Virus coronavirus cũng như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đã thúc đẩy xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam sang Mỹ, trong khi thị phần của Trung Quốc giảm. Các nhà xuất khẩu Trung Quốc giảm giá để cố gắng duy trì thị phần trong bối cảnh nhu cầu nước ngoài yếu hơn.
Bảy tháng trước, Trung Quốc vẫn là nhà cung cấp sản phẩm lớn nhất cho các công ty thời trang của Hoa Kỳ, nhưng lợi thế đáng kể của nước này so với Việt Nam đã biến mất vì virus coronavirus và căng thẳng chia rẽ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Hàng may mặc của Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc, theo giá trị, giảm từ gần 30% trong năm 2019 xuống 20% trong nửa đầu năm 2020, hiện ngang bằng với Việt Nam sau khi quốc gia Đông Nam Á cải thiện thị phần từ 16% so với cùng kỳ, theo Bộ thương mại Hoa Kỳ.
Vị thế của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng thời trang của Mỹ bị xói mòn phần nào phản ánh căng thẳng ngày càng gia tăng, khi các hãng thời trang Mỹ buộc phải giảm giao thương với các nhà cung cấp Trung Quốc để đối phó với cuộc chiến thương mại, đại dịch coronavirus và quan hệ song phương xấu đi.
Một cuộc khảo sát của Hiệp hội Công nghiệp Thời trang Hoa Kỳ, lấy ý kiến của 25 giám đốc điều hành từ các công ty thời trang hàng đầu trong quý II, cho thấy trong khi phần lớn nhập khẩu từ hỗn hợp các quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc và Việt Nam, 29% cho biết họ mua từ Việt Nam nhiều hơn Trung Quốc năm nay, tăng từ 25% trong năm ngoái.
Dữ liệu công bố trong tuần này của văn phòng dệt may thuộc Bộ Thương mại Mỹ cho thấy về số lượng, Trung Quốc vẫn đóng góp ít nhất 30% nhập khẩu hàng may mặc của Mỹ trong nửa đầu năm.
Nhưng quan trọng là giá cả thấp hơn nhiều so với mức giá trung bình, vì hầu hết các nhà sản xuất và thương nhân Trung Quốc đều giảm giá mạnh để duy trì các đơn đặt hàng ở nước ngoài và tồn tại trong điều kiện nhu cầu yếu.
Đơn giá hàng may mặc của Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc đã giảm từ 2,25 USD/m2 tương đương năm ngoái xuống còn 1,88 USD trong nửa đầu năm 2020, giảm 16%, lớn hơn nhiều so với mức giảm giá trung bình 3% của tất cả hàng may mặc nhập khẩu. Giá do các nhà cung cấp Trung Quốc đưa ra đã thấp hơn khoảng 30% so với các nước châu Á khác trong năm nay.
Tính đến tháng 7, khoảng 30 tỷ USD hàng dệt, may mặc và sản phẩm dệt gia dụng của Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc, chiếm 90% trong tổng số, phải chịu mức thuế 7,5% so với thuế thông thường do chiến tranh thương mại.
“Nếu căng thẳng thương mại Mỹ-Trung tiếp tục leo thang, có khả năng các công ty thời trang Mỹ sẽ cắt giảm đáng kể nguồn cung ứng từ Trung Quốc của họ” - Sheng Lu
Sheng Lu, phó giáo sư nghiên cứu về thời trang và may mặc tại Đại học Delaware, cho biết :"Nếu căng thẳng thương mại Mỹ-Trung tiếp tục leo thang, có khả năng các công ty thời trang Mỹ sẽ cắt giảm đáng kể nguồn cung ứng từ Trung Quốc của họ, ngay cả khi đó không phải là lựa chọn ưu tiên về mặt kinh tế”.
Lo ngại về tình trạng lao động cưỡng bức trong ngành sản xuất quần áo ở Khu tự trị Tân Cương miền Tây Trung Quốc là trở ngại mới nhất kìm hãm nhập khẩu hàng may mặc và hàng dệt may khác của Mỹ từ Trung Quốc.
Một giám đốc điều hành được khảo sát bởi hiệp hội ngành thời trang cho biết họ đã “hủy đơn đặt hàng và chuyến hàng; chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi khu vực này hoàn toàn”, trong khi một người khác cho biết họ đã “làm việc với các kiểm toán viên của bên thứ ba để tăng cường các nỗ lực kiểm toán” để đảm bảo hàng nhập khẩu của họ không được sản xuất bởi lao động bị cưỡng bức.
Mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc cũng đã thúc đẩy các nhà sản xuất và xuất khẩu Trung Quốc đang tiến hành chuyển một số sản phẩm ra khỏi Trung Quốc sang các nước lân cận để tận dụng chi phí lao động thấp hơn và tránh thuế nhập khẩu của Mỹ. Tuy nhiên, sự chuyển dịch đã bị chậm lại trong năm nay do hạn chế đi lại do đại dịch gây ra.
Ông Lu từ Đại học Delaware cho biết thêm: “Đầu tư nước ngoài đã thực sự đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp Việt Nam phát triển và mở rộng năng lực sản xuất hàng may mặc".
Trong ba thập kỷ qua, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Việt Nam đạt 19,5 tỷ USD, trong đó Hàn Quốc là nguồn dẫn đầu, tiếp theo là Đài Loan, Hồng Kông và Trung Quốc, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại Việt Nam.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã xuất khẩu ít quần áo thành phẩm hơn và nhiều nguyên liệu dệt hơn sang các nước khác, nơi chúng được sản xuất thành hàng may mặc. Trong bảy tháng đầu năm, xuất khẩu hàng dệt may của Trung Quốc tăng 31%, trong khi các lô hàng may mặc và phụ kiện giảm 16%, theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Ông Lu nói: “Điều quan trọng là phải nhận ra rằng Trung Quốc đang ngày càng đóng vai trò quan trọng như một nhà cung cấp hàng dệt may cho nhiều nước xuất khẩu hàng may mặc ở châu Á".
“Ngay cả khi có thuế quan, chúng tôi không thể tiếp cận các loại vải, giá cả và khối lượng phù hợp ở các khu vực khác” - Giám đốc điều hành ngành thời trang
Tính theo giá trị, hơn một nửa hàng dệt may nhập khẩu vào các nước châu Á khác là từ Trung Quốc vào năm ngoái, so với 37,2% của một thập kỷ trước đó.
Trong khi các hãng thời trang Hoa Kỳ đang giảm phụ thuộc vào các sản phẩm của Trung Quốc trong vài năm, nó sẽ vẫn là cơ sở chính để tìm nguồn cung ứng trong tương lai gần, đặc biệt là sau khi virus coronavirus thúc đẩy nhiều công ty cắt giảm chi phí đáng kể.
Khoảng 70% số người trả lời cuộc khảo sát của hiệp hội ngành thời trang dự kiến sẽ giảm nguồn cung ứng từ Trung Quốc đến năm 2022, giảm so với 83% trong năm ngoái.
Một giám đốc điều hành cho biết: “Rất khó cho công ty của chúng tôi và giá [sản phẩm] mà công ty phục vụ, để tìm kiếm nguồn hàng bên ngoài Trung Quốc. Ngay cả khi bị áp thuế, chúng tôi không thể tiếp cận các loại vải, giá cả và khối lượng phù hợp ở các khu vực khác. Các khu vực khác phải phát triển năng lực để chúng tôi có thể rời đến đó. Do đó, chúng tôi đang xem xét tất cả các biện pháp cắt giảm chi phí”.
Lê Minh
Theo South China Morning Post
