Chuyên gia y tế: 3 làn sóng đại dịch COVID-19 và các biến thể ngày càng nghiêm trọng của virus Vũ Hán

Giúp NTDVN sửa lỗi

Kể từ tháng 2 năm 2020, bắt đầu với biến thể D614G; tiếp đến là 3 biến thể mới được phát hiện gần đây ở Anh, Nam Phi, Nhật Bản; và mới nhất là biến thể ở tiểu bang Ohio của Mỹ, virus Corona ngày càng đáng lo ngại hơn...

Sự đột biến đáng kể đã khởi đầu kể từ tháng 2 năm 2020, bắt đầu với biến thể D614G; tiếp đến là 3 biến thể mới được phát hiện gần đây ở Anh, Nam Phi, Nhật Bản; và mới nhất là biến thể ở tiểu bang Ohio của Mỹ. Các biến thể mới của virus Vũ Hán ngày càng trở nên đáng lo ngại.

Điều này không khỏi khiến người dân lo lắng: Các đợt dịch tiếp theo sẽ thế nào? Liệu khẩu trang và giãn cách xã hội hiện tại có còn tác dụng không? Hiệu quả của các phương pháp điều trị và vaccine sẽ thay đổi như thế nào?

Biến thể Nam Phi và Nhật Bản: Chìa khóa virus xâm nhập cơ thể đã thay đổi

Vào Chủ Nhật, ngày 10/1/2021, Nhật Bản đã phát hiện một biến thể mới của virus Corona Vũ Hán từ 4 hành khách đến từ Brazil.

Trước khi nói về sự đột biến của virus, chúng ta hãy nói về một vấn đề quan trọng. Để virus Corona mới có thể lây nhiễm sang người, nó cần sử dụng "gai protein" trên bề mặt virus để gắn với các thụ thể trên tế bào của người. Có 6 “vị trí liên kết” chính giữa các gai protein của virus và tế bào của người - tương đương với 6 rãnh khớp trên “chìa khóa” để mở cánh cửa đột nhập vào tế bào của cơ thể.

Vào tháng 2/2020, biến chủng COVID-19 D614G đầu tiên đã xuất hiện. Tuy nhiên, nó không biến đổi nhiều và không ảnh hưởng đến các vị trí liên kết nên không gây quá nhiều lo ngại.

Nhưng đến tháng 9/2020, biến thể B117 đã xuất hiện tại Anh, với 1 “vị trí liên kết” đã biến đổi. Điều này bắt đầu gây ra một số lo ngại, nhưng về cơ bản chúng ta vẫn lạc quan, vì vaccine dường như vẫn có hiệu quả.

Tuy nhiên, trong biến thể Nam Phi và biến thể mới được phát hiện ở Nhật Bản, có tới 2 vị trí liên kết đã thay đổi. Chiếc “chìa khóa” đã thay đổi tới ⅓ và điều này khiến mọi người phải lo lắng.

Quay trở lại với biến thể được phát hiện ở Nhật Bản, nó gần giống với biến thể tại Nam Phi, đã thay đổi 2 vị trí liên kết - N501Y và E484K. Các nghiên cứu hiện tại cho biết thay đổi ở vị trí N501Y làm tăng khả năng lây truyền và lây nhiễm từ 50% đến 70%. Còn thay đổi ở vị trí E484K sẽ cải thiện khả năng của virus trốn tránh hệ thống miễn dịch của người, đồng thời có thể làm giảm hiệu quả của vaccine cũng như kháng thể giúp ngăn chặn virus.

Nhưng mới đây, nhóm nghiên cứu của trường Đại học Bang Ohio (Mỹ) cho biết đã phát hiện một biến thể mới của SARS-CoV-2. Nó có nét tương đồng với biến thể COVID-19 được tìm thấy ở Anh, nhưng là với 3 đột biến.

3 làn sóng đại dịch toàn cầu, sóng sau cao hơn sóng trước

Kể từ khi bùng phát vào năm 2019, đại dịch toàn cầu đã cho thấy một xu hướng nghiêm trọng hơn với tất cả 3 làn sóng. Sóng sau xô cao hơn sóng trước.

    1. COVID-19 lần thứ I
      Vào tháng 3 và tháng 4/2020, khi virus lần đầu tiên lây lan từ Trung Quốc ra thế giới, nó vẫn chỉ là một làn sóng nhỏ.
    2. COVID-19 lần thứ II
      Vào tháng 6 và tháng 7 là thời điểm diễn ra làn sóng trung bình. Đây là đợt lan truyền thứ 2 trên toàn cầu và chủ yếu do chủng đột biến D614G gây ra. Mặc dù nó không thay đổi vị trí liên kết của protein gai, nhưng nó ảnh hưởng đến cấu trúc của protein gai. Các biến thể con của chủng virus này đã thống trị thế giới vào tháng 9 và tháng 10 của năm 2020.
    3. COVID-19 lần thứ III
      Sau tháng 10, làn sóng bùng phát COVID-19 thứ ba đã xuất hiện, nhưng với sự đột biến và lây lan âm thầm của virus. Độ dốc của làn sóng thứ 3 cao hơn đáng kể so với hai làn sóng trước. Nếu chúng ta nhìn vào những thay đổi ở Anh và Nhật Bản thì thậm chí nó còn rõ ràng hơn.

Điều đáng báo động hơn là “giai đoạn bình phẳng” của làn sóng thứ ba vẫn chưa đến. Nói chung, sự lây lan của virus đầu tiên có "thời kì tăng nhanh", đó là sự gia tăng theo cấp số nhân; sau đó nó bước vào "thời kì bình phẳng", về cơ bản là chuyển hướng tới giai đoạn thuyên giảm; và sau đó đạt đến "thời kì suy giảm".

Bất cứ quốc gia nào muốn phòng dịch hiệu quả, trước hết phải làm giảm đường cong đi lên, sau đó từ từ san phẳng, sau đó từ bình phẳng dần hạ đường cong xuống.

Vào ngày 6/1/2021, nhà dịch tễ học của Đại học Harvard, TS Eric Feigl-Ding, dẫn nguồn Trung tâm Nghiên cứu Huyết thanh Quốc gia Đan Mạch (SSI) - một tổ chức y tế có thẩm quyền - đã đưa ra biểu đồ và cảnh báo:

Do loại virus biến thể cực kỳ dễ lây lan, trong vài tuần tới, chỉ khi tỷ lệ lây nhiễm (R) của đại dịch có thể được ngăn chặn đến mức như "đường màu tím" (R = 0,7) thì chúng ta mới được cứu, nếu không đến mùa xuân sẽ "hoàn toàn kết thúc".

2 mối lo đến từ các virus biến thể của virus

Những lo lắng của Fedinger và nhiều chuyên gia uy tín không phải là không có căn cứ. Có hai lý do chính khiến biến thể virus Corona mới trở thành mối nguy hiểm.

    1. Khả năng lây nhiễm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của khẩu trang
      Sau khi virus đột biến, khả năng truyền nhiễm và sức lây lan sẽ tăng lên. Điều này có ý nghĩa gì? Giả sử khi chúng ta đeo khẩu trang, có 100 con virus trong không khí, khẩu trang có thể chặn được 90 con, 10 con virus còn lại xâm nhập vào cơ thể. Nếu là chủng cũ thì 10 con là không đủ để gây nhiễm, vì khả năng liên kết của virus với tế bào không đủ. Nhưng nếu đây là một chủng mới, và với khả năng liên kết với tế bào tăng lên, thì 10 con có thể đủ để gây bệnh.
    2. Khả năng sinh sản tăng mạnh và có nồng độ cao hơn trong không khí
      Sau khi khả năng lây nhiễm tế bào của virus đột biến được tăng cường, thì khả năng nhân lên - trong tế bào biểu mô đường hô hấp, trong khoang mũi, và trong họng của người nhiễm bệnh - cũng sẽ tăng lên.

Thứ đầu tiên virus bám vào là các tế bào trong khoang mũi và họng. Sau khi gắn vào, 10 con virus có thể lây nhiễm cho 100 tế bào, nhưng bây giờ, nó có thể lây nhiễm cho 200 tế bào. Theo đó, số lượng virus xâm nhập vào không khí nhờ vào quá trình hô hấp cũng sẽ tăng lên. Cùng với số lượng người nhiễm bệnh ngày càng tăng, nồng độ virus trong không khí ở những khu vực có tỷ lệ nhiễm bệnh cao sẽ đậm đặc.

Vì vậy, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách xã hội liệu có còn đủ sức bảo vệ hay không, đó quả thực là một dấu hỏi lớn.

Mặt khác, theo tốc độ lây lan của biến thể tại Anh, e rằng nó sẽ sớm trở thành chủng lây nhiễm toàn cầu. Với sự xuất hiện của các biến thể ở Nam Phi và Nhật Bản, những biến đổi ngày càng lớn hơn, các phương pháp điều trị hiện có cũng như phòng ngừa và kiểm soát bằng vaccine có thể là không đủ. Nếu virus lây lan và đột biến theo cách này, hậu quả sẽ rất khó lường.

Kể từ khi dịch bệnh xuất hiện, toàn thế giới thực hiện đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và phong tỏa, nhưng bây giờ cũng thật khó để ngăn chặn virus.

Ngay sau khi vaccine xuất hiện, virus cũng đã bắt đầu đột biến theo hướng thoát khỏi vaccine, cho đến nay nhân loại vẫn chưa có loại thuốc nào có thể thực sự tiêu diệt virus. Đâu là lời giải cho đại dịch này, các nhà khoa học vẫn đang đi tìm câu trả lời.

Hà Thành
- Theo ET tiếng Trung.



BÀI CHỌN LỌC

Chuyên gia y tế: 3 làn sóng đại dịch COVID-19 và các biến thể ngày càng nghiêm trọng của virus Vũ Hán