Cho tới nay, Úc vẫn chưa báo cáo trường hợp nào mắc bệnh phổi có liên quan đến vaping. Tuy nhiên, có khoảng 1,2% dân số ở Úc sử dụng vape và do đó, người ta lo ngại rằng loại bệnh phổi này có thể sẽ xảy ra...
Đối với những ai sử dụng vape để cai nghiện thuốc lá, họ hẳn sẽ hài lòng và thấy tiêu đề trên thật an ủi!...
Vape* - phương án thay thế cho thuốc lá điếu
Nhiều chuyên gia cho rằng nicotine được sử dụng qua vape sẽ ít nguy cơ gây bệnh hơn so với thuốc lá truyền thống, vì nó tránh được hầu hết các sản phẩm độc hại sinh ra bởi tàn đốt của của điếu thuốc lá thông thường.
Mặc dù một số thử nghiệm lâm sàng cho thấy sử dụng vape để cai thuốc hiệu quả hơn một số biện pháp khác (ví dụ miếng dán nicotine), nhưng khả năng này của vape thực sự vẫn còn gây tranh cãi. Trên thực tế, một số người vẫn đang tiếp tục sử dụng vape để cai nghiện thuốc lá.
Gần đây, nhiều báo cáo về sự bùng phát của một loại bệnh khởi phát đột ngột có liên quan đến sử dụng vape đã khiến những ai cai nghiện bằng vape đặt câu hỏi: liệu họ có nên bỏ hút vape và quay lại với thuốc lá truyền thống hay không?
Câu trả lời đơn giản là không, họ sẽ không làm vậy. Nghiên cứu cho thấy vape gây ra ít nguy hiểm cho sức khỏe của chúng ta hơn so với thuốc lá truyền thống. Nhưng, điều này không có nghĩa là hút vape không nguy hiểm.
Hóa chất trong khói vape
Hầu hết các dung dịch trong vape được sản xuất thương mại có chứa chất hòa tan trong nước (propylene glycol, glycerol), nicotine (mặc dù không có ở Úc); và hương liệu Vape có bộ phận đun nóng cho chất lỏng hóa hơi, hơi này sau đó được hít vào phổi.
Người ta cũng có thêm bớt các chất phụ gia khác khi sử dụng vape. Chiết xuất và chất cô đặc cần sa của vaping như dầu THC (còn được gọi là “dabbing”) đã tăng lên trong những năm gần đây, đặc biệt là ở Hoa Kỳ. Tại quốc gia này, 11 bang đã hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa trong giải trí và hơn 30 bang đã cho phép việc sử dụng cần sa y tế.
Dung dịch cần sa trong vape thường có gốc dầu, khác với hầu hết dung dịch vape có sử dụng nicotine. Đa số dung dịch gốc dầu xuất xứ từ chợ đen bị nhiễm thuốc trừ sâu, nấm, và kim loại nặng. Cũng có những rủi ro nghiêm trọng đến từ các thành phần bổ sung. Ví dụ, vitamin E acetate hiện đang là trọng tâm của cuộc điều tra đang diễn ra tại Hoa Kỳ, dạng dầu của chất này bị tình nghi là được sử dụng để pha loãng khiến giảm giá thành, rồi sau đó lại được cô đặc trước tuồn vào chợ đen.
Những nguy cơ gì sẽ xảy ra khi hít phải cần sa dạng khí hiện vẫn chưa được làm rõ, nhưng chắc chắn nó khác với dung dịch vape có thể hòa tan được trong nước.
Chưa có hóa chất nào được xác định là thủ phạm duy nhất của tất cả các ca bệnh phổi bùng phát tại Mỹ. Rất khó để xác định chất này khi trong một số trường hợp chất lỏng vape đã bị sử dụng hết, không còn dư để làm xét nghiệm, một số bệnh nhân thì sử dụng cùng lúc nhiều sản phẩm, hay họ không thừa nhận việc mình có sử dụng hóa chất cấm...
-
- Vape đa dạng các hương vị chứa nicotine được bán công khai trong một cửa hàng tại Los Angeles, California... (ROBYN BECK/AFP/Getty Images)
Tuy nhiên, dựa trên mối liên hệ mạnh mẽ giữa các trường hợp bị bệnh và việc sử dụng vape có chứa cần sa bất hợp pháp, FDA khuyến cáo: “tránh mua sản phẩm vape ngoài đường phố, và ngưng sử dụng dầu THC hoặc thay đổi/bổ sung thêm bất kỳ chất nào vào sản phẩm được mua tại cửa hàng”.
Ở Úc, người ta đang kêu gọi cấm tất cả các sản phẩm vape trước nạn bùng phát dịch tại Hoa Kỳ. Nhưng bởi hầu hết các trường hợp phát bệnh đều đã thừa nhận việc sử dụng vape có chứa dầu THC bất hợp pháp, điều này sẽ khó có thể ngăn chặn các trường hợp tương tự không xảy ra tại đây.
Những sản phẩm thương mại có chứa nicotine vẫn chưa được thu hồi từ phía Mỹ, điều này khiến người ta nghi ngờ rằng nhà chức trách hiện vẫn không coi sản phẩm này là nguyên nhân đã gây ra dịch bệnh.
Khi sử dụng vape có chứa nicotine, những rủi ro ngắn hạn dường như là rất thấp, nhưng nguy cơ dài hạn thì chưa chắc đã vậy. Tuy nhiên, đa số cho rằng hút vape từ chất lỏng có chứa nicotine có lẽ sẽ ít rủi ro hơn so với hút thuốc lá.
Đây không phải lần đầu tiên Vape gây lo ngại về sức khỏe
Năm 2009, FDA xét nghiệm 18 ống tinh dầu thuốc lá điện tử và đã tìm thấy diethylene glycol - thành phần của chất chống đông với mức 1% ở một đầu lọc. Tuy nhiên, họ không phát hiện thấy tạp chất này, hay dấu vết của nó thuộc mức độ cho phép đối với dược phẩm trong những nghiên cứu trở về sau.
Người ta lo ngại hút vape có thể dẫn đến viêm tiểu phế quản - một loại viêm phổi nặng và không thể hồi phục. Mối lo này đến từ diacetyl - một nghiên cứu đã tìm thấy hương liệu này được dùng để tạo mùi vị bơ cho dung dịch vape.
Bệnh này còn được gọi là “phổi bỏng ngô” sau khi công nhân nhà máy sản xuất bỏng ngô ăn liền đã mắc phải bệnh này do phơi nhiễm với diacetyl trong không khí. Những lời đồn thổi rằng hút vape sẽ bị “phổi bỏng ngô” vẫn tồn tại dai dẳng mặc dù vẫn không có ca mắc nào được báo cáo là do sử dụng vape.
Sự thật là người hút thuốc lá truyền thống sẽ phơi nhiễm với diacetyl nhiều hơn so với hút vape có chứa diacetyl. Tuy nhiên năm 2016, Vương quốc Anh đã cấm đưa diacetyl vào trong vape như một biện pháp để phòng bị.
Những hóa chất độc hại khác như: acrolein, kim loại, và formaldehyde... cũng đã được tìm thấy trong hóa hơi của dung dịch vape có chứa nicotine - những sản phẩm được sản xuất thương mại. Nhưng trong thuốc lá người ta lại tìm thấy các hóa chất trên với nồng độ cao hơn bên cạnh hơn 5000 hóa chất khác, trong đó có nhiều loại gây ung thư.
Một nghiên cứu khác so sánh các hóa chất gây hại có trong hơi nicotine và khói thuốc lá cho thấy: nguy cơ ung thư suốt đời do hút thuốc là cao gấp 250 lần so với vaping.
Những thông điệp nhớ phải mang về nhà...
Hút thuốc lá điện tử hay vape đều không thể coi là vô hại. Nghiên cứu trên tế bào và trên động vật đã cho thấy nó gây ra những ảnh hưởng xấu đến các mô phổi, tuy nhiên từ kết quả này cũng khó dự tính được nguy cơ mắc bệnh trên người. Ngoài ra, vẫn còn rất nhiều câu hỏi về ảnh hưởng lâu dài của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe của chúng ta.
-
- Vape được bán công khai tại Hà Nội, và rất đa dạng... (Minh họa)
Không hút thuốc lá thì cũng đừng nên thử hút vape! Còn đối với người hút thuốc lá thì khó lựa chọn hơn nhiều bởi hình thức nào cũng đều mang tới rủi ro về sức khỏe là rất cao. Lý tưởng và an toàn nhất là không hút dù là thuốc lá điếu hay vape; còn với người hút thuốc lá, ưu tiên hàng đầu là ngưng hút.
Dược phẩm có thể hỗ trợ phần nào trong việc cai thuốc lá. Nếu thất bại và chuyển sang dùng vape thì cũng không nên quay lại với thuốc lá truyền thống.
Để giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe, người sử dụng vape nên tránh bất kỳ sản phẩm nào có chứa dầu, và đặc biệt là những dung dịch chứa cần sa/THC. Chỉ nên mua sản phẩm vape từ các hãng sản xuất có uy tín, tuân thủ các quy định như tiêu chuẩn châu u. Phương án ngưng sử dụng thuốc lá điện tử cũng đang được khuyến nghị cùng với việc chống tái nghiện thuốc lá truyền thống.
Coral Gartner là phó giáp sư tại trường Đại học Y tế công cộng Queensland, Úc. Bài báo được công khai trên The Conversation.
Vũ Phong (biên dịch)
- Theo The Epoch Times.
* Vape là thuốc lá điện tử, đa phần thuộc nhóm có hương vị với thiết kế riêng cùng màu sắc bắt mắt.
