Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 31 tháng 3 vừa qua đã đề xuất gói đầu tư “Kế hoạch việc làm Hoa Kỳ” trị giá hơn 2 nghìn tỷ USD để định hình lại nền kinh tế lớn nhất thế giới và chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đề xuất vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ của Đảng Cộng hòa.
Gói đầu tư này nhằm tạo ra hàng triệu việc làm và xây dựng cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như đường xá, giải quyết biến đổi khí hậu và tăng cường các dịch vụ con người như chăm sóc người già.
“Đó là khoản đầu tư chỉ có một lần ở Mỹ, không giống như bất cứ điều gì chúng ta đã thấy hoặc làm kể từ khi xây dựng hệ thống đường cao tốc giữa các tiểu bang và cuộc đua không gian cách đây nhiều thập kỷ”, ông Biden phát biểu trong buổi nói chuyện ở Pittsburgh.
Đề xuất lập pháp trị giá hàng tỷ USD thứ hai của ông Biden chỉ trong vòng 2 tháng cầm quyền đã tạo tiền đề cho một cuộc đụng độ đảng phái tại Quốc hội Hoa Kỳ, nơi các thành viên phần lớn đồng ý rằng các khoản đầu tư là cần thiết nhưng cần được chia trên tổng quy mô và bao gồm các chương trình dịch vụ xã hội.
Cùng với gói cứu trợ coronavirus trị giá 1,9 nghìn tỷ USD được ban hành gần đây, sáng kiến cơ sở hạ tầng của Biden sẽ mang lại cho chính phủ liên bang một vai trò lớn hơn trong nền kinh tế Hoa Kỳ so với những thế hệ trước, chiếm 20% sản lượng hàng năm trở lên.
Ông Biden tin rằng những nỗ lực này của chính phủ là cách tốt nhất để hỗ trợ cho một nền kinh tế bị đại dịch coronavirus vây hãm, đang đối mặt với sự cạnh tranh gia tăng và mối đe dọa an ninh quốc gia do Trung Quốc gây ra.
Đề xuất đã được những người bảo thủ và các nhóm kinh doanh lớn chào đón nhiệt liệt.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mitch McConnell cho biết đề xuất này là “một con ngựa thành Troy khác cho những yêu cầu cực tả” một ngày sau khi Biden gọi điện để giới thiệu ngắn gọn với lãnh đạo thiểu số về đề xuất này. McConnell cho biết việc tăng thuế sẽ “giết chết việc làm và làm chậm tốc độ tăng lương trong khi người lao động cần thị trường được phục hồi nhanh chóng”.
Chi trả và giải ngân
Ông Biden đang phớt lờ lời hứa của chiến dịch tranh cử là tăng thuế đối với những cá nhân giàu có, ít nhất là vào lúc này.
Thay vào đó, kế hoạch tăng thuế suất doanh nghiệp lên từ 21% thành 28% và thay đổi mã số thuế để đóng các lỗ hổng cho phép các công ty chuyển lợi nhuận ra nước ngoài, theo một báo cáo tóm tắt dài 25 trang do Nhà Trắng công bố.
Ông Biden cho biết mục tiêu không phải là "nhắm vào" các doanh nghiệp mà là giải quyết tình trạng chia rẽ và bất bình đẳng đang trở nên tồi tệ hơn do đại dịch gây ra.
Kế hoạch này sẽ dàn trải chi phí cho các dự án trong thời gian 8 năm và nhằm mục đích thanh toán cho tất cả trong 15 năm, mà không làm tăng thêm nợ dài hạn của đất nước, Nhà Trắng cho biết.
Ông Neil Bradley, giám đốc chính sách của tập đoàn thương mại lớn nhất quốc gia, Phòng Thương mại Hoa Kỳ, cho biết trong khi tổ chức này chia sẻ cảm giác cấp bách của Biden về cơ sở hạ tầng, nhưng kế hoạch của ông ta đã "sai lầm một cách nguy hiểm".
Ông Bradley nói: “Chúng tôi phản đối mạnh mẽ việc tăng thuế chung do chính quyền đề xuất vì sẽ làm chậm quá trình phục hồi kinh tế và khiến Mỹ kém cạnh tranh hơn trên toàn cầu”.
Kế hoạch này bao gồm 621 tỷ USD để xây dựng lại cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như cầu, đường cao tốc và cảng, và khoản đầu tư lịch sử trị giá 174 tỷ USD vào thị trường xe điện, đồng thời đặt mục tiêu xây dựng mạng lưới sạc trên toàn quốc vào năm 2030.
Chương trình cũng tập trung vào các dự án do công đoàn đại diện để nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Các quan chức chính quyền cũng cho biết họ hy vọng giải quyết bất bình đẳng kinh tế do phân biệt chủng tộc tạo ra, chẳng hạn như cắt giảm ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến các cộng đồng người da đen và gốc Tây Ban Nha gần các cảng hoặc nhà máy điện.
Quốc hội sẽ được yêu cầu đầu tư 400 tỷ USD để mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc cộng đồng với giá cả phải chăng cho người Mỹ già và người khuyết tật. Động thái này nhắm đến những người lao động có mức lương thấp và những phụ nữ da màu phục vụ trong ngành chăm sóc sức khỏe.
Có 213 tỷ USD được lên kế hoạch để xây dựng mới các cơ sở hạ tầng bền vững và thân thiện với môi trường, hàng trăm tỷ để hỗ trợ sản xuất của Mỹ, củng cố lưới điện của quốc gia, ban hành băng thông rộng tốc độ cao trên toàn quốc và cải tạo hệ thống nước uống của quốc gia.
Các đề xuất khác sắp ra mắt
Ông Biden đang tiếp tục với kế hoạch kinh tế mới trong khi cố gắng thực hiện lời hứa cung cấp đủ vaccine COVID-19 cho tất cả người lớn Mỹ vào cuối tháng 5 năm nay. Nhà Trắng cũng đang đối phó với tình trạng gia tăng số lượng người di cư ở biên giới phía nam và ảnh hưởng từ các vụ xả súng hàng loạt.
Kế hoạch này là một phần của chương trình nghị sự “Xây dựng trở lại tốt hơn” mà chính quyền muốn giới thiệu. Gói lập pháp thứ hai được tung ra nhằm trợ giúp các gia đình sẽ có hiệu lực trong vòng vài tuần tới.
Gói đó dự kiến sẽ bao gồm việc mở rộng phạm vi bảo hiểm y tế và trợ cấp thuế cho trẻ em, cũng như gia đình được trả lương và nghỉ phép y tế.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho biết bà hy vọng kế hoạch cơ sở hạ tầng sẽ được thông qua vào ngày 4 tháng 7 tới đây.
Trong khi đó, các đảng viên Dân chủ với đa số hẹp ở cả Hạ viện và Thượng viện thì đang chạy đua để đạt được một thỏa thuận về các chi tiết cho gói chi tiêu này.
Trò đùa đã bắt đầu. Đảng Dân chủ ôn hòa cho biết gói này nên nhắm mục tiêu nhiều hơn vào các dự án cơ sở hạ tầng truyền thống để thu hút phiếu thêm phiếu bầu từ các cử tri của Đảng Cộng hòa. Các nhà lập pháp tự do thì muốn giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và bất bình đẳng kinh tế.
Đại diện Pramila Jayapal, một đảng viên Dân chủ tự do hàng đầu, cho biết hôm thứ 30 tháng 1 vừa qua rằng đề xuất mà ông Biden đưa ra khi đang tranh cử tổng thống là từ 6,5 nghìn tỷ USD đến 11 nghìn tỷ USD trong 10 năm.
Bà Jayapal nói: “Chúng tôi muốn thấy một kế hoạch có tầm ảnh hưởng lớn”.
Ngọc Minh
Theo Reuters
