Ngày hôm qua 29/09, Trung Quốc đã yêu cầu các công ty đường sắt và chính quyền địa phương phải hoạt động hiệu quả hơn trong việc vận chuyển than đến các nhà máy sản xuất điện. Những khu vực then chốt của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang phải vật lộn với việc cắt điện khiến sản xuất công nghiệp bị tê liệt.
Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã buộc phải ban hành lệnh này sau khi giá than lên cao ở mức kỷ lục và đầy đau xót bởi mùa đông khắc nghiệt đang đến gần, đe dọa cuộc sống của hàng trăm triệu người dân. Than là nguồn nhiên liệu sản xuất điện lớn nhất của Trung Quốc. Giá than tăng cao bất thường đến từ sự xung đột mạnh mẽ giữa việc thắt chặt nguồn cung than để theo đuổi các tiêu chuẩn khí thải khắt khe với nhu cầu sản xuất mạnh mẽ ở Trung Quốc.
Giá than nhiệt giao sau tại Trung Quốc đạt mức cao nhất mọi thời đại là 1.376,8 NDT (tương đương 212,92 USD) / tấn vào hôm thứ Tư (29/09). Điều này đã tạo thêm áp lực khủng khiếp lên các công ty điện lực vì họ không thể bù đắp nổi chi phí nhiên liệu tăng thêm.
Các quan chức Trung Quốc trong tuần này đã nhiều lần tìm cách trấn an người dân rằng họ sẽ có điện để sử dụng trong gia đình và để sưởi ấm khi mùa đông đến gần.
Tuy nhiên kể từ tuần trước, việc cắt điện đã được thực hiện trong giờ cao điểm ở nhiều khu vực rộng lớn, đặc biệt ở 3 tỉnh phía đông bắc Trung Quốc - nơi sinh sống của gần 100 triệu người. Nhiều bản tin và bài đăng trên mạng xã hội đã ghi lại sự cố mất đèn giao thông và mạng 3G.
Anh Fang Xuedong, 32 tuổi, một tài xế giao hàng ở Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh, cho biết: “Nếu không có điện vào mùa đông thì các thiết bị sưởi ấm không thể hoạt động được. Tôi có con nhỏ và mẹ già ở nhà, nếu họ không được giữ ấm thì quả là vấn đề nghiêm trọng”.
Sau khi nỗi lo về cuộc khủng hoảng điện trong người dân đã sang tuần thứ hai, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) Trung Quốc đã phải chính thức kêu gọi các nhà hoạch định kinh tế địa phương, cơ quan quản lý năng lượng, cũng như các công ty đường sắt tăng cường vận chuyển than để đáp ứng nhu cầu sưởi ấm trong mùa đông.
Cụ thể, NDRC yêu cầu: “Các công ty đường sắt phải tăng cường vận chuyển than đến các nhà máy sản xuất điện có lượng tồn kho dưới 7 ngày, đồng thời phải khởi động cơ chế cung cấp khẩn cấp khi cần thiết”.
Trung Quốc, nước tiêu thụ than hàng đầu thế giới đã nhập khẩu tổng cộng 197,69 triệu tấn than trong 8 tháng đầu năm 2021, giảm 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, lượng than nhập khẩu trong tháng 8 đã tăng hơn 1/3 do việc thắt chặt nguồn cung trong nước.
Việc cắt điện đang tiếp tục ảnh hưởng đến ngành công nghiệp nặng của Trung Quốc, như là sản xuất kim loại và sản xuất công nghiệp.
Một tài liệu nội bộ rò rỉ từ một nhà sản xuất linh kiện công nghệ lớn Trung Quốc tiết lộ: Hơn một nửa hoạt động sản xuất hàng ngày của họ ở Côn Sơn, tỉnh Giang Tô, đã buộc phải ngừng lại kể từ đầu tuần này, theo Reuters.
Tài liệu kể trên cũng đề cập đến một công ty tại Phật Sơn - thành phố sầm uất bậc nhất thuộc tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc - chỉ được phép sản xuất vào đêm muộn và sáng sớm từ giữa đến cuối tháng 9. Chủ cơ sở sản xuất này cảm thấy như bị "tấn công bất ngờ" bởi những hạn chế mới.
Hãng tin Bloomberg trích dẫn các nguồn tin không chính thức cho biết, Trung Quốc đang xem xét tăng mạnh giá điện công nghiệp để làm ‘dịu bớt’ cuộc khủng hoảng nguồn cung.
Tuy nhiên, NDRC sau đó đã khẳng định: Chính quyền sẽ tiếp tục thả nổi giá điện trong một phạm vi hợp lý, và sẽ để giá điện phản ánh các nguyên tắc cơ bản của thị trường và những thay đổi trong chi phí đầu vào.
Ông Li Shuo, cố vấn chính sách cấp cao của Tổ chức Hòa bình xanh Đông Á, kêu gọi Trung Quốc cải cách ngành điện để giúp nước này có thể đứng vững trước biến động giá cả và duy trì ổn định.
"Tình hình thiếu hụt điện hiện tại sẽ mang đến những tác động lớn về kinh tế và chính trị. Và chúng ta cần phải nhìn vào thực tế rằng, nguyên nhân sâu xa là do giá than tăng cao chứ KHÔNG phải do các chính sách khí hậu", ông Li đã viết như vậy trong một bài đăng trên Twitter vào tuần này.
Chi Anh
Theo Reuters
