Nhóm Cố vấn Khoa học về Các trường hợp Khẩn cấp (SAGE) của Chính phủ Anh đã ban hành một báo cáo vào ngày 30 tháng 7, nêu rõ rằng “gần như chắc chắn” sẽ có một biến thể virus mới “khiến vaccine bị vô hiệu hoá”. Giám đốc CDC Hoa Kỳ Valensky cũng cho biết, mối quan tâm lớn nhất là sau biến thể Delta, “các biến thể mới có thể xuất hiện và thoát khỏi sự bảo vệ của vaccine”.
Tại sao trong bối cảnh biến thể Delta vẫn đang hoành hành trên khắp thế giới, nhưng các nhà khoa học đã lo lắng về các loại virus biến thể mới? Hiện tại, khả năng bảo vệ của vaccine chống lại biến thể Delta đã giảm. Liệu các virus biến thể mới sẽ làm mất hiệu lực của vaccine mà chúng ta đang có hay không?
Bà Đồng Vũ Hồng, một chuyên gia về virus học châu Âu và là nhà khoa học trưởng của một công ty công nghệ sinh học cho biết, virus đã đang biến đổi, trong tình cảnh đó, các nhà khoa học dần phải chấp nhận một thực tế rằng gần như không thể tiêu diệt được virus.
Nhóm Cố vấn Khoa học Khẩn cấp của Anh cho rằng, virus đột biến sẽ tiếp tục xuất hiện và gần như chắc chắn sẽ khiến vaccine mà nhiều quốc gia đang sử dụng bị vô hiệu hoá.
Trong bài báo "Thảo luận về sự tiến hóa dài hạn của virus Corona" được công bố trên trang web chính thức của Anh, nhóm nghiên cứu đã suy luận ra 4 tình huống có thể xảy ra.
Trường hợp 1: Có một biến thể hoàn toàn tránh được vaccine hiện có
Thông qua ba cơ chế chuyển kháng nguyên, truyền kháng nguyên phiên bản dài và trôi dạt kháng nguyên, gần như chắc chắn sẽ có những biến thể có thể hoàn toàn tránh được vaccine hiện có.
● Kết hợp với các coronavirus khác ở người (thay đổi kháng nguyên)
Ngoài coronavirus mới, còn có các coronavirus khác có thể lây nhiễm sang người, chẳng hạn như virus cảm lạnh.
Khi virus corona lây nhiễm sang người, gen của nó có thể được chèn vào chuỗi gen protein đột biến của các coronavirus khác, tạo thành một biến thể mới với các protein đột biến khác nhau, khiến vaccine trở nên không hiệu quả.
● Đi vào cơ thể động vật để gây đột biến (phiên bản dài của quá trình truyền kháng nguyên)
Các chủng biến thể khác nhau chuyển sang vật chủ là động vật, và trải qua một quá trình tiến hóa hoàn toàn khác với quá trình tiến hóa của cơ thể người.
Hệ thống miễn dịch, tế bào, gen... của động vật rất khác với con người. Điều này sẽ làm cho virus đột biến xuất hiện. Sau khi lây sang người, các kháng nguyên của nó không còn phù hợp với các loại vaccine hiện tại, vì vậy có thể tránh vaccine hiện có hoàn toàn.
● Vaccine gây đột biến virus (trôi dạt kháng nguyên)
Hiện tại, một số lượng lớn người trên khắp thế giới đã được tiêm vaccine, các kháng thể mà vaccine tạo ra là một loại áp lực đối với loại coronavirus mới hiện có. Do đó, dưới sự cảm ứng của vaccine, virus sẽ tìm ra chiến lược đột biến, tích lũy dần biến dị kháng nguyên, cuối cùng xuất hiện chủng virus khiến vaccine hiện tại bị hỏng.
Vì không có báo cáo về sự trôi dạt kháng nguyên do vaccine gây ra, nên không có khả năng xuất hiện một loại virus biến thể thông qua cơ chế này.
Trường hợp 2: Có các biến thể tăng công suất truyền và tỷ lệ tử vong
Virus corona có khả năng tích lũy các đột biến điểm và hình thành các biến thể mới.
Ngoài ra, nếu một người bị nhiễm cùng lúc hai chủng virus và chúng sao chép trong cùng một tế bào, các gen có khả năng trao đổi và tái tổ hợp, sẽ dẫn đến sự hình thành của các biến thể mới.
Những biến thể này có khả năng gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng hơn cho một tỷ lệ lớn dân số, chẳng hạn như biến thể Alpha trước đó đã tăng khả năng lây truyền và khả năng gây bệnh. Theo báo cáo gần đây của CDC, biến thể Delta cũng là một biến thể có khả năng lây truyền và khả năng gây bệnh mạnh hơn so với các biến thể trước đó.
Trường hợp 3: Có một biến thể trốn tránh các loại thuốc hiện có
Các loại thuốc kháng virus hiện tại, chẳng hạn như Remdesivir, cũng có thể tạo ra những thay đổi trong virus để hình thành cơ chế có thể tránh được các loại thuốc hiện tại.
Nếu sử dụng kết hợp nhiều loại thuốc kháng virus, khả năng này có thể được giảm bớt.
Trường hợp 4: Xuất hiện chủng có tỷ lệ tử vong giảm
Sự lây lan của virus có thể tăng lên, nhưng khả năng gây bệnh và tỷ lệ tử vong đã giảm.
Loại đột biến này là điều chúng ta mong đợi, nhưng dựa trên tình hình dịch bệnh hiện nay, khả năng này khó có thể xảy ra trong ngắn hạn, nhưng vẫn có cơ hội xảy ra về lâu dài.
Tất nhiên, phân tích chưa được xem xét lại, nghiên cứu ban đầu chỉ mang tính lý thuyết và không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào cho thấy những biến thể này tồn tại.
Tuy nhiên, các nhà khoa học công bố bài báo vào thời điểm này nhằm nhắc nhở công chúng, và cung cấp bằng chứng nhanh chóng để chính phủ đưa ra các chiến lược phòng chống dịch tốt hơn trong tình hình dịch bệnh đang bế tắc hiện nay.
Ví dụ, chính phủ Anh đề xuất rằng nghiên cứu vaccine nên tập trung vào các vaccine mới không chỉ ngăn ngừa khả năng nhập viện và bệnh nặng, mà còn "tạo ra khả năng miễn dịch niêm mạc ở mức độ cao và lâu dài", chẳng hạn như vaccine xịt mũi, để ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm virus trong quần thể, cũng như hạn chế cơ hội lây truyền và đột biến.
Mặt khác, do việc nghiên cứu và phát triển một loại vaccine mới là một quá trình lâu dài nên ngoài việc đeo khẩu trang, bạn cũng cần phải coi trọng việc nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể, tăng cường sức khỏe bản thân thông qua chế độ ăn uống cân bằng, giữ tâm trí thanh thản, làm việc và nghỉ ngơi điều độ.
Hoàng Tuấn
Theo Epoch Times
