Trung Quốc: 8 nghìn tỷ đô-la Mỹ của khu vực tín dụng ngầm đang rạn nứt

Hoạt động ngân hàng, tín dụng phi chính thức (tín dụng ngầm) bùng nổ ở Trung Quốc trong những năm qua lên tới 8 nghìn tỷ đô-la Mỹ, hiện đang xuất hiện những rạn nứt kể từ dịch bệnh virus Corona Vũ Hán; bắt đầu từ vụ việc mất khả năng thanh toán tại Công ty tài chính Noah, các cơ quan quản lý đang thắt chặt quản lý với lĩnh vực này.

Chỉ một năm trước, Noah Holdings Ltd. là một giải pháp cho những mối nguy hiểm đang rình rập trong hệ thống cho vay không chính thức (tín dụng ngầm) trị giá 8 nghìn tỷ đô-la của Trung Quốc. Bây giờ, nó đã đứng trước sự thay đổi lịch sử trong quản lý tài sản của Trung Quốc, một điều mà các nhà hoạch định chính sách miêu tả là sẽ giúp giảm rủi ro tài chính trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Trọng tâm của sự chuyển đổi là một nỗ lực của chính phủ nhằm kiềm chế các khoản đầu tư tín dụng không rõ ràng đã từng lôi kéo Noah vào vụ bê bối năm ngoái. Công ty có trụ sở tại Thượng Hải đã cắt giảm doanh số bán các sản phẩm như vậy xuống 1% tổng số sản phẩm trong quý đầu tiên từ khoảng 80% một năm trước đó, thay vào đó tập trung vào các khoản đầu tư gắn liền với cổ phiếu và trái phiếu đơn thuần. Sự thay đổi của Noah là đáng chú ý bởi vì nó là một trong những nhà quản lý tài sản độc lập lớn nhất của Trung Quốc, trong lịch sử là một trong những tổ chức tài chính ít được giám sát nhất của đất nước.

Sự thất bại của một trong những sản phẩm tín dụng của nó vào năm ngoái là một hồi chuông cảnh tỉnh trực tiếp tại thời điểm mà các cơ quan quản lý đang nỗ lực để dịch chuyển ngành này sang các khoản đầu tư chính thống và dỡ bỏ các bảo đảm ngầm về lợi nhuận, Noah nói trong email gửi Bloomberg. Các nhà đầu tư cũng đang đo lường rủi ro tốt hơn và đã ngừng theo đuổi lợi nhuận cố định ngắn hạn, người quản lý tài sản nói.

Xie Manqi, một nhà phân tích có trụ sở tại Hong Kong tại S&P Global Ratings nói: “Đây là một xu hướng của cả ngành và Noah sẽ không là tổ chức duy nhất, với các ngân hàng và quỹ tín thác cũng đang chuyển dần khỏi các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn khi mà các quy định đang thắt chặt. Noah là một trong những lô đầu tiên thực hiện chuyển đổi”.

Các giám đốc điều hành tại Noah đã dành cả năm qua để tái cơ cấu hoạt động kinh doanh của mình trong khi đấu tranh với các vụ kiện liên quan đến sự thất bại của một công cụ trị giá 3,4 tỷ nhân dân tệ (486 triệu USD) khiến các nhà đầu tư mất tiền.

Noah quả quyết rằng nó đã trở thành nạn nhân của lừa đảo khi Noah không thể thanh toán theo hợp đồng sản phẩm đầu tư được đảm bảo bằng các tài khoản phải trả thanh toán từ một đơn vị của công ty thương mại điện tử khổng lồ JD.com cho Công ty TNHH Quốc tế Camsing, mà chủ tịch công ty này đã bị cảnh sát giam giữ vào năm ngoái.

Người quản lý tài sản vào tháng 7 năm ngoái đã cáo buộc Camsing lừa đảo làm sai lệch hợp đồng kinh doanh làm cơ sở cho sản phẩm của Noah và đệ đơn kiện cả hai công ty. JD.com nói rằng Noah đã không xác minh tính xác thực của các hợp đồng, cho thấy các lỗ hổng kiểm soát rủi ro nghiêm trọng. Camsing và JD.com đã không trả lời email yêu cầu bình luận.

Hồi chuông cảnh tỉnh

Lily Du, một chủ xưởng may 43 tuổi ở tỉnh Giang Tô, nói rằng cô được cho biết đầu tư 10 triệu nhân dân tệ tiền tiết kiệm của cô vào sản phẩm đầu tư của Noah phát hành dựa trên công ty Camsing cũng giống như “gửi tiền vào ngân hàng”. Khi sản phẩm gặp sự cố, Noah đã kéo dài thời gian thêm một năm, nhưng vẫn chưa trả tiền, cô nói.

“Thay vì nói cho các nhà đầu tư biết rủi ro, Noah nên thực hiện kiểm soát rủi ro tốt hơn”, theo ông Du, người đã tiếp cận Văn phòng Luật AllBright để thu lại tiền của mình cùng với khoảng ba chục nhà đầu tư khác. "Tôi nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ mua bất cứ thứ gì từ Noah hoặc những nhà quản lý tài sản độc lập khác".

Noah cho biết qua email rằng, Camsing là một “trường hợp lừa đảo với số tiền khổng lồ”, theo thủ tục tố tụng hình sự và dân sự. Tuy nhiên, sự thất bại của công cụ đã buộc công ty nhận ra rằng “các tài sản phi tiêu chuẩn tập trung vào 1 đối tác đơn có rủi ro rất cao và không bền vững”, Noah cho biết.

Sau vụ bê bối, Noah đã bỏ qua các dịch vụ như vậy, thay vào đó tập trung vào các khoản đầu tư dựa trên chứng khoán được giao dịch công khai như cổ phiếu và trái phiếu, doanh số của chúng đã tăng 500% lên 19,1 tỷ nhân dân tệ trong quý đầu tiên từ một năm trước. Giám đốc điều hành Jingbo Wang cho biết vào tháng 5, bộ sản phẩm của hãng sẽ phân bổ 80% cho các sản phẩm tiêu chuẩn trong tương lai.

Những thay đổi đang gây ra suy giảm kinh doanh. Giá trị tổng hợp của các sản phẩm tài chính được phân phối bởi đơn vị tài sản của Noah đã giảm 17% trong quý đầu tiên do sự thay đổi sản phẩm. Chỉ có một nửa số nhà đầu tư lớn đã thực hiện giao dịch so với một năm trước, mặc dù các khách hàng của quỹ tương hỗ đã tăng mạnh. Các cổ phiếu của Noah niêm yết tại Hoa Kỳ giao dịch với giá thấp hơn 34% so với trước khi vụ bê bối nổ ra.

Noah đã có 170 tỷ nhân dân tệ tài sản được quản lý vào cuối tháng 12 và phân phối 78,5 tỷ nhân dân tệ các sản phẩm tài chính vào năm ngoái. Tổng số khách hàng đã đăng ký của công ty đã tăng 17% so với một năm trước đó lên hơn 321.000 vào tháng 3.

Gu Huijun, nhà phân tích trưởng tại Học viện Tài chính Suning, ước tính rằng những tổ chức hàng đầu như Noah có lợi thế cho khách hàng hiện tại của họ, mặc dù các sản phẩm rủi ro cao hiện không được khuyến khích, sự đa dạng về sản phẩm và lời tư vấn chuyên nghiệp sẽ rất quan trọng cho sự sống còn.

Việc hối thúc các công ty như Noah theo đuổi các dòng sản phẩm thông thường hơn là một phần quan trọng trong nỗ lực ba năm của Trung Quốc để giải quyết các rủi ro tài chính trong hệ thống ngân hàng không chính thức. Lĩnh vực này đã bị lôi kéo vào tầm ngắm của các quy tắc mới do sự giám sát kỹ lưỡng các dịch vụ không chuẩn và tăng cường kiểm soát các thực thể tham gia vào các hoạt động tài chính mà không có giấy phép thích hợp, bao gồm cả các nhà quản lý tài sản độc lập.

Với các hướng dẫn mới được thiết lập để bao gồm tất cả các sản phẩm quản lý tài sản vào cuối năm, các loại tài chính không chính thức khác cũng đang vào tầm ngắm.

Gần một nửa các sản phẩm quản lý tài sản ngân hàng - chiếm một phần tư tài sản ngân hàng không chính thức - đã chuyển sang mô hình dựa trên giá trị tài sản ròng, nơi các nhà đầu tư chịu rủi ro biến động thị trường, so với 15% trước khi các hướng dẫn mới được công bố, số liệu từ công ty nghiên cứu PY Standard cho thấy. Vào tháng 6, các khách hàng chủ tài khoản ủy thác đầu tư trong các ngân hàng quốc doanh đã chứng kiến ​​những khoản lỗ đầu tiên của họ - những khoản lỗ mà họ không phải chịu dưới thời kỳ có đảm bảo lợi tức.

Tài sản ngân hàng không chính thức đã giảm 1,7 nghìn tỷ đô-la trong ba năm qua, theo Fitch Ratings. Sự sụp đổ kinh tế do việc đóng cửa kinh tế vì coronavirus của Trung Quốc đã khiến các nhà hoạch định chính sách thực hiện nới lỏng 1 mức, với tín dụng từ lĩnh vực này tăng trong quý đầu tiên.

Cơ quan quản lý ngân hàng cho biết hồi đầu tháng này rằng rủi ro từ các hoạt động tài chính không chính thức và nắm giữ chéo các tài sản tài chính đã giảm đáng kể, tạo ra một số linh hoạt về chính sách trong đối phó với những thách thức từ Covid-19.

Đối với các nhà quản lý tài sản độc lập, sự thay đổi của Noah có thể đánh dấu sự kết thúc của một giai đoạn tăng trưởng không kiểm soát. Giám sát theo quy định đang buộc các công ty phải cắt giảm hoạt động đem lại lợi tức cao nhất khi mà rủi ro mất khả năng thanh toán đang tăng đối với các sản phẩm vẫn còn hiệu lực trong bối cảnh nền kinh tế giảm tốc, theo Liu Shichen, người đứng đầu nghiên cứu tại Z-Ben Advisors.

“Tình trạng mất khả năng thanh toán gia tăng đã gây một áp lực khó vượt qua lên nhiều nhà quản lý tài sản độc lập”, ông nói. “Hầu như không còn cơ hội tăng trưởng theo các quy định đã bị thắt chặt”.

Lê Minh

Theo Bloomberg