Giảm đau cho trẻ khi chích ngừa không chỉ là sự quan tâm của người làm cha mẹ mà còn là của người thầy thuốc...
1. Sự “vui tính” của nhân viên y tế
Khi dẫn con đi chích vaccine, cha mẹ hy vọng gặp những bác sĩ, điều dưỡng vui tính, những người hay hỏi thăm, trò chuyện, hoặc chọc cười trẻ. Điều này làm cho người nhà và cả bé cảm thấy vui vẻ, bớt sợ và an tâm trong quá trình tiêm vaccine.
Khoa học đã chứng minh sự phân tán chú ý của trẻ trong quá trình chích ngừa giúp trẻ giảm đau đáng kể. Điều này có thể được thực hiện dễ dàng bởi một nhân viên y tế - bác sĩ hoặc điều dưỡng, nó không đòi hỏi nhiều thời gian và cách này có thể áp dụng cho mọi lứa tuổi.
Theo một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Clinical Therapeutics vào năm 2009, chỉ cần điều dưỡng làm cho trẻ mất tập trung một chút trong quá trình trẻ tiêm vaccine là đã có thể giảm đi hơn một nửa cơn đau mà trẻ lẽ ra phải chịu đựng.
Gần đây trên mạng xã hội đang chia sẻ một clip “Em bé bị bác sĩ tiêm phòng lừa ngoạn mục khiến dân mạng thích thú”, và với sự tài tình của mình, vị bác sĩ đã chích 2 mũi vaccine mà bé gần như không cảm thấy đau, thậm chí còn vui cười bởi những trò chơi của ông.
2. Tư thế của trẻ khi chích vaccine
Tại sao trẻ không được nằm thoải mái trên giường khi chích vaccine, mà đa phần là ngồi hoặc được bố mẹ ôm. Có thể rất nhiều người làm cha mẹ thắc mắc như vậy, thật sự chúng ta sẽ cảm thấy thoải mái, vui vẻ hơn khi được nằm trên một chiếc giường êm ấm trong lúc bị chích thuốc. Nhưng đối với trẻ em thì hoàn toàn trái ngược lại.
Trong một nghiên cứu tổng hợp trên 281 trẻ em cho thấy, nằm ngửa lại là tư thế gây đau nhiều nhất cho trẻ so với các tư thế khác như ngồi hoặc được bố mẹ bế.
Tư thế thật sự tối ưu giúp trẻ giảm đau khi chích vaccine là tư thế mà cả trẻ và cha mẹ cảm thấy thoải mái nhất. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, các chuyên gia khuyên cha mẹ nên ôm bé cùng với thú nhồi bông hay cho trẻ ngồi trên đùi bố mẹ. Còn đối với trẻ lớn thì nên cho trẻ ngồi thẳng thay vì nằm khi chích vaccine. Đặc biệt đối với trẻ em, không nên dùng sức ép buộc trẻ phải chích ngừa, điều này làm cho trẻ hoảng sợ, và ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ về sau.
Nếu hiểu được điều này, nhân viên y tế sẽ giúp rất nhiều cho trẻ và người thân của bé trong quá trình chích ngừa. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ tư thế giúp trẻ giảm đau tốt nhất, thay vì ra sức ép buộc và giữ chặt trẻ khi chích ngừa.
3. Cách tiêm cũng giúp trẻ giảm đau
Một quan niệm cũ, lâu đời thường được áp dụng trong kỹ thuật tiêm bắp là hút khí trước khi tiêm để tránh khí vào mạch máu lớn, nhằm hạn chế nguy cơ thuyên tắc phổi, hoặc động mạch do khí. Điều này có thực sự cần thiết trong quá trình tiêm vaccine cho trẻ không?
Các nghiên cứu cho thấy, điều này không cần thiết do vị trí thường được lựa chọn chích vaccine không có mạch máu lớn. Việc chích chậm và hút khí trước khi chích có thể làm cho trẻ đau hơn do thời gian kim tiếp xúc mô lâu hơn và cọ xát mô nhiều hơn.
Theo một nghiên cứu trên 113 trẻ em đăng trên tạp chí Archives of Disease in Childhood năm 2007 cho thấy, kỹ thuật tiêm bắp nhanh cho phép thời gian tiêm chỉ mất khoảng 1-2 giây cho 0,5 ml thuốc, còn kỹ thuật tiêm cổ điển thì mất tới 5-10 giây. Kỹ thuật tiêm nhanh giúp trẻ giảm đau, không khóc đồng thời giúp người thân của trẻ an tâm hơn so với kỹ thuật cổ điển.
4. Chọn tiêm vaccine nào trước, vaccine nào sau
Hiện nay khi đi chích ngừa, trẻ thường phải tiêm từ 2 mũi vaccine trở lên. Mỗi mũi vaccine sẽ gây đau khác nhau cho trẻ, và đau có thể tăng lên sau mỗi lần chích một loại vaccine. Việc lựa chọn nên chích mũi nào trước chính là thể hiện “từ mẫu” của người thầy thuốc.
Một nghiên cứu vào năm 2006 đăng trên tạp chí Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine so sánh 2 nhóm trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 4 tháng, mỗi nhóm 60 trẻ, cùng chích 2 loại vaccine là 5 trong 1 (DPTaP-Hib) và phế cầu (PCV). Một nhóm chích 5 trong 1 trước sau đó chích phế cầu, nhóm còn lại thì ngược lại. Kết quả cho thấy, nhóm trẻ chích 5 trong 1 trước ít đau hơn nhiều so với nhóm còn lại.
Với những bằng chứng gần đây, các nhà nghiên cứu khuyến khích bác sĩ nếu trẻ phải chích nhiều loại vaccine cùng một lúc trong đó có phế cầu hoặc sởi-quai bị-rubella thì nên cho 2 loại vaccine này chích cuối cùng. Hai loại vaccine này đã được chứng minh là gây đau cho trẻ nhiều hơn các loại vaccine khác.
Nếu là những nhân viên y tế, chúng ta có thể áp dụng 4 cách đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả này thì bạn thực sự trở thành những thiên thần của trẻ trong quá trình chích vaccine. Điều mà những đứa trẻ và người làm cha mẹ luôn mong đợi.
Thiện Đức
