Những người mua sắm ở Ả Rập Xê Út đã vội vã mua các mặt hàng có giá trị lớn như vàng, ô tô, đồ điện tử... trước khi chính phủ công bố mức thuế lên gấp 3 đối với hàng hóa cơ bản, để cứu vãn nền kinh tế bị vùi dập bởi đại dịch viêm phổi Vũ Hán và cuộc khủng hoảng giá dầu.
“Cú đòn mạnh” của giá dầu giảm và đại dịch COVID-19
Nền kinh tế Ả Rập đã phải chịu áp lực nặng nề trong nửa đầu năm 2020. Dịch viêm phổi Vũ Hán đã làm giảm giá trị dầu mỏ và tàn phá các lĩnh vực phi năng lượng mà Ả Rập Xê Út đang cố gắng phát triển. Theo dự đoán mới nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nền kinh tế Ả Rập Xê Út có thể tăng trưởng âm khoảng 6,8% trong năm nay.
IMF ước tính rằng dầu chiếm hơn 40% GDP và gần 80% xuất khẩu của quốc gia giàu có bậc nhất khu vực Trung Đông này. Khi giá dầu rơi xuống mức âm vào tháng 4/2020, vương quốc này đã phải đối mặt với cuộc khủng hoảng giá dầu nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.
Vào tháng 3/2020, tài sản nước ngoài ròng của vương quốc này đã giảm gần 27 tỷ USD, xuống còn 464 tỷ USD, mức thấp nhất trong 19 năm qua. Bộ Tài chính tăng trần nợ từ 30% GDP lên 50% GDP. Saudi Aramco, công ty đại chúng của Ả Rập lớn nhất thế giới, báo cáo thu nhập ròng giảm 25% trong quý đầu năm 2020.
Du lịch tôn giáo thường chiếm khoảng 20% GDP của đất nước, tuy nhiên, tờ The New York Times cho biết trong năm nay, dịch viêm phổi Vũ Hán cũng đã tước đi của vương quốc này doanh thu hàng tỷ USD từ cuộc hành hương, vốn thường thu hút 2,5 triệu người trong 5 ngày cúng tế ở khu vực hành hương Mecca.
Các thông báo gần đây bao gồm tăng gấp ba lần thuế giá trị gia tăng và chấm dứt trợ cấp sinh hoạt phí cho nhân viên khu vực công. Chính phủ dự định giảm chi hơn 26 tỷ USD, và một ủy ban đã được triệu tập để xem xét mức lương của nhân viên và nhà thầu bên ngoài hệ thống dịch vụ dân sự tiêu chuẩn. Các biện pháp như vậy chứng tỏ mức độ nghiêm trọng của tình hình, và rằng những lợi ích mà công dân Ả Rập Xê Út đã quen được hưởng sẽ không còn được đảm bảo, theo Carnegie.
Tăng thuế gấp ba lần, người dân đổ xô đi mua vàng, hàng hóa
Giờ đây, khát vọng xây dựng một thành phố lớn hoặc biến Ả Rập Xê Út trở thành điểm đến du lịch nóng nhất ở Trung Đông có thể là vấn đề nan giải với cuộc khủng hoảng ngân sách của vương quốc.
Chính phủ nước này quyết định tăng gấp 3 lần thuế giá trị gia tăng từ 5% đến 15% bắt đầu từ ngày 1/7/2020, đồng thời đình chỉ trợ cấp chi phí sinh hoạt vào tháng 5, điều này gây sốc cho người dân và các doanh nghiệp khi họ mong đợi sự hỗ trợ nhiều hơn từ chính phủ.
Chi tiêu của người tiêu dùng trong tháng 5 này đã giảm gần 16% so với năm trước, theo Jadwa Investment. Nền kinh tế giảm 1% trong quý I/2020. Tuy nhiên, khi chính sách tăng thuế được công bố, người dân đã đổ xô đi mua các mặt hàng có giá trị.
Các siêu thị ở thủ đô Riyadh đã chật cứng người vào cuối tuần khi người mua sắm bắt đầu dự trữ các loại hàng hóa không dễ hư hỏng. Các cửa hàng nội thất và thiết bị cung cấp chương trình giảm giá để thu hút người mua.
"Cuộc sống ngày càng đắt đỏ. Tôi đã mua một số thực phẩm và nước trái cây nhập khẩu và lưu trữ nó vì giá sẽ tăng", Sarah, một bà mẹ hai con người Ả Rập cho biết.
Najem Dalaibe, một đại lý xe hơi ở Riyadh cho biết: “Mặc dù nhu cầu thấp nhưng người dân đang tích cực mua trước khi tăng thuế VAT”. Theo đó, số xe họ bán trong tháng 6 còn nhiều hơn cả 5 tháng trước.
Jaber al-Sahari, người làm việc trong một cửa hàng vàng, cho biết rằng nhu cầu mua vàng đã gia tăng đáng kể trong hai tuần qua.
Trong tháng 6/2020, các nhà chức trách nước này đã tăng thuế nhập khẩu để ngăn chặn việc thâm hụt ngân sách. Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự kiến thuế nhập khẩu sẽ tăng từ mức 4,5% năm ngoái lên 12% GDP năm nay.
Những bước này có thể làm giảm thâm hụt chung từ 4,5% đến 6% GDP, nhưng có thể làm giảm sự phục hồi kinh tế, Arqaam Capital cho biết.
Tâm An
