Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của sự sạch sẽ và hầu hết đều tưởng rằng chúng ta sống tốt hơn người thời xưa rất nhiều. Tuy nhiên, việc gia tăng căn bệnh dị ứng hiện nay cho thấy thực tế là do hệ thống miễn dịch của chúng ta bị rối loạn vì tưởng rằng một chất vô hại là có hại. Điều đó cũng đồng nghĩa cơ thể của chúng ta đã phản ứng thái quá trước những vi khuẩn có lợi, vì đã không còn quen với việc sống chung với chúng nữa.
Sự gia tăng tình trạng ngộ độc thực phẩm có thể là kết quả của các yếu tố môi trường và một hệ thống miễn dịch bị “nhầm lẫn”, đây là ý kiến của 4 chuyên gia sinh học miễn dịch của Đại học Yale (Mỹ).
Các nhà khoa học đã công bố một bài báo trên tạp chí Cell cho thấy hệ thống bảo vệ ngộ độc thực phẩm trong cơ thể để phản ứng thái quá với các yếu tố môi trường. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng tình trạng dị ứng thực phẩm.
Hơn 8% trẻ em Mỹ đã phản ứng có thể dẫn đến tử vong với 8 tác nhân chính gây ngộ độc thực phẩm và thường được gọi là “Big 8”, bao gồm: Sữa, trứng, lúa mì, đậu nành, cá, động vật có vỏ giáp xác, hạt cây và đậu phộng.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy trong vòng hơn một thập niên qua, tỷ lệ ngộ độc thực phẩm đã tăng từ 3,4% lên 5,1%, đặc biệt năm 2016, tỷ lệ ngộ độc tăng lên gấp đôi: 7,6%. Các nhà miễn dịch sinh học Đại học Yale cho rằng, mức tăng này có thể là kết quả của việc ngày càng xuất hiện nhiều các chất phi tự nhiên hoặc các hóa chất môi trường.
Cơ thể có một hệ thống kiểm soát chất lượng thực phẩm
Các nhà nghiên cứu Đại học Yale chỉ ra nhiều cơ chế cảm giác mà cơ thể bạn phản ứng trước những thực phẩm tiêu thụ và cách những cơ chế này ảnh hưởng đến dị ứng.
Những hệ thống này bao gồm: Ngửi, nếm và quá trình hóa trị được thiết lập trong ruột, tác động bởi hệ vi sinh vật đường ruột. Các nhà nghiên cứu lập luận rằng, phản ứng dị ứng đóng một vai trò trong hệ thống kiểm soát chất lượng thực phẩm của cơ thể. Hệ thống này nhận dạng và phản ứng với kháng nguyên thực phẩm, có thể dẫn tới một dị ứng gây chết người.
Vào năm 1989, nhà nghiên cứu dịch bệnh người Anh David Strachan là người đầu tiên khám phá ra rằng bị nhiễm trùng thời bé sẽ giúp chúng ta có khả năng kháng cự tốt hơn trước các bệnh dị ứng sau này. Điều này được biết đến với tên gọi ‘Thuyết Vệ sinh’.
Trước tình trạng gia tăng bệnh dị ứng thực phẩm do môi trường “quá sạch” đã làm dấy lên sự liên quan tới Thuyết vệ sinh - trong đó, trẻ em và người lớn không còn tiếp xúc với các mầm bệnh tự nhiên trong môi trường, khiến hệ thống miễn dịch trở nên quá nhạy cảm.
Các nhà khoa học giải thích rằng, môi trường “quá sạch” khiến con người không có sự tiếp xúc của vi sinh vật tự nhiên. Ngoài ra, thực phẩm đã chế biến, dung dịch rửa bát và các hóa chất môi trường cũng góp phần vào sự gia tăng dị ứng thực phẩm. Tất cả những điều này đóng vai trò quan trọng trong việc làm gián đoạn hệ thống kiểm soát chất lượng thức ăn bên trong. Hệ thống này được thiết kế để bảo vệ cơ thể khỏi các chất độc hại.
Giáo sư miễn dịch sinh học Ruslan Medzhitov của Viện Y tế Howard Hughes lưu ý: “Một yếu tố nữa là do sử dụng các sản phẩm vệ sinh và lạm dụng thuốc kháng sinh. Ngoài ra, một sự thay đổi đáng kể trong chế độ ăn, tiêu thụ nhiều thực phẩm đã qua chế biến dẫn tới giảm tiêu thụ các thực phẩm nuôi trồng tự nhiên và thay đổi thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột”.
Thuốc kháng sinh sẽ làm rối loạn hoạt động các vi khuẩn có lợi cho cơ thể của bạn và vì vậy, ảnh hưởng đến phản ứng của hệ thống miễn dịch. Không chỉ vậy, các chất bảo quản thực phẩm và các hóa chất môi trường như chất tẩy rửa bát đĩa. Hệ thống miễn dịch sẽ coi đây là những yếu tố mới lạ cần giám sát.
Khi cơ thể chúng ta phát hiện độc tố, nó cũng kích hoạt hệ thống thần kinh phó giao cảm, có xu hướng giúp vô hiệu hóa mối đe dọa sức khỏe. Phản ứng này có thể gây ra dị ứng thực phẩm và việc thiếu những mối đe dọa tự nhiên có thể khiến hệ thống trở nên quá mẫn cảm.
Nhóm nghiên cứu tin rằng, những thay đổi trong nguồn cung cấp thực phẩm và môi trường đã làm cho hệ thống miễn dịch phản ứng hiệu quả với protein thực phẩm, giống như cách chúng bảo vệ cơ thể chống lại độc tố.
Các yếu tố dị ứng thực phẩm khác
Một số giả thuyết khác đã được đề xuất để giải thích cho sự gia tăng dị ứng thực phẩm, bao gồm lạm dụng thuốc giảm acid dạ dày vì những thứ này có thể làm thay đổi hệ vi sinh hóa đường ruột của bạn.
Nghiên cứu từ King’s College London cũng cho rằng, khi cha mẹ tránh cho con ăn những thực phẩm có nguy cơ sinh ra dị ứng, sẽ làm tăng khả năng đứa trẻ bị một phản ứng dị ứng sau đó. Nghiên cứu chọn lọc những đứa trẻ đã có phản ứng dị ứng với trứng hay bị bệnh chàm, để ước lượng nếu tránh một chất gây dị ứng sẽ làm tăng hay giảm dị ứng thực phẩm.
Dữ liệu chỉ ra khi cha mẹ tránh cho con ăn đậu phộng, 13,7% số trẻ sẽ phát triển một loại dị ứng khi trẻ được 5 tuổi so với 1,9% những đứa trẻ được ăn đậu phộng sớm hơn.
Các nhà nghiên cứu cũng đặt câu hỏi: Liệu tỷ lệ dị ứng thực phẩm đang tăng lên có liên quan đến việc chúng ta dành nhiều thời gian hơn trong nhà? Điều này góp phần giải thích thực tế rằng, 40% dân số thiếu hụt vitamin D. Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết phản ứng miễn dịch hiệu quả.
Phân biệt giữa dị ứng thực phẩm và nhạy cảm thực phẩm?
Có một sự khác biệt giữa nhạy cảm thực phẩm hay phản ứng và dị ứng thực phẩm. Một dị ứng thực phẩm thực sự là do hệ thống miễn dịch trung gian và được kích hoạt bởi phản ứng với các protein có trong một loại thực phẩm hoặc đồ uống cụ thể.
Nhạy cảm thực phẩm còn được gọi là không dung nạp thực phẩm, thường là một phản ứng khó chịu của đường tiêu hóa với thứ gì đó mà bạn ăn uống nhưng không qua trung gian của hệ thống miễn dịch.
Ví dụ, dị ứng sữa khác với không dung nạp lactose. Dị ứng sữa sẽ gây ra một phản ứng miễn dịch, còn không dung nạp sẽ gây ra các triệu chứng ở đường tiêu hóa. Dị ứng thực phẩm loại 1 liên quan đến immunoglobulin-E (IgE), đây là một kháng thể được tìm thấy trong máu và tế bào mast trong tất cả các mô cơ thể.
Phản ứng IgE đôi khi bắt đầu với triệu chứng ngứa họng, tiếp theo là nôn mửa, tiêu chảy và đau dạ dày. Một số chất dị ứng protein có thể ngay lập tức vào huyết mạch và kích hoạt phản ứng cơ thể diện rộng bao gồm chóng mặt hoặc muốn ngất xỉu, ho liên tục, cổ họng thắt, khàn, mạch yếu. Nó cũng có thể kích hoạt một phản ứng phản vệ dẫn tới tụt huyết áp, phát ban và thở khò khè.
Một dị ứng thực phẩm loại 1 có thể diễn ra ở bất cứ nơi nào từ một vài phút tới vài giờ. Một dị ứng thực phẩm loại 2, loại 3, là qua trung gian bởi immunoglobulin-G (IgG). Đây là một dị ứng thực phẩm chậm, xảy ra từ 4 tới 28 giờ sau khi ăn.
Dị ứng thực phẩm khởi phát ở người lớn không hiếm gặp
Một khảo sát những người trưởng thành sống tại Mỹ cho thấy, ít nhất 10,8% người lớn bị dị ứng thực phẩm. Khoảng 40.443 người trưởng thành tham gia cuộc khảo sát, và trong khi 19% ghi nhận một số loại dị ứng thực phẩm, thì chỉ có 10,8% ghi nhận các triệu chứng đồng thời với một phản ứng IgE.
Nghiên cứu được phát hành trên Tạp chí của Hiệp hội Y tế Mỹ do chuyên gia dị ứng thực phẩm Stanford, Tiến sĩ Kari Nadeau và các nhà khoa học của Đại học Phương Bắc thực hiện.
Các nhà nghiên cứu tin rằng, điều này mâu thuẫn với niềm tin lâu nay rằng hầu hết các bệnh dị ứng phát triển trong thời thơ ấu. Các dữ liệu trước đó ước tính 9% người lớn bị phản ứng dị ứng thực phẩm thực sự. Các nhà nghiên cứu nhận thấy 38% người được khảo sát đã bị dị ứng thực phẩm đến mức phải đi cấp cứu, và 48% ghi nhận ít nhất đã một lần bị dị ứng thực phẩm sau tuổi 18.
Giảm nguy cơ tiềm ẩn bị dị ứng thực phẩm
Hệ vi sinh đường ruột rất quan trọng đối với sức khỏe của bạn và chăm sóc tốt hệ vi sinh đường ruột sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe. Có một số cách giúp bạn chăm sóc hàng nghìn tỷ tế bào vi sinh vật cộng sinh sống bên trong đường ruột:
Ăn thực phẩm lên men: Thực phẩm này giúp tái lập đường ruột của bạn với vi khuẩn khỏe mạnh.
Tránh thuốc kháng axit: Chúng thay đổi axit dạ dày của bạn và phá hủy vi sinh đường ruột.
Tránh xa thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh được kê đơn rất nguy hiểm và chỉ uống khi thực sự cần thiết. Khi bạn phải uống kháng sinh, cần uống thêm một probiotics chất lượng để xây dựng lại vi sinh vật của bạn.
Giảm hay loại bỏ các thực phẩm đã qua chế biến: Những thực phẩm này có lượng đường cao, nuôi dưỡng những vi khuẩn có hại trong đường ruột của bạn.
Tối ưu hóa mức vitamin D: Hãy tản bộ ngoài trời để hấp thụ vitamin D từ ánh nắng Mặt trời hay sử dụng thực phẩm bổ sung nếu bạn sống ở khu vực ít ánh nắng./.
Hà Thành
Theo EP
