Một khía cạnh quan trọng trong kế hoạch lớn của Nhà Trắng nhằm đưa người Mỹ trở lại làm việc - được dự kiến sẽ như trò boomerang - với thiệt hại quay trở lại đánh vào người lao động.
Tổng thống Biden đang quảng cáo rằng kế hoạch chi tiêu mới trị giá 2,3 nghìn tỷ USD của mình sẽ mang lại lợi ích cho người lao động, thậm chí còn gọi nó là “Đạo luật việc làm của Mỹ”. Nhưng có lý do để tin rằng một điều khoản quan trọng trong kế hoạch của ông Biden sẽ khiến thu nhập của hàng triệu gia đình Mỹ giảm đáng kể.
Đánh thuế vào doanh nghiệp lớn, nhưng người lao động lãnh hậu quả
Tổng thống muốn chi trả cho đề xuất chi tiêu hàng nghìn tỷ đô-la của mình - một phần bằng cách tăng thuế suất doanh nghiệp từ 21% lên 28%. Một nghiên cứu mới từ Tổ chức Di sản cho thấy rằng việc tăng thuế đối với “Doanh nghiệp lớn” cuối cùng sẽ do phần lớn người lao động gánh chịu.
Nhà kinh tế vĩ mô của Heritage Parker Sheppard dự đoán rằng nền kinh tế sẽ thu hẹp cùng với mức giảm 1.650 USD cho mỗi hộ gia đình, những người lao động trung bình sẽ thấy thu nhập hàng năm của họ giảm đến 840 USD.
Một sai lầm mà nhiều người thường mắc phải là giả định rằng “bất kỳ ai bị chính thức ấn định một mức thuế sẽ là người cuối cùng phải chịu chi phí”. Nhưng điều này không nhất thiết là như vậy, bởi vì mọi người sẽ thay đổi hành vi của họ do tăng thuế: tăng giá, giảm đầu tư, thay đổi thói quen tiêu dùng...
Nhà kinh tế học người Áo Ludwig von Mises viết: “Chính sự vận hành của thị trường, chứ không phải chính phủ, mới quyết định xem mức độ giảm thuế của ai và ảnh hưởng của chúng đến sản xuất và tiêu dùng như thế nào”.
‘Ai trả thuế?’
"Ai trả thuế?" nhà kinh tế Murray Rothbard đặt ra câu hỏi. “Có vẻ như câu trả lời là rõ ràng, vì chính phủ biết họ đánh thuế vào ai. Tuy nhiên, vấn đề không phải là ai đóng thuế ngay lập tức, mà là ai phải trả thuế lâu dài”.
Trong trường hợp đánh thuế doanh nghiệp, nhiều nghiên cứu khẳng định lý thuyết này và cho thấy trong quá trình thực hiện, chi phí phần lớn do người lao động gánh chịu do lương giảm, và một phần do người tiêu dùng phải chịu mức giá cả cao hơn.
Tại sao?
Bởi vì tăng thuế doanh nghiệp làm cho đầu tư tốn kém hơn, và đầu tư vào cải thiện năng suất là chìa khóa cho tăng trưởng tiền lương.
Như ông Mises đã giải thích: “Tăng cường đầu tư vốn có nghĩa là để cung cấp cho người lao động các công cụ hiệu quả hơn”.
Khi khoản đầu tư này cho phép người lao động đạt năng suất hơn, tiền lương của họ sẽ sớm tăng lên.
“Do đó, khi người sử dụng lao động ở vị thế có được từ người tiêu dùng nhiều hơn - so với những gì người lao động đã sản xuất ra trong một giờ làm việc - bởi sự cạnh tranh với những người sử dụng lao động khác, họ có thể buộc phải trả cao hơn cho người lao động”, ông Mises kết luận.
Trong trường hợp tăng thuế doanh nghiệp, điều ngược lại sẽ xảy ra: đầu tư giảm và kết quả là tiền lương giảm.
“Người lao động có thiết bị hay nơi làm việc mới hơn hoặc được cải tiến sẽ có năng suất cao hơn, và có thể nhận được mức lương cao hơn”, nhà kinh tế Sheppard giải thích. “Nếu thuế doanh nghiệp khiến các công ty giảm đầu tư và hoạt động với ít vốn hơn, thì kết quả là họ sẽ trả lương thấp hơn”.
Nghiên cứu của Heritage phát hiện ra rằng đề xuất tăng thuế doanh nghiệp của chính quyền Biden sẽ làm giảm đáng kể đầu tư vào thiết bị và cấu trúc kinh doanh mới - dẫn đến mức lương thấp hơn theo thời gian.
Đây là điểm mấu chốt.
Việc chi tiền cho các kế hoạch chi tiêu khổng lồ của mình bằng cách tăng thuế đối với “Doanh nghiệp lớn” - có thể phục vụ tốt cho Tổng thống Biden về mặt chính trị, nhưng các quy luật kinh tế không bị lay chuyển bởi các cuộc thăm dò dư luận.
Không có gì phải bàn cãi rằng một khía cạnh quan trọng trong kế hoạch lớn của Nhà Trắng nhằm đưa người Mỹ trở lại làm việc - được dự kiến như cái boomerang - quay trở lại đánh vào người lao động.
Lê Minh
Theo Fee
