Truyền thông Anh đưa tin rằng, 20 trường đại học hàng đầu của nước này đã nhận được các khoản tài trợ “khổng lồ” từ Huawei và các công ty Trung Quốc khác, lên tới ít nhất 40 triệu bảng Anh (khoảng 1.300 tỷ VNĐ). Thông tin này đã khiến các nghị sĩ quốc hội Anh lo ngại.
Theo The Daily Telegraph đưa tin ngày 8/6, Nhóm Nghiên cứu Trung Quốc (CRG) của Quốc hội Anh thông qua điều tra phát hiện rằng, kể từ năm 2015, một số công ty Trung Quốc có quan hệ trực tiếp với chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã cung cấp "quỹ nghiên cứu" cho các trường đại học ở Anh. Nói cách khác, chính ĐCSTQ đang “tài trợ” cho những dự án nghiên cứu khoa học của các trường đại học này.
Ví dụ, kể từ năm 2015, Trường Cao đẳng Hoàng gia London (Imperial College London) đã nhận được từ 3,5 triệu đến 14,5 triệu bảng Anh (khoảng 113,4 tỷ VNĐ đến 470 tỷ VNĐ) từ Huawei, trong khi Huawei bị xã hội phương Tây xem là một tập đoàn có mối quan hệ chặt chẽ với quân đội ĐCSTQ. Số tiền mà Huawei tài trợ được dùng cho các dự án nghiên cứu của trường. Vào năm 2016, Huawei đã tặng một chiếc điện thoại di động của hãng này cho Hiệu trưởng của Trường Cao Đẳng Hoàng gia London, dù biết rằng ông sẽ không sử dụng nó.
Kể từ năm 2016, Trường Cao đẳng này cũng nhận được ít nhất 10 triệu bảng Anh (khoảng 324 tỷ VNĐ) từ Tập đoàn Hóa chất và Dầu khí Trung Quốc Sinopec và ít nhất 6,5 triệu bảng Anh (khoảng 201 tỷ VNĐ) từ Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (Avic).
Ngoài ra, Huawei đã cung cấp 1,1 triệu bảng Anh (khoảng 35,6 tỷ VNĐ) cho Đại học Lancaster (Lancaster University) kể từ năm 2015 để nghiên cứu các môn học như bán dẫn, máy tính, máy móc, v.v. và cung cấp 890.000 bảng Anh (khoảng 28,8 tỷ VNĐ) cho Đại học York (York University) để nghiên cứu các dự án “không công khai”.
Đại học Bristol, Đại học Exeter và Đại học Heriot-Watt từ chối tiết lộ chi tiết về các khoản tài trợ nhận được với lý do nhạy cảm về mặt thương mại.
Những khoản tài trợ này đã khiến giới chính trị Anh đặt nghi vấn về tính độc lập đối với lĩnh vực học thuật. Ông Tom Tugendhat, Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Anh cảnh báo rằng, nếu các trường đại học Anh theo đuổi những khoản tài trợ này, có thể sẽ gây tổn hại đến tự do học thuật. Ông Tugendhat nói với The Daily Telegraph rằng: "Chúng tôi cần biết ông chủ là ai và ai là người có tiếng nói cuối cùng".
Do lo ngại về các hoạt động gián điệp và đánh cắp tài sản trí tuệ của ĐCSTQ, bắt đầu từ ngày 1/10/2020, chính phủ Anh đã tiến hành xem xét các lĩnh vực khoa học liên quan đến an ninh quốc gia, mở rộng danh sách các môn học được bảo vệ, thắt chặt thị thực đối với sinh viên Trung Quốc. Hạn chế sinh viên Trung Quốc nhập học các môn nhạy cảm như hàng không vũ trụ, trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và các lĩnh vực khác liên quan đến khoa học quốc phòng.
Đáp lại cuộc điều tra của chính phủ, người phát ngôn của Trường Cao đẳng Hoàng gia London cho biết, "Chúng tôi không cho phép các nhà tài trợ can thiệp vào các nghiên cứu độc lập, công khai và minh bạch của chúng tôi. Chúng tôi đã thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để đảm bảo tính độc lập trong học thuật”.
Đại học Lancaster cho biết trong một tuyên bố rằng, họ "không chấp nhận những tài trợ có thể làm tổn hại đến tính độc lập trong học thuật ... Các nghiên cứu được tài trợ từ bên ngoài sẽ được chúng tôi xem xét về mặt đạo đức, và bất kỳ nghiên cứu nhạy cảm nào cũng thường sẽ được xem xét kỹ hơn”.
Đại học Southampton cho biết, họ có "quy trình thận trọng" để đánh giá tính thích đáng của các khoản tài trợ này.
Mai Hạ
