Vaccine COVID-19 sử dụng tế bào thai nhi từ nạo phá thai đối mặt với vấn đề đạo đức

Từ những năm 1960, các vaccine chống lại bệnh rubella, thủy đậu, viêm gan A, và bệnh Zona đều được sản xuất dựa trên các dòng tế bào có nguồn gốc từ nạo phá thai tự chọn; nay có thêm các ứng viên tiềm năng trong cuộc đua vaccine COVID-19...

Tại Hoa Kỳ và Canada, nhiều cá nhân và tổ chức hiện đang lên án trước vấn đề đạo đức của vaccine COVID-19. Cụ thể hơn, các ứng viên vaccine chống lại virus ĐCSTQ đã được phát triển từ việc sử dụng các tế bào bào thai người bị phá bỏ từ nhiều thập kỷ trước.

Nhóm phản đối không ngăn chặn chính phủ tài trợ cho các dự án vaccine, nhưng vận động các chính sách để đảm bảo các công ty sản xuất không phát triển vaccine khác từ các dòng tế bào bào thai người như vậy. Họ yêu cầu chính phủ khuyến khích các công ty chỉ sản xuất vaccine không dựa vào tế bào thai nhi bị phá bỏ.

Tuy nhiên, vẫn có những công ty bỏ qua phạm trù đạo đức và phát triển sản phẩm “bảo vệ loài người” dựa trên các “sản phẩm” của việc nạo phá thai.

5 ứng viên vaccine COVID-19 được phát triển từ tế bào thai nhi bị phá bỏ

Có 2 dòng tế bào thai nhi từ nạo phá thai được sử dụng để phát triển vaccine chống COVID-19:

1. 1. HEK-293: dòng tế bào thận được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu, được lấy từ một bào thai bị phá thai vào khoảng năm 1972.
   2. PER.C6: dòng tế bào độc quyền thuộc sở hữu của công ty Janssen, công ty con của Johnson & Johnson. Dòng tế bào này bắt nguồn từ tế bào võng mạc của một bào thai 18 tuần tuổi bị phá vào năm 1985.

Cả hai dòng tế bào này đều được phát triển trong phòng thí nghiệm của nhà sinh học phân tử Alex van der Eb tại Đại học Leiden.

Tính đến nay, trên thế giới có hơn 130 loại vaccine đang được nghiên cứu, trong đó có ít nhất 5 ứng viên vaccine COVID-19 sử dụng 1 trong 2 dòng tế bào nêu trên. 5 vaccine này được chia thành 2 loại, gồm: (1) Virus adenovirus thiếu nhân bản và (2) tiểu đơn vị protein.

Vaccine của Đại học Pittsburgh đã cho thấy nhiều hứa hẹn trên khỉ và sẽ được thử nghiệm trên người, là loại vaccine tiểu đơn vị protein duy nhất trong 5 cái tên trên. Các nhà nghiên cứu này sử dụng tế bào HEK-293 để sản xuất protein đột biến của virus Corona Vũ Hán, là phần quan trọng để kích hoạt phản ứng miễn dịch ở người.

Chuyên gia vaccine Andrea Gambotto của Đại học Y Pittsburgh thuộc dự án phát triển vaccine cho biết: “Tế bào HEK-293 là cần thiết để tạo ra vaccine tiểu đơn vị protein. Nguồn gốc con người của chúng rất quan trọng. Các tế bào động vật được nuôi cấy có thể tạo ra các loại protein giống nhau, nhưng chúng chứa các phân tử đường khác nhau, điều này dẫn đến nguy cơ không tạo ra một đáp ứng miễn dịch cụ thể”.

Còn đối với 4 vaccine còn lại, phát triển từ virus adenovirus thiếu nhân bản, thì tế bào thai nhi được sử dụng như một “nhà máy” thu nhỏ để tạo ra một số lượng khổng lồ các adenovirus. Sau này, các adenovirus sẽ được tiêm dưới dạng vaccine để kích hoạt phản ứng miễn của cơ thể.

3 trong số 4 cái tên nêu trên hiện đang thuộc tốp đầu trong cuộc đua sản xuất vaccine chống COVID-19, gồm: (1) vaccine Trung Quốc đến từ CanSino Biologics - sử dụng tế bào HEK-293; (2) vaccine Anh của tập đoàn AstraZeneca và Đại học Oxford - sử dụng tế bào PER.C6; vaccine Mỹ của Janssen (công ty con của J&J) - sử dụng tế bào HEK-293.

Trong đó, vaccine của Anh và Trung Quốc đều đã thử nghiệm trên người. Vaccine CanSino đã thử nghiệm ở giai đoạn 2, đã được phê duyệt để sản xuất vaccine quy mô lớn phục vụ thử nghiệm lâm sàng trên người (giai đoạn 3); còn vaccine của AstraZeneca đã thử nghiệm trong cả giai đoạn 2 và 3.

Những phản đối vaccine COVID-19 phi đạo đức

Bên cạnh các nhà khoa học sử dụng tế bào thai nhi từ nạo phá thai thì cũng có những nhà khoa học phản đối điều này.

David Prentice, phó chủ tịch kiêm giám đốc nghiên cứu tại Viện Charlotte Lozier, nơi phản đối việc phá thai, lưu ý rằng các nhà nghiên cứu chế tạo vaccine adenovirus đã sửa đổi các tế bào HEK-293 để có khả năng đóng gói các gen mới.

Cụ thể hơn, giám đốc Prentice cho biết hiện nay đã có sẵn các công nghệ khác để tạo ra các adenovirus thiếu nhân bản, đơn cử như công nghệ sử dụng các tế bào lấy từ phương pháp chọc dò màng ối, vậy tại sao lại nhất định phải sử dụng tế bào của thai nhi bị phá bỏ?

Trong một bài báo, giám đốc Prentice và đồng tác giả James Sherley - một nhà sinh học phân tử thuộc Viện Lozier và là giám đốc của công ty tế bào gốc Asymmetrex - đã viết như sau:

“Việc sử dụng các tế bào từ bào thai bị phá bỏ để sản xuất vaccine khiến 5 chương trình (phát triển) vaccine COVID-19 này trở nên phi đạo đức, vì chúng đã khai thác những người vô tội bị phá bỏ”.

Chính quyền TT Trump cũng đã hạn chế việc sử dụng mô bào thai người từ việc phá thai tự chọn trong nghiên cứu y sinh. Một năm trước, chính phủ Trump đã đưa ra một chính sách cấm các nhà nghiên cứu tại Viện Y tế Quốc gia (NIH) sử dụng mô bào thai từ nạo phá thai trong các nghiên cứu được thông qua. Đồng thời, chính sách này áp đặt thêm một lớp đánh giá đối với các nhà khoa học không thuộc NIH đang tìm kiếm tài trợ của cơ quan này để thực hiện các dự án muốn sử dụng mô bào thai người trong nghiên cứu.

Tuy nhiên, những chính sách này bằng cách nào đó đã lách luật để có thể sử dụng các dòng tế bào bào thai hàng chục năm tuổi như HEK-293 và PER.C6 trong việc phát triển vaccine.

Các thành viên của Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ và 20 tổ chức tôn giáo, y tế và chính trị phản đối việc phá thai đã viết thư cho Stephen Hahn, ủy viên Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA):

“Điều cực kỳ quan trọng ở đây là người Mỹ tiếp cận với loại vaccine được sản xuất theo tiêu chuẩn đạo đức. Không người Mỹ nào bị buộc phải lựa chọn giữa việc tiêm vaccine COVID-19 và quay lại tòa án lương tâm của mình. Việc sản xuất vaccine sử dụng các dòng tế bào người đã vấy bẩn về mặt đạo đức, thể hiện sự thiếu tôn trọng sâu sắc đối với phẩm giá của con người.”

Minh Sang
- Theo Science.