Theo biên bản cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc ngày 12/2 do Tân Hoa Xã đưa tin, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng dịch bệnh bùng phát vẫn sẽ không thể ngăn cản Trung Quốc đạt được các mục tiêu kinh tế và xã hội trong năm nay. Ông kêu gọi các cấp chính quyền đảm bảo thực hiện các mục tiêu đề ra.
Tuy nhiên, bên ngoài cơ quan đầu não của Đảng tại Trung Nam Hải, thực trạng tình hình kinh tế lại vẽ lên một bức tranh vô cùng khác biệt.
Việc đảm bảo cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế trong khi phải ứng phó với đại dịch do virus chết người gây ra là một nhiệm vụ bất khả thi. Hoạt động kinh tế trong nước đã dừng hẳn ở hầu hết các tỉnh thành trên cả nước Trung Quốc. Tuần lễ ngày 10/2 là thời điểm hầu hết các doanh nghiệp dự kiến mở lại cửa sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, nhưng chỉ có số ít doanh nghiệp làm như vậy.
Trong bối cảnh đó, thị trường tài chính đã bị ảnh hưởng tiêu cực từ những rủi ro này. Không có các hoạt động kinh tế thực tế, có lẽ các nhà đầu tư sẽ đứng yên – hoặc ít nhất cố giữ tinh thần lạc quan.
Số liệu tăng trưởng GDP quý I của Trung Quốc được theo dõi sát sao. Bất cứ nguồn số liệu nào cho thấy con số tăng trưởng dương sẽ khiến dư luận thắc mắc. Scott Minerd, Giám đốc Đầu tư của Guggenheim Partners chia sẻ với CNBC rằng GDP quý I dự đoán sẽ ở mức -6% trên cơ sở hàng năm.
Hoạt động sản xuất và công nghiệp vận tải
Hiện đã có một số manh mối và các chỉ số kinh tế cho thấy Trung Quốc đang trải qua một sự sụp đổ về kinh tế.
Ở tầm vĩ mô, công nghiệp vận tải đang vật lộn với đầy rẫy khó khăn. Chỉ số Baltic Capsize, theo dõi chi phí vận chuyển hàng hóa khô đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong tuần đầu tháng 2. Đây là chỉ số quan trọng của thương mại toàn cầu. Chỉ số này đã giảm từ tháng 12 năm ngoái nhưng thực sự giảm sâu hơn nữa vào tháng 1 và đầu tháng 2 năm nay, chủ yếu do công suất vận chuyển quá mức do sự bùng phát của virus.
Ngành năng lượng cũng chứng kiến mức tăng trưởng nhu cầu dầu lửa thấp nhất trong một thập kỷ - nguyên nhân chủ yếu là do sự đình trệ kinh tế Trung Quốc. Tuần trước, Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã điều chỉnh giảm mạnh mẽ các dự báo cho năm 2020.
Chúng ta có thể đánh giá hoạt động kinh tế hàng ngày thông qua mức tiêu thụ điện và lưu lượng hành khách. Theo báo cáo nghiên cứu của ngân hàng đầu tư Morgan Stanley, vào ngày 13/2, hoặc 20 ngày sau Tết Nguyên đán, mức tiêu thụ than theo ngày của Trung Quốc năm 2020 ở mức thấp hơn xấp xỉ 50% so với mức tiêu thụ trung bình từ năm 2016 đến năm 2019 trong cùng giai đoạn. Mức tiêu thụ than theo ngày là một thông số tốt để đo lường công suất điện tiêu thụ và chỉ số sản xuất, một chỉ số sống về các hoạt động kinh tế.
-
- Tiêu thụ than điện hàng ngày. (Ảnh: Morgan Stanley)
Dữ liệu về mức giảm lưu lượng hành khách lưu thông hàng ngày trên toàn quốc còn ở mức nghiêm trọng hơn. Vào ngày 13 tháng 2, hoặc 35 ngày sau Tết Nguyên đán, lưu lượng hành khách lưu thông chỉ còn 25% mức tương ứng năm ngoái, theo Morgan Stanley. Mức độ tắc nghẽn giao thông là một chỉ số tiêu biểu đo lường các hoạt động vận chuyển và thương mại điện tử, và mức 25% chỉ số thông thường cho thấy phần lớn Trung Quốc đang đóng cửa và sản lượng kinh tế tiếp tục đình trệ.
-
- Lưu lượng hành khách hàng ngày trên toàn quốc. (Ảnh: Morgan Stanley)
Bất động sản và Tiêu dùng
Tăng trưởng của ngành bất động sản – phong vũ biểu của các hộ gia đình giàu có – cũng đang trong tình trạng sụt giảm. Doanh số bán hàng trong ngành bất động sản tại 30 thành phố lớn của Trung Quốc hiện giờ chỉ đạt mức 10 đến 20% so với các năm từ 2017 đến 2019, theo số liệu thống kê của Capital Economics. Điều này càng gây áp lực lớn hơn đối với một lĩnh vực đã chậm lại kể từ năm 2019.
Bloomberg báo cáo rằng thành phố phía nam, Thâm Quyến, nơi có hơn 22 triệu dân, đã cấm bán nhà do “chính quyền thành phố đã ở mức báo động cao nhất”. Và tại Bắc Kinh, thị trường bất động sản vốn thường xuyên nóng, thì nay giao dịch mỗi ngày đạt chưa đến 4 giao dịch. Một số nhà phát triển bất động sản đã chuyển hướng sang quảng cáo trên mạng và bán hàng trực tuyến.
Giả sử hoạt động bán hàng trì trệ vẫn tiếp diễn chừng nào dịch bệnh còn leo thang thì điều này tác động nghiêm trọng đến ngành bất động sản. Các chủ thầu bất động sản vay nợ cao sẽ khiến tồn kho bất động sản ở mức cao đứng trước nguy cơ phá sản.
Tháng 1 cũng chứng kiến lạm phát gia tăng mạnh mẽ. Chuỗi cung ứng bị hạn chế đã làm hỏng nguồn cung hàng hóa. Các cửa hàng bách hóa và tạp hóa tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng đang có mức tồn kho thấp do hạn chế vận chuyển cũng như các điểm dừng sản xuất trên toàn quốc. Các kệ hàng trống rỗng và giá hàng hóa bị đẩy lên cao.
Số liệu chính thức từ Cục Thống kê Quốc gia Trung quốc báo cáo rằng chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 1 đã tăng lên 5,4% hàng năm, ở mức cao nhất trong tám năm. Giá thực phẩm thường tăng ngay trước Tết Nguyên đán và sau đó giảm xuống. Nhưng vào năm 2020, chỉ số giá bán buôn thực phẩm của Trung Quốc đã có xu hướng cao hơn sau kỳ nghỉ lễ, cao hơn khoảng 5% so với mức tương ứng năm 2019 và 10% năm 2018, theo số liệu từ Capital Economics.
-
- Xu hướng giá bán buôn thực phẩm (Ảnh Capital Economics)
Ngay cả tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba Group Holdings, một biểu tượng không thể phá hủy của người tiêu dùng Trung Quốc, đã đưa ra những cảnh báo liên quan đến tác động của virus đối với tài chính và nhu cầu của người tiêu dùng.
“Dịch bệnh này đã tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ”, Giám đốc tài chính của Alibaba, ông Maggie Wu, phát biểu trong cuộc hội đàm với các nhà phân tích Phố Wall vào ngày 13/2. Alibaba cũng đã đưa ra các biện pháp chủ yếu thông qua công ty cho vay - Ant Financial nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi sự bùng phát virus.
Rủi ro Suy thoái chưa tính hết
Tổng Giám đốc Alibaba Daniel Zhang ví dịch virus này là “sự kiện thiên nga đen”, mô tả điều kiện thị trường tang thương chưa từng xảy ra.
Thị trường tài chính trong nước cho đến nay đã loại bỏ phần lớn nỗi lo do virus gây ra. Các nhà đầu tư mắc kẹt trong tình trạng tự mãn, hoặc tin rằng dịch bệnh bùng phát sẽ nhanh chóng kết thúc, hoặc các nhà quản lý Bắc Kinh sẽ ban hành các biện pháp kích thích kinh tế để hỗ trợ thị trường nếu tình hình trở nên tồi tệ hơn.
Đáng ngạc nhiên là Chỉ số tổng hợp Thượng Hải, chỉ số tham chiếu của thị trường chứng khoán Trung Quốc, chỉ giảm khoảng 5.5% kể từ ngày 1/1. Chỉ số nhỏ hơn và tập trung vào các mã công nghệ Thâm Quyến thậm chí tăng trong năm nay, tăng 2.6% kể từ ngày 1/1.
Các nhà phân tích chứng khoán đưa ra lời khuyên các mã nên mua vào khi “virus corona được kiểm soát”. Các giao dịch viên cho rằng “đội ngũ quốc gia” của Trung Quốc gồm các công ty quản lý tài sản và công ty môi giới do nhà nước quản lý sẽ can thiệp thị trường bằng các lệnh mua khối lượng lớn khi giá cổ phiếu đảo chiều.
“Các nhà đầu tư đã bỏ lỡ đợt tăng giá năm ngoái sẽ tận dụng cơ hội thị trường tự điều chỉnh”, Huang Wei, một nhà đầu cơ chứng khoán, người gần đây thành lập một diễn đàn trên WeChat nhằm đưa ra các lời khuyên về chứng khoán cho các nhà đầu tư riêng lẻ, đã phát biểu với Reuters gần đây. WeChat là giao diện truyền thông xã hội phổ biến nhất của Trung Quốc. Rốt cuộc, đại dịch SARS bùng phát năm 2003 chỉ là một vệt sáng trên màn hình sàn giao dịch chứng khoán Trung Quốc.
Tuy nhiên, liệu sự phấn khích này có hợp lý không?
Bức tranh sẽ rõ ràng hơn khi các tập đoàn công bố số liệu kinh doanh quý I năm 2020. Tuy nhiên, so với những con đường vắng vẻ, đường cao tốc và trung tâm vận chuyển yên ắng hơn nhiều thì thị trường chứng khoán nhộn nhịp của Trung Quốc có vẻ kỳ quái.
Nhưng có lẽ cũng không quá khó hiểu. Sau vô số gói cứu trợ và các biện pháp kích thích trong quá khứ, Bắc Kinh đã làm hư giới đầu tư như chúng ta thấy ngày hôm nay. Phản ứng kiểu Pavlovian của họ ngày hôm nay cho thấy sự tự mãn đó.
Và nếu virus thực sự là một sự kiện “thiên nga đen” thì họ đích xác sẽ phải thức tỉnh.
Tuệ Minh
Theo The Epoch Times
