu cầu tuyển dụng trong đó có sự vi phạm nhân quyền ở Canada. Điều khoản này yêu cầu các giáo viên được gửi từ Trung Quốc đến giảng dạy tại các VKT ở Canada phải ký vào một mẫu đơn tuyên bố rằng họ sẽ không tập Pháp Luân Công - môn tu luyện rất được thế giới đón nhận nhưng các học viên tại Trung Quốc lại bị chính quyền bắt bớ và đàn áp tàn bạo. Vụ việc đã thu hút sự chú ý của ban giám đốc trường đại học sau khi một giáo viên tại VKT nói rằng cô ấy bị buộc phải ký vào mẫu đơn, nếu không cô ấy sẽ bị sa thải vì là học viên Pháp Luân Công và phải đối mặt với sự đàn áp, một số phận mà mẹ cô đã từng phải nếm trải dưới bàn tay cai trị độc tài của ĐCSTQ.
Cùng năm đó, Hiệp hội Giáo viên Đại học Canada (CAUT) đã ban hành một tuyên bố yêu cầu tất cả các trường đại học và cao đẳng Canada cắt đứt quan hệ với các VKT, gọi học viện này “là vũ khí chính trị của chính phủ Trung Quốc”.
“Họ hạn chế việc thảo luận tự do về các chủ đề mà chính quyền Trung Quốc cho là gây tranh cãi và không nên có trong khuôn viên trường của chúng tôi”, CAUT nói.
Đại học Sherbrooke là trường đại học tiếp theo đóng cửa VKT trong cùng năm đó, theo lời kêu gọi của CAUT.
Vào năm 2014, Hội đồng trường Toronto đã bỏ phiếu đóng cửa VKT sau một phản ứng dữ dội của cộng đồng chống lại sự hợp tác này. Thỏa thuận này được dẫn đầu bởi Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chris Bolton, trong khi danh tính những người được ủy thác còn lại đã được giữ bí mật. Ông đã từ chức từ trước khi kết thúc nhiệm kỳ giữa những câu chất vấn cũng như mối quan ngại của các bậc cha mẹ và những người được ủy thác khác.
Các trường đại học khác của Canada, như Đại học British Columbia và Đại học Manitoba, đã từ chối hợp tác với các VKT.
Các tổ chức giáo dục ở Canada tiếp tục duy trì hợp tác với VKT là Học viện Công nghệ British Columbia, Đại học Saint Mary, Đại học Dawson, Đại học Carleton, Đại học Regina, Đại học Waterloo, Đại học Saskatchewan, Trường học Coquitolam, Cao đẳng Seneca và Trường Công lập Edmonton.
Người đứng đầu bộ phận tuyên truyền của ĐCSTQ lúc bấy giờ là ông Li Changchun đã nói vào năm 2009 rằng các VKT là “một phần quan trọng của việc thiết lập tuyên truyền ở nước ngoài của Trung Quốc”.
Trong một bài phát biểu khác vào năm 2011, ông nói rằng VKT đã thực hiện “một đóng góp quan trọng trong việc cải thiện quyền lực mềm của chúng tôi”, ám chỉ tới ĐCSTQ.
“Thương hiệu ‘Khổng Tử’ có sức hấp dẫn tự nhiên. Lấy lý do dạy tiếng Trung Quốc, mọi thứ có vẻ hợp tình hợp lý”, ông Li nói.
Đóng cửa Viện Khổng Tử
-
- Tòa nhà Học viện Khổng Tử trong khuôn viên Đại học Troy ở Alabama vào ngày 16/3/2018 (Kreeder13 qua Wikimedia Commons)
Tại Hoa Kỳ, việc đóng cửa VKT đã được đẩy nhanh bằng một biện pháp trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia do chính phủ liên bang đưa ra vào năm 2018, nhằm cấm các trường đại học có liên kết với VKT có thể nhận được tài trợ của Lầu Năm Góc.
Vào năm 2014, một năm sau lời kêu gọi của CAUT, Hiệp hội Giáo sư Đại học Hoa Kỳ đã lặp lại tuyên bố của CAUT chống lại các VKT, nói rằng các viện nghiên cứu này “hoạt động như một cánh tay của nhà nước Trung Quốc và được phép bỏ qua tự do học thuật”.
Hiệp hội các Học giả Quốc gia (NAS), một nhóm vận động giáo dục ở Hoa Kỳ, cũng đưa ra những tuyên bố tương tự.
Trao đổi với The Epoch Times, bà Rachelle Peterson, Giám đốc Chính sách của NAS nhận định: “Các Viện Khổng Tử nhập khẩu kiểu cách kiểm duyệt vào nền giáo dục đại học của Mỹ”.
Theo bà Peterson, tính đến tháng 5/2020, có 38 trường đại học Mỹ đã đóng cửa hoặc đang trong quá trình đóng các VKT.
Tháng trước, hàng chục nhà lãnh đạo của Ủy ban Đại học Dân chủ Hoa Kỳ và Ủy ban Quốc gia Đại học Cộng Hòa đại diện cho các trường đại học ở hơn 45 tiểu bang Hoa Kỳ đã ký một lá thư chung với các nhóm nhân quyền, kêu gọi chấm dứt hoạt động của các VKT tại các trường đại học của Hoa Kỳ.
Bang New South Wales của Úc năm ngoái tuyên bố chấm dứt hợp tác với VKT, vì lý do quan ngại về các tiềm năng “của sức ảnh hưởng nước ngoài không phù hợp”.
Các VKT khác ở Úc đã được chính phủ liên bang thông báo về luật pháp quốc gia chống lại sức ảnh hưởng mới từ nước ngoài, yêu cầu các cá nhân hoặc tổ chức làm việc cho chính phủ nước ngoài phải đăng ký làm đại lý nước ngoài.
Cũng đã có khoảng một chục VKT phải đóng cửa ở châu Âu kể từ năm 2013.
Du Miên
Theo The Epoch Times
