Cựu trưởng khoa Hoá Đại học Harvard đã bị truy tố vào ngày 9/6 về các cáo buộc thông tin sai về tài trợ mà ông nhận được từ chính quyền Trung Quốc, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho biết.
Charles Lieber, 61 tuổi, đã bị bắt vào tháng 1 với cáo buộc lừa dối về việc tham gia Chương trình tuyển dụng Nghìn nhân tài do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn. Bồi thẩm đoàn liên bang vào ngày 9/6 đã truy tố ông này về 2 tội danh liên quan đến khai báo sai cho chính quyền liên bang.
Chương trình tuyển dụng Nghìn nhân tài do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn nhằm thu hút các chuyên gia hàng đầu trên thế giới làm việc cho các dự án ở Trung Quốc. Chương trình này đã được các quan chức Hoa Kỳ đặc biệt chú ý và cho rằng Chương trình này tạo điều kiện cho việc chuyển giao tài sản trí tuệ của Mỹ sang Trung Quốc.
Charles Lieber, nguyên là giáo sư chuyên về khoa học nano, được cho là đã có nhiều năm tham gia vào Chương trình Nghìn nhân tài trong khi thực hiện nghiên cứu nhạy cảm của Mỹ, các công tố viên cho biết. Ông này đã nhận được hơn 15 triệu đô la tài trợ từ Viện Y tế Quốc gia (NIH) và Bộ Quốc phòng kể từ năm 2008, cơ quan này cho biết.
Công khai thông tin về tài trợ và hợp tác với nước ngoài là yêu cầu bắt buộc khi nhận các khoản tài trợ từ chính phủ liên bang.
Theo tài liệu của tòa án, Charles Lieber bắt đầu làm việc với Đại học Công nghệ Vũ Hán (WUT) với tư cách là một "khoa học gia chiến lược" vào năm 2011 và tham gia vào Chương trình Nghìn nhân tài từ năm 2012 đến 2017 với hình thức hợp đồng.
Theo hợp đồng, WUT đã trả cho ông này mức lương 50.000 đô la mỗi tháng và sinh hoạt phí là lên tới 1 triệu nhân dân tệ (158.000 đô la) trong 3 năm, các tài liệu cho biết. Với mức chi trả này, Charles Lieber phải làm việc cho WUT ít nhất 9 tháng mỗi năm với các công việc: xin cấp sáng chế và xuất bản nghiên cứu cho WUT, tư vấn cho sinh viên và giáo viên và thực hiện các dự án hợp tác quốc tế.
Vào tháng 1/2013, Charles Lieber đã ký một thỏa thuận về một chương trình nghiên cứu hợp tác 5 năm, thay mặt cho trường Harvard, mà không hỏi ý kiến ban lãnh đạo trường Harvard. Thoả thuận này cho phép các nhà nghiên cứu của WUT đến thăm khoa Hóa học 2 tháng mỗi năm, theo tài liệu của tòa án. Mục tiêu của thỏa thuận là thúc đẩy nghiên cứu tiên tiến về pin lithium-ion dựa trên công nghệ nano cho xe điện.
Đại diện của trường Harvard nói với các nhà điều tra rằng Charles Leiber không có thẩm quyền ký kết các hợp đồng như vậy.
Charles Lieber cũng nhận được 1,5 triệu đô la khi thành lập một phòng thí nghiệm nghiên cứu chung tại WUT bằng cách sử dụng tên và logo của trường Đại học Harvard mà không có sự thông qua của lãnh đạo trường. Đây là một hành vi vi phạm chính sách của trường Đại học Harvard. Khi đối mặt với các lãnh đạo trường Harvard, ông này đã nói dối rằng WUT làm như vậy mà không có sự đồng ý của ông.
Theo lời khai, Charles Lieber phủ nhận tham gia vào Chương trình Nghìn nhân tài khi các nhà điều tra của Bộ Quốc phòng thẩm vấn ông về việc công khai các nghiên cứu có yếu tố nước ngoài vào tháng 4/2018. Ông nói rằng ông chưa bao giờ được yêu cầu tham gia vào Chương trình này, nhưng ông không chắc chắn về việc Trung Quốc dùng tên của ông.
Sau đó, ông đã gửi email cho cộng sự của mình, nói rằng ông "mất ngủ vì rất lo lắng" về việc trang web của WUT đăng tên ông là giám đốc của phòng thí nghiệm. Charles Lieber cũng nói thêm rằng "sẽ cẩn thận về những gì tôi thảo luận với Đại học Harvard, không được thông tin với các nhà điều tra của chính phủ về việc này".
Theo một cuộc điều tra tương tự từ NIH vào tháng 11/2018, Charles Lieber đã khiến trường Harvard cung cấp thông tin sai lệch cho NIH rằng ông này không có mối liên hệ chính thức nào với WUT, và ông không tham gia chương trình Nghìn nhân tài của Trung Quốc.
Charles Lieber sẽ phải đối mặt với án tù 5 năm và phạt 250.000 đô la cho mỗi tội danh cung cấp thông tin sai.
Chính phủ Mỹ đã nỗ lực chống lại hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của nhà nước Trung Quốc từ các tổ chức nghiên cứu và học thuật của Hoa Kỳ. Tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã hủy thị thực của sinh viên từ các trường đại học liên kết với quân đội Trung Quốc nhằm giải quyết mối đe dọa gián điệp học thuật.
Cũng trong tháng 5, có 3 nhà nghiên cứu đã bị bắt với các cáo buộc liên quan đến việc nói dối về nguồn tài trợ nhận được từ chính quyền Trung Quốc.
Một giáo sư tại Đại học Arkansas đã bị bắt vào ngày 8/5 vì gian lận và không tiết lộ tài trợ từ Chương trình Nghìn nhân tài và các công ty Trung Quốc. Vài ngày sau, một cựu giáo sư của Đại học Emory đã bị kết án vì gian lận thuế liên quan đến thu nhập của ông này khi tham gia vào Chương trình Nghìn nhân tài.
Một nhà nghiên cứu trước đây tại Bệnh viện Cleveland, một trong những bệnh viện được xếp hạng hàng đầu trên thế giới, đã bị bắt vào ngày 13/5 vì bị cáo buộc lừa dối về việc nhận tài trợ từ các nguồn của Trung Quốc. Người này đã nhận hơn 3,6 triệu đô la tiền tài trợ từ NIH.
Nguyễn Minh
Theo The Epoch Times
