Chính quyền Biden đối mặt với những thách thức trong việc ‘hồi sinh’ WTO

Giúp NTDVN sửa lỗi

Những người theo chủ nghĩa toàn cầu đang chờ đợi Tổng thống Joe Biden thiết lập lại chính sách thương mại của Hoa Kỳ, mặc dù các vấn đề sâu xa và sự thiếu đồng thuận giữa các đồng minh có thể tạo ra một rào cản đáng kể cho chính quyền mới trong việc sửa chữa hệ thống thương mại toàn cầu - vốn không kiềm chế được các nền kinh tế phi thị trường, chẳng hạn như Trung Quốc.

Tổng thống Biden dự tính ‘hồi sinh’ WTO

Ông Biden đã hứa sẽ thực hiện một cách tiếp cận đa phương hơn trong việc giải quyết các vấn đề thương mại, và ông dự kiến ​​sẽ thay đổi hoàn toàn các chính sách của Hoa Kỳ đối với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Chính quyền mới báo hiệu rằng họ sẽ tham gia với các thành viên khác để hồi sinh cơ quan quốc tế này, vốn đã bị tê liệt bởi các chính sách của chính quyền Trump.

Tuy nhiên, WTO là một vấn đề lưỡng đảng lâu đời và vòng xoáy đi xuống của nó bắt đầu từ rất lâu, trước khi ông Trump làm tổng thống. Hoa Kỳ cáo buộc rằng tổ chức này đã vượt quá nhiệm vụ của mình trong việc giải quyết tranh chấp và tạo ra các quy tắc phi lý.

Dưới thời chính quyền Obama, Washington đã bắt đầu chặn việc lựa chọn các thẩm phán cho Cơ quan Phúc thẩm của WTO - một tòa án độc lập gồm bảy thành viên. Kể từ năm 2016, Washington đã chặn tất cả các bổ nhiệm thẩm phán mới, tước bỏ khả năng phán quyết của tổ chức này về các tranh chấp thương mại.

Tuy nhiên, chính quyền Biden được cho là sẽ không nhanh chóng kết thúc sự bế tắc đối với cơ quan phúc thẩm này.

Theo Clete Willems, nhà đàm phán thương mại hàng đầu và là cựu phó giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia dưới thời chính quyền Trump, WTO đang gặp khủng hoảng và cần có những cải cách đầy tham vọng để giải quyết những thách thức mới và thực tiễn thương mại không công bằng.

Các quan chức chính quyền Biden “sẽ không chỉ đơn giản là đảo ngược vị trí của chính quyền Trump. Những lo ngại về cơ quan phúc thẩm là lưỡng đảng, chúng đã tồn tại từ lâu", ông Willems nói với The Epoch Times.

Trong một bài báo gần đây, ông Willems cho rằng cả ba chức năng của WTO - đàm phán; thực hiện và giám sát; và giải quyết tranh chấp - đều cần cải cách để có thể phục hồi tổ chức này.

Ông lưu ý rằng chính quyền Trump đã đạt được tiến bộ trong việc đưa ra các đề xuất về phía đàm phán, cố gắng cập nhật các thỏa thuận và cải thiện các cam kết. Chính quyền Biden dự kiến ​​sẽ theo đuổi quỹ đạo tương tự và tiếp tục thúc đẩy các quy tắc mới chi phối các nền kinh tế phi thị trường như Trung Quốc.

Chính quyền Trump đã phủ quyết việc bổ nhiệm cựu bộ trưởng tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala làm lãnh đạo WTO vào năm ngoái vì đánh giá rằng bà thiếu kinh nghiệm thương mại (Ảnh: RABIH MOGHRABI/AFP qua Getty Images)
Chính quyền Trump đã phủ quyết việc bổ nhiệm cựu bộ trưởng tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala làm lãnh đạo WTO vào năm ngoái vì đánh giá rằng bà thiếu kinh nghiệm thương mại (Ảnh: RABIH MOGHRABI/AFP qua Getty Images)

Về phía giải quyết tranh chấp, trong khi chính quyền trước đó đưa ra mối quan tâm và thu hút sự chú ý của các thành viên về các vấn đề này, họ cũng bị chỉ trích vì không đưa ra giải pháp, ông Willems nói. Do đó, chính quyền Biden sẽ "tìm kiếm một kết quả thương lượng để cho phép việc tiếp tục bổ nhiệm [các thẩm phán] được thực hiện".

Chính quyền Biden cân nhắc các lựa chọn nhân sự của WTO

Trong bước đầu tiên để chấm dứt bế tắc tại WTO, các chuyên gia thương mại tin rằng ông Biden sẽ bỏ qua việc bổ nhiệm Ngozi Okonjo-Iweala - cựu bộ trưởng tài chính Nigeria - làm lãnh đạo tổ chức này.

Chad Bown và Anabel Gonzalez, các nghiên cứu sinh cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, viết trong một báo cáo: “Bước này sẽ khôi phục lại chỉ đạo ở cấp cao nhất của WTO và phục hồi khả năng thúc đẩy hợp tác kinh tế đa phương của tổ chức này.

Trong khi bà Okonjo-Iweala là sự lựa chọn đồng thuận của các quốc gia thành viên, chính quyền Trump đã phủ quyết bà vào năm ngoái vì đánh giá rằng bà thiếu kinh nghiệm thương mại.

David Bisbee, phụ trách phái bộ Hoa Kỳ tại WTO, cho biết tại cuộc họp cấp bộ trưởng trực tiếp của WTO vào tuần trước, rằng chính quyền Biden đang mong đợi thúc đẩy việc lựa chọn tổng giám đốc mới và các ưu tiên chính khác trong ngắn hạn. .

Tuy nhiên, ông Bisbee không cho biết liệu chính quyền Biden có ủng hộ bà Okonjo-Iweala hay không.

Thách thức của EU

WTO được thành lập vào năm 1995 để giám sát các quy tắc thương mại toàn cầu giữa các quốc gia; tuy nhiên, thế giới đã thay đổi đáng kể kể từ đó.

Cựu Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích tổ chức này vì các quy tắc lỗi thời - đã trở nên mất chức năng trong việc điều chỉnh các tranh chấp thương mại toàn cầu. Ông chống lại cơ quan quốc tế này và gọi đó là một thảm họa.

Tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Buenos Aires, Argentina, vào tháng 12 năm 2018, các nhà lãnh đạo thế giới đã xem xét quan điểm của ông Trump và kêu gọi “cải cách cần thiết của WTO để cải thiện hoạt động của tổ chức này”.

Washington cho rằng WTO đã “chọn nhầm phe” trong cuộc chiến của chính quyền Trump chống lại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. (Ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)
Washington cho rằng WTO đã “chọn nhầm phe” trong cuộc chiến của chính quyền Trump chống lại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là Trung Quốc (Ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)

Sau hội nghị thượng đỉnh, Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu (EU) và Nhật Bản đã tổ chức các cuộc họp ba bên để phát triển các cải cách nhằm giải quyết các mối quan ngại như trợ cấp của chính phủ, doanh nghiệp nhà nước và chuyển giao công nghệ bắt buộc.

Ông Willems, người trước đây đã tham gia vào các cuộc đàm phán thương mại với các chính phủ và cơ quan nước ngoài bao gồm cả EU, tin rằng có khả năng chính quyền Biden đạt được tiến bộ trong việc cải cách WTO. Nhưng Washington tỏ ra dè dặt về tham vọng của châu Âu trong việc giải quyết các hành vi xấu của Trung Quốc.

“Thật sự dễ dàng khi nói rằng tất cả chúng ta đều muốn làm việc cùng nhau về vấn đề Trung Quốc, nhưng thực sự rất khó để đưa ra cam kết đầy tham vọng để có thể đạt được điều đó”, ông Willems nói thêm. Ông cũng lưu ý rằng ô tô và một số lĩnh vực khác của nền kinh tế EU phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc, khiến khối này khó có thể cứng rắn lập trường đối với Bắc Kinh.

Bất kỳ nỗ lực cải cách thành công nào của WTO đều đòi hỏi Hoa Kỳ và EU phải tìm ra cách hợp tác tốt hơn trước, và một khi đạt được điều đó, họ cần phải đối phó với các thành viên khác, ông cho biết. “Nói thì dễ hơn thực tế rất nhiều”.

Hoa Kỳ đã nhiều lần tỏ thái độ bất bình về việc WTO không có khả năng giải quyết các hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc. Theo báo cáo mới nhất của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), thành tích của Trung Quốc trong việc tuân thủ các quy định của WTO vẫn còn kém.

“Gần hai thập kỷ sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc vẫn chưa chấp nhận các chính sách mở, định hướng thị trường. Nhà nước vẫn kiểm soát nền kinh tế Trung Quốc và họ can thiệp rất nhiều vào thị trường để đạt được các mục tiêu chính sách công nghiệp”, báo cáo nêu rõ.

Ví dụ, các chính sách công nghiệp của Trung Quốc đã làm gián đoạn các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế toàn cầu như thép, nhôm, năng lượng mặt trời và thủy sản.

Hoa Kỳ và các thành viên WTO khác đã cố gắng giải quyết những thách thức mà Trung Quốc đưa ra trong gần hai thập kỷ. Tuy nhiên, những nỗ lực này đã không dẫn đến những thay đổi có ý nghĩa trong hành vi của Trung Quốc. Bắc Kinh đã nhiều lần hứa giải quyết những lo ngại của các thành viên khác, nhưng không thực hiện được lời hứa.

Theo báo cáo, Hoa Kỳ đã đưa ra khoảng 20 vụ kiện chống lại Trung Quốc tại WTO đối với nhiều chính sách của nước này, bao gồm trợ cấp lớn, các rào cản tiếp cận thị trường đáng kể và việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ không đầy đủ.

Điều làm phức tạp các vấn đề trong WTO là việc một số quốc gia thành viên có thể tự tuyên bố là nước đang phát triển - để tránh thực hiện các cam kết giống như các thành viên khác. Trong số các quốc gia đang phát triển của WTO có một số nền kinh tế giàu có nhất thế giới, chẳng hạn như Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Kuwait, Trung Quốc và Hong Kong.

Chính quyền Biden cho biết họ sẽ tìm cách tiếp cận phối hợp hơn với các đồng minh của Hoa Kỳ để giải quyết tất cả những thách thức này. Nhưng vẫn chưa rõ liệu chính quyền có đặt chính sách thương mại lên ưu tiên hàng đầu và quay trở lại hợp tác kinh tế đa phương ngay lập tức hay không.

Trong thời gian tới, chính quyền đã báo hiệu rằng trọng tâm của họ sẽ là chống lại đại dịch và tăng cường năng lực sản xuất trong nước.

Tại sự kiện Chương trình nghị sự ở Davos do Diễn đàn Kinh tế Thế giới tổ chức vào ngày 25/1, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã cảnh báo về hậu quả của việc xây dựng liên minh đe dọa các nước khác hoặc bắt đầu một "cuộc chiến tranh lạnh mới", trong một thông điệp ẩn giấu gửi tới chính quyền Biden.

“Chúng ta không thể giải quyết những thách thức chung trong một thế giới bị chia rẽ và đối đầu, [điều này] sẽ dẫn chúng ta đến ngõ cụt”, ông Tập nói, đồng thời kêu gọi quay trở lại chủ nghĩa đa phương.

Thanh Vân

Theo The Epoch Times

Kinh tế Tin kinh tế


BÀI CHỌN LỌC

Chính quyền Biden đối mặt với những thách thức trong việc ‘hồi sinh’ WTO