Giống như người tiền nhiệm Donald Trump, chính quyền Biden đã dần từ bỏ tư tưởng coi tự do thương mại như một mục tiêu tự thân. Các quan chức thương mại Biden đã hứa sẽ tiếp tục tìm kiếm cơ hội xuất khẩu cho các công ty Mỹ, nhưng họ nói rằng họ đã chuyển trọng tâm sang bảo vệ người lao động.
Trong nhiều thập kỷ, nguyên tắc “thương mại tự do” đã truyền cảm hứng cho một loại tư tưởng thiêng liêng đối với hầu hết các chính trị gia Hoa Kỳ. Các nhà lập pháp, nhà ngoại giao và tổng thống đã biện minh cho chính sách của họ thông qua việc theo đuổi thương mại tự do hơn, giống như sự truyền bá dân chủ và chủ nghĩa tư bản thị trường, được coi là một mục tiêu phổ biến và xứng đáng.
Nhưng hiện nay, với các chính trị gia ở Washington, phúc âm lâu đời đó không còn là quan điểm phổ biến nữa.
Các đảng phái chính trị ở cả cánh hữu và cánh tả đã thay đổi quan điểm thông thường rằng mục tiêu chính của chính sách thương mại là tăng tốc các dòng hàng hóa và dịch vụ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thay vào đó, nhiều chính trị gia đã tập trung vào những mặt trái của các thỏa thuận thương mại trong quá khứ, vốn mang lại lợi ích lớn cho một số công nhân Mỹ nhưng lại tước đi công việc của những người khác.
Tổng thống Donald J. Trump đã chấp nhận suy nghĩ lại về thương mại này bằng cách đe dọa hủy bỏ các giao dịch cũ mà ông cho rằng đã cướp đi việc làm của người lao động trong nước để trao vào tay nước ngoài và đàm phán lại các giao dịch mới. Các hiệp ước ông đã ký kết, bao gồm cả với Canada, Mexico và Trung Quốc, cuối cùng đã nâng cao một số rào cản đối với thương mại thay vì hạ thấp chúng, tiêu biểu là việc để áp dụng mức thuế cao đối với các sản phẩm của Trung Quốc và hạn chế hơn đối với nhập khẩu ô tô vào Bắc Mỹ.
Chính quyền Biden dường như cũng sẽ áp dụng một cách tiếp cận tương tự. Mới đây, bà Katherine Tai, người được Tổng thống Biden đề cử điều hành Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, hứa hẹn sẽ tập trung vào việc đảm bảo rằng các thỏa thuận thương mại bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động Mỹ, hơn là bảo vệ các nhà xuất khẩu hoặc người tiêu dùng.
Bà Tai đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ các đồng nghiệp cũ trong Quốc hội, cả đảng Dân chủ và Cộng hòa, và hôm thứ Tư vừa qua, Thượng viện đã xác nhận đề cử của bà trong một cuộc bỏ phiếu 98-0, khiến bà trở thành người đầu tiên được ông Biden đề cử giành được sự ủng hộ nhất trí từ những người biểu quyết.
Ông Biden và các cố vấn của ông đã hứa sẽ xem xét tác động của các chính sách thương mại trong quá khứ đối với bất bình đẳng kinh tế và chủng tộc, đồng thời đưa việc đàm phán các thỏa thuận thương mại mới vào tầm ngắm trong khi họ tập trung cải thiện nền kinh tế trong nước. Và họ vẫn chưa thực hiện bất kỳ động thái nào để giảm bớt mức thuế khổng lồ của ông Trump đối với các sản phẩm nước ngoài, nói rằng họ đang xem xét lại nhưng thuế quan là một công cụ chính sách thương mại hợp pháp.
Trong phiên điều trần trước Ủy ban Tài chính Thượng viện vào ngày 25 tháng 2 vừa qua, bà Tai đã kêu gọi một chính sách tập trung hơn vào việc thương mại ảnh hưởng như thế nào đến người Mỹ, nhất là đối với những người lao động và người làm công ăn lương.
Khi được Thượng nghị sĩ Patrick J. Toomey, một đảng viên Đảng Cộng hòa từ Pennsylvania và là một thương nhân tự do hỏi, liệu mục tiêu của một hiệp định thương mại giữa hai nền kinh tế hiện đại, phát triển có nên là loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại hay không, bà Tai nói nên xem xét các thỏa thuận như vậy trên cơ sở từng trường hợp.
“Có thể nếu bạn hỏi tôi câu hỏi này cách đây 5 hoặc 10 năm, tôi sẽ có xu hướng trả lời là có,” bà Tai trả lời. Nhưng sau những sự kiện trong vài năm qua - bao gồm đại dịch, cuộc chiến thương mại của chính quyền Trump và thất bại của chính quyền Obama trong việc đàm phán một thỏa thuận thương mại Thái Bình Dương - “Tôi nghĩ rằng các chính sách thương mại của chúng ta cần phải có nhiều sắc thái và cần phải cân nhắc đến những điều mà chúng ta đã học được trong quá khứ, nhiều bài học thật sự rất đau đớn trong lịch sử chúng ta.
Bà Katherine Tai, ứng cử viên đại diện thương mại của chính quyền Biden, đã hứa sẽ đoạn tuyệt với các chính sách trước đây vốn “khiến một trong những bộ phận người lao động và nền kinh tế của chúng ta phải đối chọi với nhau”.
Trong bài phát biểu về chính sách đối ngoại lớn đầu tiên của mình vào ngày 3 tháng 3 vừa qua, Ngoại trưởng Antony J. Blinken cũng cho biết các ưu tiên trong thương mại tự do đã thay đổi: “Một số người trong chúng tôi trước đây đã tranh luận về các hiệp định thương mại tự do bởi vì chúng tôi tin rằng người Mỹ sẽ chia sẻ rộng rãi những thành quả kinh tế”. “Nhưng chúng tôi đã không hiểu ai sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực và điều gì cần thiết để bù đắp nỗi đau của họ”.
“Cách tiếp cận của chúng tôi bây giờ sẽ khác,” ông Blinken nói.
Ông Clyde Prestowitz, một nhà đàm phán Hoa Kỳ trong chính quyền Reagan, gọi những tuyên bố của chính quyền về thương mại là “một cuộc cách mạng”.
Giống như bà Tai và ông Robert E. Lighthizer - đại diện thương mại của ông Trump, nhiều tổng thống và quan chức thương mại trong quá khứ nhấn mạnh thương mại công bằng và ý tưởng yêu cầu nước ngoài phải chịu trách nhiệm về việc vi phạm các quy tắc thương mại.
Từ trước đến nay, nhiều người đã bày tỏ sự kính trọng đối với tôn chỉ rằng bản thân thương mại tự do đã là một mục tiêu xứng đáng vì nó có thể giúp nâng cao vận mệnh kinh tế của tất cả các quốc gia và tăng cường sự ổn định toàn cầu bằng cách liên kết các nền kinh tế.
Ý tưởng đó đã đạt đến đỉnh cao phổ biến dưới thời các tổng thống của George HW Bush, Bill Clinton và George W. Bush, nơi Hoa Kỳ đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ, dẫn đầu các cuộc đàm phán mang lại cho Tổ chức Thương mại Thế giới định dạng hiện đại của nó. Trung Quốc có quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn, và ký kết một loạt các thỏa thuận thương mại với các nước Mỹ Latinh, châu Phi và Trung Đông.
Tổng thống Barack Obama ban đầu ít chú trọng đến các thỏa thuận thương mại tự do, thay vào đó tập trung vào cuộc khủng hoảng tài chính và Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng. Nhưng trong nhiệm kỳ thứ hai, chính quyền của ông đã thúc đẩy ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, vốn vấp phải sự chỉ trích từ các đảng viên Đảng Dân chủ tiến bộ vì để công nhân Mỹ cạnh tranh với nước ngoài. Thỏa thuận không bao giờ giành được sự ủng hộ đầy đủ trong Quốc hội.
-
- hính quyền Obama đã thúc đẩy ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, vốn vấp phải sự chỉ trích từ các đảng viên Đảng Dân chủ tiến bộ vì để công nhân Mỹ cạnh tranh với nước ngoài. Thỏa thuận không bao giờ giành được sự ủng hộ đầy đủ trong Quốc hội.
Đối với đảng Dân chủ, sự sụp đổ của thỏa thuận đó là một bước ngoặt, thúc đẩy họ tiến tới sự đồng thuận mới về thương mại. Một số người, như Dani Rodrik, giáo sư kinh tế chính trị tại Harvard, cho rằng các thỏa thuận thương mại gần đây phần lớn không phải là cắt giảm thuế quan hay các rào cản thương mại, mà thay vào đó là tập trung vào việc tạo lợi thế cho các công ty dược phẩm và ngân hàng quốc tế.
Ông David Autor, một nhà kinh tế học tại Viện Công nghệ Massachusetts, cho biết lý thuyết kinh tế chưa bao giờ tuyên bố rằng thương mại làm cho mọi người trở nên tốt hơn - ông nói rằng thương mại sẽ nâng cao sản lượng kinh tế tổng thể, nhưng dẫn đến lãi và lỗ cho các nhóm khác nhau.
Nhưng các nhà kinh tế và chính trị gia đều đánh giá thấp mức độ của một số tổn thất đó. Nghiên cứu có ảnh hưởng của ông Autor cho thấy việc mở rộng thương mại với Trung Quốc dẫn đến việc Mỹ mất đi 2,4 triệu việc làm từ năm 1999 đến năm 2011. Sự thống trị ngày càng tăng của Trung Quốc đối với nhiều ngành công nghiệp toàn cầu, thường được thực hiện thông qua các khoản trợ cấp khổng lồ của chính phủ, cũng làm suy yếu lập luận rằng Hoa Kỳ có thể thành công thông qua các thị trường tự do.
Ông William Reinsch, chủ tịch Scholl về kinh doanh quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, đã viết rằng người Mỹ đã hiểu rằng lập luận “thủy triều dâng sẽ nâng tất cả các con thuyền” không phải lúc nào cũng đúng.
“Thủy triều dâng không nâng được tất cả các thuyền; Nó chỉ nâng được một số thuyền, và trong một thời gian dài, thuyền của công nhân đã bị mắc kẹt trong vũng lầy trong khi du thuyền của chủ sở hữu tự do ra đi, ”ông viết. Tuy nhiên, ông Reinsch nói thêm, “không có thủy triều nào thì không nâng được thuyền. Về mặt kinh tế, nếu chúng ta bỏ qua việc mở rộng thương mại, chúng ta sẽ không nhận được lợi ích mà thương mại mang lại, và không có gì để phân phối”.
Chúng ta hãy cùng chờ xem chính quyền Biden sẽ tuân thủ các chính sách bảo hộ hơn của chính quyền Trump đến mức nào - như giữ nguyên mức thuế đối với kim loại nước ngoài và các sản phẩm từ Trung Quốc.
Trong khi chính quyền Biden đã cố gắng tách biệt chính sách thương mại của mình với chính sách của chính quyền trước đó, nhiều cựu quan chức chính quyền Trump nói rằng hướng đi có vẻ giống nhau một cách đáng kể.
Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng Giêng, ông Lighthizer cho biết chính quyền Trump đã định hướng lại chính sách thương mại khỏi lợi ích của các doanh nghiệp đa quốc gia và Phòng Thương mại Hoa Kỳ, hướng tới tầng lớp lao động và sản xuất, những mục tiêu mà đảng Dân chủ cũng ủng hộ. Ông cho biết chính quyền Biden sẽ cố gắng làm cho chính sách thương mại giống như chính sách của riêng họ, nhưng cuối cùng "vẫn khá chặt chẽ" như của ông Trump.
Ông Lighthizer nói: “Mục tiêu là tạo ra các cộng đồng và gia đình của những người đang làm việc, thay vì thúc đẩy lợi nhuận của công ty. “Tôi nghĩ rằng những gì chúng tôi đã làm sẽ vẫn tồn tại. Họ sẽ cố gắng cải thiện nó, biến nó thành của riêng họ, điều mà họ nên làm, nhưng tôi sẽ ngạc nhiên nếu họ quay lưng lại với bản phác thảo tuyệt vời về những gì chúng tôi đã làm và cách chúng tôi đã thay đổi chính sách. "
Bà Tai đã thừa nhận một số điểm tương đồng giữa các mục tiêu của chính quyền Biden và Trump, nhưng nhấn mạnh sự khác biệt trong chiến thuật của họ.
Trong phiên điều trần xác nhận của mình, bà nói rằng bà chia sẻ mục tiêu của chính quyền Trump là đưa chuỗi cung ứng trở lại Mỹ: “Tôi muốn hoàn thành các mục tiêu tương tự theo cách hiệu quả hơn, theo quy trình”, bà nói.
Thiện Nhân
Theo NYTimes
