“Trong suốt thời gian khủng hoảng, chúng tôi thấy các “hệ sinh thái” tuyên truyền của nhà nước Nga, Trung Quốc và Iran đều xoay quanh một số chủ đề xuyên tạc nhằm quảng bá các chương trình nghị sự của riêng họ”, bà Lea Gabrielle, người đứng đầu Trung tâm Cam kết Toàn cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ, nói với các phóng viên hôm thứ Sáu (27/3).
“Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã thực sự tạo cơ hội cho những kẻ độc ác lợi dụng khai thác thông tin vào các mục đích có hại và thực sự gây ra các rối loạn không cần thiết tới cộng đồng toàn cầu, hiện đang tập trung vào cuộc khủng hoảng này”, bà Gabrielle nói thêm.
Bà Gabrielle, cựu sĩ quan tình báo và cũng là phi công chiến đấu của Hải quân, cho biết: “Chúng ta đang thấy các “hệ sinh thái” về cơ bản được vận hành bởi các chủ thể nhà nước khác nhau với nhiều tài khoản do nhà nước tài trợ cho các nền tảng trực tuyến”. Bà nói thêm, “Trung Quốc đã huy động toàn bộ bộ máy thông tin của mình, kể cả các đại sứ Trung Quốc ở nước ngoài, truyền thông nhà nước tham gia vào chiến dịch tuyên truyền thông tin sai lệch. Kết quả là, những gì thế giới đang thấy là sự hội tụ tất cả các thông tin sai lệch từ toàn bộ hệ thống nói trên”.
“Một ví dụ điển hình cho điều này là chúng ta thấy các nền tảng ứng dụng của Nga và Kremlin đưa ra những thông tin sai lệch, sau đó lại được các cơ quan nhà nước khác, gồm cả Bắc Kinh, đưa tin lại, rồi sau đó Nga lại đăng lại trên twitter và đẩy nó ra như thể là nó xuất phát từ chính các chủ thể nhà nước ấy vậy", bà nói.
Sau đó, “tôi đã lấy một ví dụ trước đây, về việc Nga đã trích dẫn lời của người đứng đầu Lực lượng bảo vệ cách mạng Iran với một báo cáo sai lệch - nhưng đó là một báo cáo sai lầm mà Nga ban đầu đã đưa ra. Như thế, đây chính là cách mà họ đã áp dụng. Họ đã “phối hợp chặt chẽ” như chúng ta đang thấy đấy”.
Có nhiều bằng chứng chứng minh rằng Trung Quốc đã cố gắng che đậy sự tồn tại và sự bùng phát của virus Vũ Hán, đánh lừa Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và cố gắng ngăn chặn các chuyên gia y tế nước ngoài tiến hành điều tra ở Vũ Hán, nơi đầu tiên phát hiện thấy virus này. Có ít nhất một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu chính phủ Trung Quốc hành động nhanh hơn, sự lây lan của virus này trên phạm vi toàn cầu đã có thể giảm đi rất nhiều.
WHO kết luận virus Covid-19 xuất hiện lần đầu tiên tại thành phố Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Báo cáo điều tra của WHO vào tháng 2 đã kết luận rằng những trường hợp sớm được phát hiện nhiễm virus ở Vũ Hán từ một nguồn động vật hoang dã tại chợ bán buôn hải sản ở thành phố này.
Tính đến đầu giờ chiều ngày 28/3 đã có hơn 621.000 ca nhiễm virus corona được xác nhận trên toàn thế giới và gần 29.000 ca tử vong liên quan, theo thông tin từ Đại học Johns Hopkins.
Tại Hoa Kỳ, đã có hơn 105.000 trường hợp nhiễm virus, và ít nhất 1.710 trường hợp đã tử vong.
Các quan chức Trung Quốc trong những tuần gần đây đã thúc đẩy các phương tiện truyền thông xã hội tuyên bố rằng virus có thể có nguồn gốc từ Mỹ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã tweet rằng: “Có khả năng quân đội Hoa Kỳ đã mang dịch bệnh đến Vũ Hán, Hoa Kỳ nợ chúng tôi một lời giải thích!”. Kênh giáo dục của tờ Tân Hoa Xã, cũng như trang web chính thức của Đại sứ quán Trung Quốc tại Pháp, đã gọi đại dịch COVID-19 là ‘Đại dịch Trump’.
Hai nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, Thượng nghị sĩ Ben Sasse ở Nebraska và Dân biểu Mike Gallagher của Wisconsin, đã kêu gọi Twitter đình chỉ các tài khoản "phát động chiến dịch tuyên truyền khổng lồ để viết lại lịch sử của COVID-19". Nhưng Twitter đã từ chối làm như vậy.
Ít nhất một quan chức Trung Quốc, Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ, ông Thôi Thiên Khải, nói rằng “thật điên rồ khi tin rằng virus corona là một vũ khí sinh học của Hoa Kỳ”.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ủng hộ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong cuộc khẩu chiến với Hoa Kỳ về phản ứng của Bắc Kinh đối với virus Vũ Hán và nguồn gốc của virus này, khiến các quan chức phương Tây đã đưa ra cảnh báo. Cơ quan phục vụ ngoại giao của Liên minh Châu Âu đã kết luận rằng: “hiện nay cơ quan truyền thông nhà nước của Nga và các cơ quan thông tấn ủng hộ Điện Kremlin đang triển khai một chiến dịch bóp méo thông tin quan trọng liên quan đến COVID-19".
"Toàn bộ “hệ sinh thái” tuyên truyền sai sự thật của Nga đều liên quan đến cuộc khủng hoảng y tế thế giới này", bà Gabrielle nói với Thượng viện trong tháng 3.
Cộng đồng tình báo Hoa Kỳ đã cảnh báo vào đầu năm nay rằng Trung Quốc có khả năng nói dối về mức độ nghiêm trọng của vụ dịch COVID-19. Dân biểu Mike McCaul của bang Texas, người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại Hạ viện của Đảng Cộng hòa đã yêu cầu Bộ Ngoại giao tuần trước mở một cuộc điều tra toàn cầu về cáo buộc rằng ĐCSTQ đã che đậy thông tin liên quan đến dịch bệnh.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Morgan Ortagus, Đại sứ Hoa Kỳ tại Vương quốc Anh Woody Johnson và các nhà ngoại giao Hoa Kỳ khác đã có động thái phản đối mạnh mẽ các luận điệu của Trung Quốc trong những tuần gần đây.
Bà Gabrielle cho biết Bắc Kinh đang đẩy mạnh 5 luận điệu chính bao gồm Trung Quốc đã đẩy lùi thành công virus Vũ Hán, Trung Quốc kêu gọi hợp tác quốc tế, khoe khoang những khen ngợi mà WHO dành cho Trung Quốc, khả năng phục hồi kinh tế của Trung Quốc, và các phát biểu chống Mỹ trên Twitter. Theo bà, các luận điệu ấy đều được “diễn” không thành công trước các độc giả mục tiêu của Trung Quốc bởi vì họ đều không tin rằng virus này có nguồn gốc từ Mỹ và không nghĩ rằng ‘virus Trung Quốc’ là một thuật ngữ phân biệt chủng tộc.
Bà nói: "Chúng tôi đã thấy các quan chức Trung Quốc truyền ra một số thông tin sai lệch ở châu Phi nhưng những thông tin này chỉ được truyền trong nội bộ các quan chức ấy với nhau thôi, bởi vì chắc chắn rằng chúng đều “nhận được” hầu hết phản ứng tiêu cực từ phía các độc giả bên ngoài”.
“Thông tin mà Trung Quốc đưa ra dường như hướng về việc chỉ trích Hoa Kỳ vì đã bêu xấu Trung Quốc, và ca ngợi các hành động của Trung Quốc”, bà chia sẻ khi đọc các thông tin ở Châu Phi, Ý và các nước ở phía Tây bán cầu.
Bà Gabrielle cho biết Trung Quốc muốn “thuyết phục mọi người rằng họ hành động có trách nhiệm, hơn nữa, họ còn đang cung cấp viện trợ cho các nước khác”.
Những bình luận của bà được đưa ra vài ngày sau khi nhà lãnh đạo Iran Ayatollah Ali Khamenei từ chối lời đề nghị hỗ trợ của nước Mỹ trong cuộc chiến chống virus, và còn lưu ý rằng “chính các ông, những người Mỹ, đang bị cáo buộc đã tạo ra virus Vũ Hán” và cáo buộc rằng “đây có thể là một vũ khí sinh học mà Mỹ tạo ra để đặc biệt nhắm vào Iran”.
Ông Pompeo vặn lại rằng những bịa đặt liên quan đến virus Vũ Hán đó thực sự nguy hiểm, chúng đặt người Iran và người dân trên khắp thế giới vào rủi ro nguy hiểm hơn.
“Tôi thực sự rất buồn khi thấy các “diễn viên” nhà nước đang lợi dụng cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu này để thúc đẩy các chương trình nghị sự của riêng họ”, bà Gabrielle nói. “Để giúp độc giả không bị tổn thương thì một điều rất quan trọng chúng ta cần làm là khiến họ nhận thức được chiêu trò mà những kẻ tung tin giả thao túng môi trường thông tin như thế nào".
Thùy Minh
- Theo Washington Examiner.
