BPA và BPS vẫn tiếp tục được dùng trong nhiều sản phẩm gia dụng và thực phẩm bất chấp những tác động nguy hiểm trên sức khỏe. Phơi nhiễm với BPA và BPS có thể gây rối loạn sinh sản, giảm chức năng nhận thức, xuất hiện các vấn đề hành vi ở trẻ em và tăng stress oxy hóa...
BPA (bisphenol A)và BPS (bisphenol S) được biết là có tác dụng giống với estrogen trong cơ thể. Những hóa chất này được tìm thấy trong các sản phẩm nhựa thông thường, bao gồm cả hộp đựng thực phẩm. Đặc biệt, các công ty sản xuất các mặt hàng này không bị yêu cầu về mặt pháp lý, phải báo cáo loại hóa chất nào được sử dụng trong quá trình sản xuất sản phẩm của họ.
Bisphenol A và Bisphenol S là gì?
Bisphenol A
Bisphenol A (BPA) là một phenol tổng hợp được sử dụng trong sản xuất nhựa và nhựa epoxy. Nó là một trong những hợp chất được sử dụng rộng rãi nhất trên trái đất. Chúng ta tiếp xúc với BPA hàng ngày qua bao bì nhựa thực phẩm, thiết bị nha khoa, đồ chơi trẻ em, thực phẩm đóng hộp và giấy biên nhận.
BPA có liên quan đến tình trạng vô sinh ở cả hai giới, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, và rối loạn chuyển hóa. Nguy hiểm hơn, BPA càng gây độc cho con người khi càng tích lũy trong cơ thể.
Bisphenol S
Bisphenol S (BPS) là một hợp chất hóa học thường được sử dụng để thay thế bisphenol A trong các sản phẩm nhựa. Tuy nhiên, tác hại của nó cũng không thua gì so với BPA. Nó gây tác hại xấu cho hệ thống nội tiết tố và sự phát triển của não bộ. Giống như BPA, BPS là một chất gây rối loạn nội tiết và có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai và qua sữa, cũng như tiếp xúc với các sản phẩm có chứa BPS.
Điều đáng lo là khi những ảnh hưởng bất lợi đối với sức khỏe của BPA được biết đến rộng rãi hơn, các công ty đã bắt đầu sản xuất các sản phẩm được dán nhãn là “không chứa BPA”. Thật không may, nhiều công ty đã chuyển sang sử dụng BPS như một giải pháp thay thế. Mặc dù ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy BPS cũng có hại như BPA.
BPA và BPS và những tác động không tốt đến sức khỏe
Khoa học đã chứng minh một số bất lợi về sức khỏe có liên quan đến việc tiếp xúc với các hợp chất này. Một số tác động không tốt khác trên sức khỏe vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu.
Các vấn đề về hành vi và nhận thức
Tiếp xúc với BPA sau khi sinh có liên quan đến giảm chức năng nhận thức và tăng khả năng mắc các vấn đề về hành vi ở trẻ em. Các nhà khoa học đã tìm thấy mối liên quan giữa nồng độ BPA cao trong nước tiểu của cha mẹ với hành vi trầm cảm và tăng động của con cái họ. Đặc biệt là các triệu chứng trầm cảm và lo lắng ở các bé trai.
Rối loạn sinh sản
Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, việc tiếp xúc với BPA ở người mẹ lúc mang thai làm gia tăng nguy cơ đột biến gen ở thai nhi, nhiễm trùng và sẩy thai. Đồng thời, tác động không tốt đến khả năng sinh sản cũng như lớp nội mạc tử cung ở bé gái. Điều này có thể giải thích được nhiều tình trạng rối loạn sinh sản bao gồm cả hội chứng buồng trứng đa nang.
Tuy nhiên, những kết quả này không chỉ giới hạn trong sức khỏe sinh sản ở nữ giới, mà nó còn ảnh hưởng đến nam giới. Nhiều nghiên cứu khác nhau đã chỉ ra việc tiếp xúc với BPS có thể làm rối loạn cân bằng chất chống oxy hóa trong mô của tinh hoàn, làm giảm mức testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của nam giới.
Căng thẳng oxy hóa
BPA và BPS đã được chứng minh là có thể làm tăng stress oxy hóa và tác động tiêu cực đến quá trình chuyển hóa năng lượng của tế bào. Một nghiên cứu năm 2020 đã chứng minh việc tiếp xúc với BPA và BPS làm giảm đáng kể khả năng chống oxy hóa nội bào và tăng thiệt hại cho các phân tử sinh học.
Những tác dụng tiêu cực này đã được chứng minh trong các mô khác nhau bao gồm tinh hoàn, não, gan và thận. Tình trạng stress oxy hóa có liên quan đến:
-
- Tác dụng kích thích tố nữ trong tinh hoàn, làm giảm nồng độ testosterone.
- Tăng nguy cơ bất thường về cấu trúc và chức năng của gan, tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Tăng nguy cơ chấn thương thận và bệnh thận mãn tính.
- Tăng các trường hợp đau đầu, não bị lão hóa, đau nửa đầu, trầm cảm, lo lắng, kiệt sức, cô lập xã hội và mệt mỏi, cũng như thiếu khả năng chống lại căng thẳng sau chấn thương.
Hội chứng gan nhiễm mỡ không do rượu
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là một bệnh gan mãn tính do tích quá nhiều chất béo trong gan ở những người tiêu thụ ít hoặc không uống rượu. Tỷ lệ này đang gia tăng và được chứng minh liên quan đến tiếp xúc BPS trong một thời gian dài. Nguyên nhân chủ yếu là do BPS ảnh hưởng đến chuyển hóa lipid, tín hiệu tế bào, cân bằng nội môi và nội tiết tố. Tương tự, phơi nhiễm BPA trong giai đoạn chu sinh cũng làm tăng nguy cơ NAFLD.
Với ngày càng nhiều các sản phẩm chứa BPA và BPS, các nhà nghiên cứu đã có thể giải thích được sự gia tăng NAFLD ở trẻ em và thanh thiếu niên. Bệnh này hiện nay là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh gan mãn tính ở trẻ em Hoa Kỳ và ảnh hưởng đến khoảng 17,5% thanh thiếu niên.
Những cách giảm tiếp xúc BPA và BPS
Điều quan trọng hiện nay là giảm bớt tiếp xúc những chất độc hại này hàng ngày. Ngay cả khi bạn đã giảm đáng kể hoặc loại bỏ sự tiếp xúc với chúng, hãy dành chút thời gian để kiểm kê xem những đồ gia dụng nào có thể chứa BPA hoặc BPS và làm theo các nguyên tắc sau:
-
- Chọn hộp đựng bằng giấy hoặc thủy tinh hơn hộp nhựa.
- Tránh dùng thức ăn đóng hộp.
- Sử dụng bình sữa cho trẻ em không có BPA và BPS.
- Tránh đồ nhựa, đặc biệt là trong thực phẩm và các sản phẩm chăm sóc da. Nếu có sử dụng, chỉ nên dùng các sản phẩm nhựa có ký hiệu tái chế 1, 2, 4 hoặc 5.
- Sử dụng rau hoặc trái cây đông lạnh nếu không có sẵn.
- Hạn chế in và lấy biên lai khi mua hàng (do biên lai thường được tráng lớp BPA).
- Sử dụng bát đĩa và bộ đồ ăn bằng thủy tinh hoặc gốm.
- Không cho trẻ sử dụng đồ chơi có 3, 6 hoặc 7 trong biểu tượng tái chế. Khuyến khích trẻ sử dụng đồ chơi có nguồn gốc tự nhiên.
- Không sử dụng bọc nhựa hoặc túi nhựa trong nhà.
- Tránh dùng chai nước nhựa.
Để biết thêm thông tin về bisphenol A và bisphenol S, tác dụng độc hại của chúng và để xem các nghiên cứu khác đang được thực hiện về những hóa chất độc hại này, vui lòng truy cập cơ sở dữ liệu nghiên cứu của GreenMedInfo.com.
Thiện Đức
- Theo Epoch Times.
