Tư thế hoa sen (kiết già) là một phương pháp ngồi thiền với hai chân bắt chéo vào nhau được ưa thích và thực hành rộng rãi. Ngồi hoa sen đem lại rất nhiều lợi ích lâu dài cho cả tâm thái lẫn thân thể của người thực hành.
Mặc dù mới đầu tư thế này có thể khá khó thực hiện đối với một số người, nhưng hầu hết mọi người đều có thể luyện tập với sự kiên trì. Theo y học cổ truyền Trung Quốc (TCM), tư thế hoa sen có thể giúp người luyện tăng khả năng nhập định, ngoài ra còn mang lại những lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc, hỗ trợ thân thể khai thông kinh mạch và cải thiện tinh hoa.
Khí, vật chất tinh hoa và kinh mạch
Y học cổ truyền Trung Quốc (TCM) cho rằng, bệnh tật xảy ra khi các kinh mạch của một người bị tắc nghẽn làm cản sự lưu thông của khí và máu trong thân thể. Trong TMC Khí (氣) và kinh mạch (經絡) là những thuật ngữ được sử dụng để truyền đạt những khái niệm không có trong y học phương Tây. Tại đây, ngay cả thuật ngữ máu/huyết (血) cũng được hiểu theo cách khác, với những nội hàm sâu sắc hơn những gì có được từ các phương pháp thực nghiệm hiện đại.
Theo quan điểm của TCM, trong máu (huyết) có chứa ‘vật chất tinh hoa’ (精 - tinh chất) bao gồm các chất có kích thước vi tiểu giúp cung cấp những chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Do đó người có đủ tinh chất sẽ khỏe mạnh và có làn da đẹp, ngược lại người thiếu hụt tinh chất sẽ yếu ớt và da tái xám.
Không chỉ chứa tinh chất, trong máu còn bao gồm cả khí, một dạng vật chất quan trọng có thể cung cấp năng lượng cho các cơ quan trong cơ thể tương tự như mặt trời cung cấp ánh sáng, nhiệt lượng cho các nhu cầu cơ bản của Trái đất. Do đó, việc thiếu khí có thể dẫn đến thiếu năng lượng. Khí và tinh chất trong máu có liên hệ chặt chẽ với nhau, thiếu máu, hoặc thiếu tinh chất dinh dưỡng này sẽ dẫn đến thiếu khí, và ngược lại.
Ngoài khí và vật chất tinh hoa, TCM còn đề cập đến ‘kinh mạch’ được nhìn nhận là các kênh năng lượng mà mắt người không nhìn thấy nhưng chúng có vai trò quan trọng giúp đưa khí và máu di chuyển khắp thân thể tạo nên sự tuần hoàn giúp cơ thể khỏe mạnh. TCM mô tả 14 đường kinh mạch chính, gồm một hệ thống đầy đủ với hai mạch chính (任 - Nhâm, và 督 - Đốc), cộng thêm 12 mạch khác, bao gồm ba mạch âm ở phía trước cơ thể và ba mạch dương ở phía sau, cũng như ở bên trái và bên phải và từ tay sang chân.
-
- Y học cổ truyền Trung Quốc tập trung vào sự di chuyển của khí thông qua các kinh mạch, hoặc các kênh năng lượng liên kết với các cơ quan nội tạng cụ thể. Ngồi kiết già có thể khai thông các kinh mạch này và cải thiện sức khỏe tổng thể. (Ảnh: Creative Commons CC/SA)
Nói một cách đơn giản, kinh mạch là một hệ thống kênh năng lượng mà toàn bộ cơ thể dựa vào để được khỏe mạnh. Kinh mạch bị tắc nghẽn sẽ khiến khí và máu không được lưu thông, từ đó dẫn đến các loại bệnh tật phản ứng trên cơ thể. Biểu hiện ở việc đôi khi một người có thể cảm thấy thân thể không thoải mái. Trong tình huống này, các bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc có thể chẩn đoán được bệnh nhân có bị tắc nghẽn kinh mạch hay không và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp sau khi xác định rõ nguyên nhân gây tắc nghẽn.
Lợi ích của tư thế hoa sen
Thực hành tư thế hoa sen có thể khiến cho tâm hồn thư thái, giải tỏa căng thẳng, lo âu phiền não, giúp bạn luôn cảm thấy lạc quan và tràn đầy năng lượng tích cực cho một ngày dài. Đồng thời, thực hành tư thế này khiến mắt cá chân ép động mạch chủ lên đùi trong, từ đó tim sẽ hoạt động bơm mạnh hơn đẩy máu chảy qua động mạch làm tăng cường chuyển động của tinh chất trong hệ thống tiêu hóa và giúp hỗ trợ tiêu hóa, thêm vào đó thiền định trong tư thế này rất hiệu quả trong việc cải thiện chức năng của hông, cột sống và chân bằng việc mở ra các kinh mạch và mạch máu, đưa khí và tinh chất lưu động giúp tăng tuần hoàn máu và giảm đau thần kinh tọa do lối sống ít vận động. Khi bạn đang căng thẳng trong công việc và không thể suy nghĩ rõ ràng, chỉ cần ngồi xếp bằng với tư thế hoa sen và thiền định. Lưu lượng máu đến não tăng lên sẽ giúp bạn cảm thấy tràn đầy sinh lực và đầu óc tỉnh táo.
Thêm vào đó, tư thế ngồi kiết già rất có lợi cho cơ thể của phụ nữ trong việc giúp cải thiện chu kỳ kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và điều hòa lưu lượng kinh nguyệt. Khi kinh nguyệt được điều hòa thì tình trạng rối loạn nội tiết cũng sẽ được giải quyết. Đặc biệt các bà mẹ bận rộn với con nhỏ và công việc nhà có thể giảm đau lưng và ngăn ngừa rối loạn cột sống bằng cách thiền định ở tư thế hoa sen.
Đối với nam giới, ngồi kiết già hàng ngày trước khi đi ngủ giúp tăng cường cơ xương, đả thông kinh mạch, nâng cao chức năng các cơ quan nội tạng, kích thích tuần hoàn hệ sinh lý, bảo vệ sức khỏe, thận và tuyến tiền liệt.
Tuy nhiên, không phải tư thế vắt chéo chân nào cũng có lợi. Theo TCM, tư thế bắt chéo chân khi ngồi trên ghế không có lợi cho sức khỏe. Vậy nên thay vì bắt chéo chân theo cách thông thường, tốt hơn bạn nên tập ngồi ở tư thế hoa sen.
Thực hành tư thế ngồi hoa sen
Mặc dù thường gặp khó khăn khi mới bắt đầu, nhưng hầu như tất cả mọi người đều có thể luyện tập thành thạo tư thế hoa sen, ngay cả người lớn tuổi.
Trước tiên, để chuẩn bị cho việc ngồi kiết già, bạn có thể bắt đầu bằng cách thực hiện một số bài tập kéo giãn để thả lỏng các cơ ở háng, sau đó nhấc chân này lên chân kia. Các môn tu luyện khác nhau tuân theo quy tắc khác nhau về việc cho chân nào lên trước. Theo thuyết âm dương cơ thể người bên trái là dương và bên phải là âm. Vì dương tượng trưng cho đặc tính của nam và âm cho đặc tính của nữ, nên nam giới nên đưa chân trái lên trước, và ngược lại nữ giới sẽ đưa chân phải lên trước..
Với tư thế này, bạn có thể không thực hiện được trong lần thử đầu tiên và cũng có thể khá đau đớn ngay cả khi bạn làm được. Nhưng chỉ cần kiên trì, bạn sẽ có thể đưa chân mình vào đúng tư thế và dần có thể ngồi lâu hơn.
-
- Ngồi kiết già giúp mang lại sức khỏe thể chất và tinh thần minh mẫn. Tên gọi ‘tư thế hoa sen’ bắt nguồn từ hình tượng các vị Phật ngồi trên các đài hoa sen. (Hình ảnh: Marisa/Pixabay)
Sau khi bắt đầu thực hành tư thế kiết già, một số người có thể bị đau chân và đau lưng. Đây là kết quả tự nhiên của việc khai thông kinh mạch và chúng ta không cần lo lắng khi nghĩ hiện tượng đó là chấn thương. Bằng việc kiên trì luyện tập dù chỉ 20 phút mỗi ngày, cơn đau sẽ dần thuyên giảm. Sau một thời gian bạn có thể cảm thấy một luồng khí mạnh mẽ lưu chuyển, làm thẳng cột sống lưng và cải thiện tư thế ngồi.
Mặc dù thoạt nghe có vẻ là một việc vặt, nhưng lợi ích lâu dài của tư thế hoa sen thật sự vượt xa sự khó chịu tạm thời khi bạn bắt đầu thực hành nó.
Quang Minh
Theo Vision Times
