Không giống như Hoa Kỳ, EU đã tìm cách tránh đối đầu với Bắc Kinh, nhưng quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt quan trọng đầu tiên kể từ lệnh cấm vận vũ khí của EU vào năm 1989 sau cuộc đàn áp ủng hộ dân chủ ở Quảng trường Thiên An Môn cho thấy một sự thay đổi trong thế trận.
Theo Reuters, Liên minh châu Âu tuần này đã đồng ý đưa các quan chức Trung Quốc vào danh sách đen vì vi phạm nhân quyền.
Các đại sứ EU đã thông qua lệnh cấm đi lại và đóng băng tài sản đối với 4 cá nhân và một thực thể Trung Quốc, những người này sẽ không được công khai tên cho đến khi các ngoại trưởng EU chính thức phê duyệt vào ngày 22 tháng 3 năm nay, như một phần của danh sách trừng phạt nhân quyền mới và rộng hơn.
Không giống như Hoa Kỳ, EU đã tìm cách tránh đối đầu với Bắc Kinh, nhưng quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt quan trọng đầu tiên kể từ lệnh cấm vận vũ khí của EU vào năm 1989 sau cuộc đàn áp ủng hộ dân chủ ở Quảng trường Thiên An Môn cho thấy một sự thay đổi trong thế trận.
Lệnh cấm vận vũ khí năm 1989 của EU đối với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn thứ hai của nước này, vẫn được áp dụng.
Một nhà ngoại giao EU cho biết: “Các biện pháp hạn chế chống lại các vi phạm và lạm dụng nhân quyền nghiêm trọng đã được thông qua.
Các nhà ngoại giao EU nói rằng các quan chức Trung Quốc đã bị buộc tội vi phạm nhân quyền đối với người thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc. Họ cho biết động thái này phản ánh mối quan tâm sâu sắc về người Duy Ngô Nhĩ ở châu Âu, Hoa Kỳ và Canada.
Các nhà hoạt động và các chuyên gia về quyền của Liên Hợp Quốc cho biết ít nhất 1 triệu người Hồi giáo đang bị giam giữ trong các trại ở khu vực phía tây xa xôi của Tân Cương. Các nhà hoạt động và một số chính trị gia phương Tây cáo buộc Trung Quốc sử dụng hình thức tra tấn, cưỡng bức lao động và triệt sản. Trung Quốc phủ nhận các hành vi vi phạm nhân quyền ở Tân Cương và nói rằng các trại của họ cung cấp đào tạo nghề và cần thiết để chống lại chủ nghĩa cực đoan. Bắc Kinh đã nhiều lần mời đại sứ EU đến Tân Cương nhưng các đặc phái viên nói rằng họ không thể đến thăm trong những điều kiện và giám sát nghiêm ngặt do chính quyền Trung Quốc đặt ra.
Tiếp sau Canada và Hoa Kỳ, Quốc hội Hà Lan đã coi việc Trung Quốc đối xử với người Duy Ngô Nhĩ là tội diệt chủng, điều mà Trung Quốc trước nay ra sức bác bỏ.
Hà Lan đã triệu tập đại sứ của Trung Quốc tại The Hague sau khi Bắc Kinh công bố các biện pháp của họ đối với 10 người châu Âu, trong khi Nghị viện châu Âu, cùng với Đức và Bỉ và các ngoại trưởng khác, bác bỏ sự trả đũa của Trung Quốc.
Bị cáo buộc giam giữ hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở Tây Bắc Trung Quốc, những người bị EU nhắm tới bao gồm Chen Mingguo, Giám đốc Sở Công an Tân Cương. EU cho biết Chen phải chịu trách nhiệm về “những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng”.
Những người khác bị cấm đi lại và đóng băng tài sản là: các quan chức cấp cao của Trung Quốc Wang Mingshan và Wang Junzheng, cựu phó bí thư thành ủy ở Tân Cương, Zhu Hailun, và Cục Công an Quân đoàn Xây dựng và Sản xuất Tân Cương.
Tuy nhiên, EU đã không chỉ định quan chức hàng đầu ở Tân Cương, Chen Quanguo, người bị nhắm mục tiêu bởi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ.
EU cũng đã kêu gọi trả tự do cho giáo sư kinh tế người Duy Ngô Nhĩ, Ilham Tohti, người bị tù chung thân vào năm 2014. Ông đã được trao giải thưởng nhân quyền của Nghị viện châu Âu vào năm 2019.
Các nhà ngoại giao cho biết danh sách trừng phạt đầy đủ của EU gồm 11 cái tên được các đại sứ EU thông qua cũng bao gồm các quan chức từ Nga, Libya, Nam Sudan và Triều Tiên.
Tất cả 27 chính phủ EU đều đồng ý với các biện pháp trừng phạt, nhưng ngoại trưởng của Hungary, Peter Szijjarto, gọi chúng là “có hại” và “vô nghĩa”.
Bắc Kinh ăn miếng trả miếng
Sau khi lệnh trừng phạt của EU được thông qua, ngay lập tức Trung Quốc đáp trả bằng cách đưa vào danh sách đen 10 cá nhân và 4 thực thể EU để đáp trả các lệnh trừng phạt của Brussels đối với các quan chức Trung Quốc vì cáo buộc vi phạm nhân quyền ở khu vực Tân Cương.
Trên Twitter, phái bộ Trung Quốc tại EU đã đăng lại bình luận về các biện pháp trừng phạt mới được đưa ra hôm thứ Ba bởi Đại sứ Trung Quốc tại khối này, và tuyên bố rằng Bắc Kinh sẽ không thay đổi chính sách của mình.
"Các biện pháp trừng phạt mang tính đối đầu", phái bộ Trung Quốc cho biết trên Twitter. “Chúng tôi muốn đối thoại chứ không phải đối đầu. Chúng tôi đề nghị phía EU suy nghĩ lại. Nếu một số người khăng khăng muốn đối đầu, chúng tôi sẽ không lùi bước, vì chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc hoàn thành trách nhiệm của mình với người dân”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết các thành viên của Nghị viện châu Âu Reinhard Butikofer, Michael Gahler, Raphael Glucksmann, Ilhan Kyuchyuk và Miriam Lexmann là một trong những người “gây tổn hại nghiêm trọng đến chủ quyền và lợi ích của Trung Quốc và truyền bá những lời nói dối và thông tin sai lệch một cách ác ý”.
Các cá nhân khác bị Trung Quốc trừng phạt là chính trị gia Hà Lan Sjoerd Wiemer Sjoerdsma, nghị sĩ Bỉ Samuel Cogolati, thành viên quốc hội Lithuania Dovile Sakaliene và hai học giả - Adrian Zenz của Đức và Bjorn Jerden của Thụy Điển.
“Những cá nhân liên quan và gia đình của họ bị cấm nhập cảnh vào đại lục, Hồng Kông và Macao của Trung Quốc”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết: "Họ và các công ty và tổ chức liên kết với họ cũng bị hạn chế kinh doanh với Trung Quốc".
Các thực thể bị trừng phạt là Ủy ban Chính trị và An ninh của Hội đồng Liên minh Châu Âu; Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện Châu Âu; Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator ở Đức và Tổ chức Liên minh các nền dân chủ ở Đan Mạch.
Sự trả đũa của Bắc Kinh bao gồm các biện pháp trừng phạt đối với các nhà lập pháp châu Âu, cơ quan ra quyết định chính sách đối ngoại chính của EU được gọi là Ủy ban Chính trị và An ninh và hai viện.
Chính trị gia người Đức Reinhard Butikofer, người chủ trì phái đoàn của Nghị viện châu Âu tới Trung Quốc, là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất bị ảnh hưởng. Tổ chức Liên minh các nền dân chủ phi lợi nhuận, do cựu tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen thành lập, đã có tên trong danh sách, theo một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
“Chừng nào nhân quyền còn bị xâm phạm, tôi không thể im lặng. Các biện pháp trừng phạt này chứng tỏ Trung Quốc nhạy cảm với sức ép. Hãy để điều này là một sự khích lệ cho tất cả các đồng nghiệp châu Âu của tôi: Hãy nói ra! ” Nhà lập pháp Hà Lan Sjoerd Sjoerdsma, người bị Trung Quốc đưa vào danh sách trừng phạt, cho biết trên Twitter.
Thiện Nhân
Theo Reuters
