Sau khi Anh xuất hiện một biến thể mới dễ lây nhiễm hơn và dễ mất kiểm soát hơn của virus Corona Vũ Hán, thế giới càng trở nên lo lắng, và nhiều quốc gia ngay lập tức áp đặt lệnh cấm đi lại đối với Vương quốc Anh. Vậy hiện giờ chúng ta biết gì về biến thể virus này?
- Loại virus mới này là gì?
Đây là “phiên bản mới” của virus Corona Vũ Hán (COVID-19) sau khi đột biến gen, được đặt tên là VUI-202012/01. Các chữ cái và số này ý chỉ "biến thể đang được điều tra" (variant under investigation) và thời gian (tháng 12 năm 2020).
- Tại sao nó lại khiến mọi người lo lắng như vậy?
Do trong protein gai (protein S) của coronavirus xuất hiện 17 chủng đột biến nên mới tạo ra loại đột biến đặc biệt này (bề mặt của coronavirus có những điểm lồi giống như cái gai và protein S nằm trên đỉnh của những phần lồi này).
Các nhà khoa học cho rằng những thay đổi này làm cho virus dễ lây lan hơn, có thể giúp protein gai của virus hấp thụ vào tế bào người và dễ xâm nhập hơn.
- Sức lây nhiễm của nó mạnh đến mức nào?
Ngày 19/12, Thủ tướng Anh Boris Johnson tuyên bố rằng biến thể mới này có khả năng lây nhiễm cao hơn 70% so với các chủng hiện có khác, điều này đã dẫn đến tình trạng số lượng các ca được chẩn đoán nhiễm bệnh ở miền nam nước Anh và London gia tăng nhanh chóng.
Theo số liệu của Cơ quan Y tế Công cộng Anh (Public Health England), vào ngày 20/12, có hơn 1.100 trường hợp nhiễm virus Corona Vũ Hán được xác nhận là đã bị nhiễm virus biến thể.
Cố vấn khoa học hàng đầu của chính phủ Anh, ông Patrick Vallance, cho biết trong một cuộc họp báo hôm 19/12: "Biến thể mới này đang trở thành chủng chính; nó vượt qua tất cả các chủng khác về mức độ lây lan".
- Chủng mới có nguy cơ gây chết người cao hơn không?
Hiện tại các nhà khoa học không cho rằng chủng virus này sẽ khiến tỷ lệ tử vong tăng cao. Khi được hỏi vào tối ngày 19/12 liệu nó có gây chết người hơn các chủng trước đó hay không, Giáo sư Chris Whitty - Giám đốc y tế của Vương quốc Anh cho biết có thể sẽ không.
Tiến sĩ Susan Hopkins thuộc Cơ quan Y tế Công cộng Anh nói rằng, có bằng chứng cho thấy những bệnh nhân bị nhiễm virus mới có tải lượng virus cao hơn, nhưng bà nói điều này không có nghĩa là tình trạng của người bệnh sẽ nghiêm trọng hơn.
Ông Ravi Gupta, Giáo sư vi sinh lâm sàng tại Đại học Cambridge, cho biết: "Nó không có khả năng làm cho người bệnh nặng hơn, nhưng nó có thể khiến việc kiểm soát khó hơn".
- Virus này xuất hiện khi nào?
Cố vấn khoa học hàng đầu của chính phủ Anh, ông Patrick Vallance, cho biết chủng virus này đã được tìm thấy ở miền nam nước Anh vào tháng 9 và sau đó lây lan ở Anh.
Loại virus này được phát hiện lần đầu tiên ở London vào ngày 21/9 và ở hạt Kent vào ngày 20/9. Thống kê tháng 11 tại Vương quốc Anh cho thấy, 28% các trường hợp được xác chẩn ở London là nhiễm loại virus biến thể này; đến giữa tháng 12, con số này lên đến gần 2/3 (62%)
- Ai là người phát hiện ra chủng virus mới này?
Chủng này được phát hiện bởi liên minh "COVID-19 Genomics" của Anh (COG-UK). Liên minh đã tiến hành xác định trình tự gene ngẫu nhiên của các mẫu dương tính với COVID-19.
Liên minh này là một nhóm bao gồm 4 tổ chức y tế công cộng của Anh, Viện nghiên cứu Wellcome Sanger và 12 tổ chức học thuật.
- Tại sao không có hành động sớm hơn?
Vào cuối tuần trước, các nhà khoa học mới phát hiện ra chủng virus mới này có mức độ lây lan nhanh chóng.
Vào thời điểm đó, các quan chức y tế Anh đang tranh cãi rằng, là do công chúng đã lơ là trong việc phòng tránh dịch bệnh hay do loại virus mới có khả năng lây lan cao đã dẫn đến tình trạng dịch bệnh lây lan nhanh chóng. Sau đó các nhà khoa học đã tiến hành điều tra sâu hơn và phát hiện rằng, mức độ lây nhiễm của chủng virus mới cao hơn rõ rệt so với các chủng trước đó.
- Nó có được phát hiện ở những nơi khác trên thế giới không?
Hiện tại, ít nhất Đan Mạch, Hà Lan, Úc, Bỉ và Ý đã xuất hiện virus biến thể mới này.
Tiến sĩ Julian Tang, một chuyên gia khoa học về hô hấp và nhà virus học tại Đại học Leicester, cho biết: "Loại virus này đã được du khách mang đến Vương quốc Anh và Châu Âu, hay tự phát trên khắp thế giới thì cần phải điều tra thêm".
- Điều gì đã gây ra đột biến?
Hiện tại, đây vẫn còn là một bí ẩn chưa được giải đáp, có suy đoán rằng khả năng miễn dịch tự nhiên của người dân Anh tiếp tục tăng lên, khiến virus khó lây lan hơn, vì vậy virus “tự đổi mới”.
Một phỏng đoán khác là loại virus mới này phát triển ở những bệnh nhân mắc bệnh mãn tính và sau đó lây truyền sang người khác.
Giáo sư Y khoa Paul Hunter tại Đại học East Anglia cho rằng suy luận thứ hai là "rất có khả năng", nhưng ông nhấn mạnh rằng hiện nay vẫn chưa thể chứng minh được.
- Có ảnh hưởng đến tác dụng của vaccine không?
Thủ tướng Anh Boris Johnson nói rằng không có bằng chứng cho thấy virus đột biến sẽ làm suy yếu tác dụng của vaccine, nhưng giới y khoa vẫn chưa đưa ra kết luận chính thức, các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu.
Ông Patrick Vallance, Cố vấn khoa học hàng đầu của chính phủ Anh, nói rằng các kết luận sơ bộ cho thấy biến thể này ít nguy hiểm hơn và không có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccine. "Giả thuyết hiện tại là phản ứng miễn dịch do vaccine kích hoạt có lẽ đủ để đối phó với loại virus này, nhưng chúng ta vẫn cần phải cảnh giác”.
Ông cho rằng trên lý thuyết, biến thể virus mới này có thể làm thay đổi phản ứng miễn dịch, nhưng cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy điều này đã xảy ra.
Đông Phương
