Caffeine có phải chỉ là cà phê?

Giúp NTDVN sửa lỗi

Caffeine có khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, nó không có vị và không có chất dinh dưỡng nếu đứng một mình. Các đặc tính này thuộc về một nhóm các hóa chất tự nhiên có tên là “methylxanthines”...

Caffeine là chất kích thích được tiêu thụ rộng rãi thuộc hàng top của thế giới. Nếu dùng vừa phải, caffein có thể giúp tăng cường trí nhớ và mức độ tập trung. Nhưng chất này không chỉ có trong cà phê, nó còn tồn tại trong nhiều đồ ăn thức uống khác.

Methylxanthines tăng công suất hoạt động của não

Caffeine là chất kích thích hệ thần kinh trung ương; nó không có vị và không có chất dinh dưỡng nếu đứng một mình. Các đặc tính này thuộc về một nhóm các hóa chất tự nhiên có tên là “methylxanthines”, và caffeine là một trong số đó.

Khả năng duy nhất của methylxanthine là đối kháng ở mức độ thụ thể với adenosine. Cơ chế này đơn giản là tăng cường chuyển hóa năng lượng của toàn bộ não, nhưng đồng thời lại làm giảm lưu lượng máu não, gây ra tình trạng giảm tưới máu não tương đối. Điều này cho phép hệ thần kinh trung ương hoạt động “hết công suất”.

Nhờ khả năng ngăn chặn quá trình ức chế đối với hệ thần kinh trung ương, caffeine duy trì sự tỉnh táo và làm giảm cảm giác mệt mỏi. Caffeine có thể làm tim đập mạnh, giãn phế quản và mạch phổi, tăng lượng hô hấp oxy. Do đó, một số người cho rằng caffeine giúp ích cho thói quen tập thể dục của họ.

Đọc thêm: Cách pha cà phê, cơn đau tim và tuổi thọ

Caffeine giúp tăng cường trí nhớ dài hạn

Theo nghiên cứu gần đây của Đại học Johns Hopkins, caffeine có thể giúp tăng cường trí nhớ dài hạn. Nghiên cứu chia số người tham gia thành hai nhóm. Tất cả đầu tiên sẽ quan sát một loạt hình ảnh, sau đó một nhóm sẽ uống viên caffeine 200mg. Ngày hôm sau, cả hai nhóm uống và không uống caffeine sẽ được kiểm tra khả năng nhận dạng hình ảnh.

Bài kiểm tra không chỉ đưa ra một số hình ảnh giống hệt của ngày hôm trước, mà còn bổ sung một số hình mới, và một số khác thì chỉ là tương tự. Nhiều người trong nhóm uống caffeine có thể xác định chính xác các hình ảnh kiểm tra chỉ là tương tự, họ không bị nhầm lẫn trong việc nhận diện hình ảnh - giống như đại đa số người trong nhóm không uống caffeine.

Michael Yassa là Phó Giáo sư Khoa Tâm lý và Não bộ tại trường Đại học Johns Hopkins, đã phát biểu như sau về nghiên cứu:

Chúng ta luôn biết rằng caffeine có tác dụng tăng cường nhận thức, nhưng tác dụng đặc biệt của nó trong việc tăng cường trí nhớ và chống lại sự lãng quên chưa bao giờ được kiểm tra chi tiết ở người.

Do đó, ông cùng một nhóm các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu trên để tìm hiểu về khả năng tăng cường trí nhớ dài hạn của caffeine.

Không chỉ cà phê mới chứa caffeine

Caffeine có thể được tìm thấy trong nhiều đồ uống và thực phẩm tự nhiên (như trà, cà phê, cacao, hạt hướng dương...) và nhân tạo (như soda, coca, nước tăng lực, kem vị cà phê, kem trà xanh, socola...). Ngoài ra, chất thuộc nhóm methylxanthines này còn được sử dụng làm tá dược trong một số loại thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc giảm cân.

Dưới đây là một số liều lượng caffeine trong thức uống mà bạn có thể tham khảo:

    • Một tách nhỏ ca cao nóng có thể chứa 5-20mg caffeine
    • Một cốc trà xanh hoặc hồng trà 240ml có thể chứa 30-50mg
    • Một tách cà phê 240ml có thể chứa 80-100mg.
    • Mỗi 240ml nước tăng lực có thể chứa dao động từ 40-250mg caffeine.

Nạp một lượng caffeine vừa phải sẽ giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2 và bệnh Parkinson. Tuy nhiên, nếu không để ý mà nạp quá nhiều thức ăn chứa caffeine cùng lúc, bạn sẽ có nguy cơ ngộ độc caffeine, dẫn đến cảm giác buồn nôn, tâm lý kích động, tăng động, tim đập nhanh, rung giật cơ bắp.

Lưu ý: Bạn chỉ nên dung nạp một lượng methylxanthines vừa phải, tức là khoảng 200-400mg caffeine/ngày, hay tương đương với tối đa 4 ly cà phê, và đó là chưa tính các loại thực phẩm khác.

Đọc thêm: Rooibos - Trà, nhưng không gây mất ngủ

Tách chiết caffeine - Nghệ thuật pha chế đồ uống

Bob Arnot là tác giả của cuốn “The Coffee Lover’s Bible” (tạm dịch: Kinh thánh của Kẻ ghiền cà phê). Ông cũng là một bác sĩ và cho rằng các phương pháp pha chế khác nhau có mức độ chiết xuất các chất khác nhau.

Phương pháp pha chế với nhiệt độ nước cao hơn chiết xuất ra nhiều caffeine và polyphenol hơn. Các kỹ thuật pha chế như dùng bình French press, hoặc dụng cụ siphon để hạt cà phê được pha ngập trong nước, sẽ mang lại lượng caffeine cao hơn so với kỹ thuật rót của máy pha cà phê Mr. Coffee hay kiểu uống cà phê viên nén (coffee-pod). Ngoài ra, sử dụng nhiều cà phê và ít nước hơn trong mỗi tách cà phê sẽ cung cấp nhiều caffeine hơn. Bạn cũng cần để ý rằng, tất cả các loại trà tự nhiên đều có chứa caffeine.

Nhưng đừng quên polyphenol có trong trà được ủ từ lá trà xanh hoặc trà đen (bằng một nửa lượng polyphenol có trong cà phê) vì chúng có thể giúp giảm tỷ lệ mắc ung thư. Để pha một tách hồng trà hoàn hảo, bạn hãy đun sôi nước và pha trà đen trong cốc thủy tinh, cũng như đọc kỹ hướng dẫn trên bao bì để có thể pha chế các loại trà với lượng trà khác nhau. Không nên pha chế trong cốc nhựa hoặc cốc kim loại vì chúng sẽ hấp thụ các phân tử hương vị và làm giảm vị của trà.

Để có một tách trà ngon, bạn nên rót một ít nước sôi đủ để ngâm trà trong một phút, sau đó mới rót thêm nước sôi cho đầy tách, rồi đợi cho đến lúc đạt được hương vị mong muốn. Trà ngâm càng lâu thì sẽ chiết xuất càng nhiều caffeine, nhưng nếu ngâm quá lâu, trà sẽ xuất hiện vị axit. Thay vì dùng trà uống (drinking tea), bạn có thể dùng trà pha (brewed tea) như một loại gia vị để ướp, làm nước sốt hoặc trộn salad...

Rất nhiều người trên toàn thế giới đều có thói quen thưởng thức đồ uống và thực phẩm có chứa caffeine trong nhiều năm. Caffeine không phải là một chất dinh dưỡng thiết yếu nhưng có thể mang lại một số lợi ích sức khỏe. Hãy tìm hiểu và cân nhắc lượng caffeine trong đồ uống và thực phẩm hàng ngày để mang lại hiệu quả tối ưu cho sức khỏe.

Tiến sĩ Nancy Berkoff là một nhà dinh dưỡng quốc tế, chuyên gia công nghệ thực phẩm và là chuyên gia ẩm thực. Cô thường viết về cách chăm sóc sức khỏe, tư vấn ẩm thực, viết về thực phẩm và cách sống lành mạnh.

Tiểu Vy
- Theo The Epoch Times.

Sức khoẻ


BÀI CHỌN LỌC

Caffeine có phải chỉ là cà phê?