3 điểm mấu chốt dẫn đến sự thay đổi thái độ của Bắc Kinh đối với Taliban

Giúp NTDVN sửa lỗi

Một vài tuần trước khi tổ chức cấp tiến Taliban chiếm được thủ đô Kabul của Afghanistan, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gặp ông Mullah Abdul Ghani Baradar - người đứng đầu Ủy ban Chính trị của tổ chức này ở Thiên Tân vào cuối tháng Bảy và thể hiện tình hữu nghị. Một số học giả đã chỉ ra 3 điểm mấu chốt dẫn đến việc Bắc Kinh thay đổi thái độ đối với Taliban. Đó là vấn đề Tân Cương, tài nguyên khoáng sản đồng của Afghanistan và sáng kiến "Một vành đai, Một con đường" (BRI).

Vấn đề Tân Cương

Vào cuối những năm 1990, Trung Quốc là một trong số ít chính phủ có tiếp xúc và thiết lập quan hệ với Taliban. Quá trình này bắt đầu từ năm 1998. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cử một phái đoàn tới Afghanistan vào năm 1999 để gặp gỡ cấp cao. Năm 2000, Đại sứ Trung Quốc tại Pakistan cũng đã gặp thủ lĩnh Taliban Afghanistan lúc bấy giờ là Mullah Omar.

Ông Sean Roberts, Giáo sư tại Trường Quan hệ Quốc tế Elliott của Đại học George Washington, nói rằng Bắc Kinh đã cung cấp dịch vụ viễn thông cho chế độ Taliban thông qua cuộc hội đàm nói trên, đồng thời mở đường bay từ Kabul đến Urumqi, thủ phủ của Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương - nơi dân cư chủ yếu theo đạo Hồi. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc yêu cầu Taliban phải huy động toàn bộ lực lượng để đảm bảo không có nhóm vũ trang nào của người Duy Ngô Nhĩ đe dọa Trung Quốc.

Trong một cuộc phỏng vấn với Vision Times, Giáo sư Viên Hồng Băng (Yuan Hongbing), một học giả tư pháp nổi tiếng sống ở Úc và là Tổng biên tập của tờ Fire Of Liberty, đã tiết lộ độc quyền một số thông tin nội bộ do nguồn thạo tin trong chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cung cấp. Một trong số đó là Bắc Kinh bắt tay Taliban để đề phòng người Duy Ngô Nhĩ xây dựng căn cứ vũ trang chống ĐCSTQ.

Khai thác đồng

Ông Raffaello Pantucci là nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam ở Singapore và tại Viện nghiên cứu Liên hợp Quân chủng An ninh Quốc phòng Hoàng gia ở London. Ông cho rằng các hoạt động chống Taliban của Trung Quốc đã có sự thay đổi sau khi doanh nghiệp nhà nước của họ giành được hợp đồng phát triển mỏ đồng Mes Aynak ở Afghanistan.

Ông Pantucci nói rằng, sau đó Bắc Kinh đã dần dần mở rộng tiếp xúc với Taliban, và coi tổ chức này như một phe phái trong chính phủ Afghanistan. Bắc Kinh còn đồng thời tiếp xúc với cả hai phe trong chính phủ Afghanistan, chờ xem cuối cùng phe nào chiến thắng, phe nào nắm quyền thì sẽ ủng hộ phe đó.

Một vành đai, Một con đường

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và Sản xuất Quốc phòng của Thượng viện Pakistan - ông Mushahid Hussain Syed chỉ ra rằng, về tình thế của Trung Quốc ở Afghanistan, có hai vấn đề rất quan trọng đối với cả Trung Quốc và Pakistan. Thứ nhất là lãnh thổ của Afghanistan không nên được dùng làm địa điểm chống lại Trung Quốc; Thứ hai, sau khi chính phủ mới do Taliban đại diện chính thức tiếp quản Kabul, vẫn còn phải xem liệu họ có trở thành một phần trong sáng kiến BRI của Bắc Kinh hay không. Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan là một trong những mắt xích của BRI.

Bà Monika Chansoria, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Các vấn đề Quốc tế Nhật Bản, nói rằng Bắc Kinh sẽ yêu cầu Taliban cung cấp các bảo đảm về vấn đề Tân Cương, và thậm chí tìm cách để có thể sử dụng không giới hạn nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú của Afghanistan, mà những nguồn tài nguyên này lại rất quan trọng đối với Sáng kiến BRI về mặt địa lý.

CCTV tẩy trắng cái mác ‘khủng bố’ cho Taliban, ngay lập tức xóa video sau khi bị chỉ trích

Sau khi Taliban đoạt được chính quyền, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đã đăng tải một video có tựa đề "Tìm hiểu về quá khứ và hiện tại của Taliban trong 60 giây" trên Weibo vào ngày 16/8. Nội dung video này nhằm xóa mờ mối quan hệ giữa Taliban và chủ nghĩa khủng bố.

Video này từng đứng ở vị trí thứ 5 trên bảng xếp hạng 10 tìm kiếm hàng đầu của Weibo, nhưng lại khiến nhiều cư dân mạng đặt nghi vấn. Một số người chỉ trích tại sao video không đề cập đến vấn đề khủng bố; cũng có những người khác hỏi Taliban "có phải kẻ làm nổ tung tượng Phật Bamiyan không?".

Vào ngày 17/8, một công dân Bắc Kinh họ Quách cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Đài Á Châu Tự Do (RFA) rằng, trong ấn tượng của ông, Taliban Afghanistan đã cung cấp nơi ẩn náu cho nghi phạm đào tẩu Osama bin Laden - kẻ đã lên kế hoạch cho vụ 11/9, nó không phải là một tổ chức của dân tị nạn, mà là một tổ chức khủng bố quốc tế có các hoạt động khủng bố ở Afghanistan và khu vực biên giới Afghanistan.

Sau khi đối mặt với làn sóng chỉ trích, CCTV đã gỡ video xuống. Cũng trong ngày 16/8, tờ Nhân dân Nhật báo của chính quyền Trung Quốc đã đăng lại đoạn video này trên tài khoản Weibo chính thức, nó cũng bị dư luận chỉ trích và bị xóa sau 4 giờ đăng tải.

Đông Phương

Theo Vision Times



BÀI CHỌN LỌC

3 điểm mấu chốt dẫn đến sự thay đổi thái độ của Bắc Kinh đối với Taliban